آیا ایستادن، به هنگام شنیدن نام ” قائم”، واجب است؟

خلاصه پرسش:
1- آیا ایستادن، به هنگام شنیدن نام ” قائم”، واجب است ؟
2- آیا در این زمان هم بردن نام مخصوص امام زمان (علیه السلام) یعنی ( م ح م د ) جایز نیست ؟

پرسش:
1- آیا ایستادن، به هنگام شنیدن نام ( قائم )، که سخنرانان و مداحان از آن به جهت برخاستن مردم از جای خود تغییر مکان استفاده می کنند، واجب است ؟
2- با توجه به نام امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و دستور بر علنی نکردن آن (م ح م د)، آیا می توان نام فرزند خود را محمدمهدی گذاشت؟

پاسخ اجمالی:

1- امام صادق (علیه السلام) فرمود: حضرت قائم به هر کسى که او را با این لقب یاد کند، نگاه محبت ‏آمیز میکند. از تجلیل و تعظیم آن حضرت است که هنگامى که مولاى بزرگوارش به سوى او می نگرد از جاى برخیزد.

2- برای پاسخ به این سؤال توجه به دو نکته ضروری است:

الف: آنچه را که در روایات در این باره منع شده است، این است که امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را با نام محمد نخوانیم؛ نه این که نام محمد را در هیچ حالتی به کار نبریم و حتی برای فرزندانمان نیز این اسم را انتخاب نکنیم.

ب: در میان علمای شیعه درباره این که آیا در دوران کنونی که ترس و تقیه‌ای در کار نیست، آیا باز هم یاد کردن امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با نام محمد اشکال دارد یا نه، اختلاف است. برخی از فقهای بزرگ شیعه معتقدند در این دوران اشکالی ندارد. آنچه در روایات آمده مختص دوران غیبت صغرا است که شیعیان در حالت تقیه بوده‌اند.

پاسخ تفصیلی:

1- درباره فلسفه برخاستن و دست در سر گذاشتن، روایتی ذکر شده است که علت آن را هم بیان می کند، (البته خود این روایت دلیل و منبع برای اصل این کار هم می تواند باشد): از امام صادق (علیه السلام) سؤال شد که چرا به هنگام شنیدن نام «قائم» لازم است برخیزیم؟ فرمود: براى آن حضرت غیبت طولانى است و این لقب یادآوردولت حقه آن حضرت و ابراز تأسف بر غربت او است. لذا آن حضرت از شدّت محبت و مرحمتى که به دوستانش دارد، به هر کسى که حضرتش را با این لقب یاد کند، نگاه محبت‏آمیز مى‏کند. از تجلیل و تعظیم آن حضرت است که هر بنده خاضعى در مقابل صاحب (عصر) خود، هنگامى که مولاى بزرگوارش به سوى او بنگرد از جاى برخیزد، پس باید برخیزد و تعجیل در امر فرج مولایش را از خداوند منان مسئلت بنماید.

2- برای پاسخ به سؤال شما باید به دو نکته مهم توجه شود:

اول. ابتدا باید روایات موجود در این باره را بررسی کنیم:
1- در روایتی از امام صادق (علیه السلام) چنین آمده است: “یچ کس به جز کافر نام صاحب الامر را بر زبان نمی‌آورد”.

2- در یکی از توقیعات حضرت صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) چنین آمده است: “ملعون است، ملعون است کسی که نام مرا در محفلی بین مردم ببرد”.

از این روایات باز هم در کتاب های شیعه یافت می‌شود به طوری که علامه مجلسی در بحارالانوار یک باب به همین موضوع اختصاص داده است.

حال این نکته مهم است که بدانیم نام حضرت را که در روایات بر بیان نکردن آن تأکید بسیار شده است، چیست؟ در روایتی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمده است که “مهدی از فرزندان من است، اسم او اسم من و کنیه اش کنیه من است”. با توجه به این روایت می‌توان فهمید که نام حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، محمد است و نباید ایشان را با این نام خواند.

با کمی دقت در مطالب بالا  فهمیده می شود که نباید حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را با نام محمد بخوانیم؛ نه این که نام محمد را بر زبان نیاوریم و یا این که این نام را بر کودکان خود نگذاریم، بلکه منظور این است که هر گاه خواستید حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را بخوانید، از نام اصلی‌شان (محمد) استفاده نکنید.

دوم: یاد کردن نام شریف امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به چند گونه امکان دارد:
1- یاد کردن آن در کتاب‌ها.
2- یاد کردن آن به کنایه؛ مثلاً‌ بگوید اسم او اسم رسول خدا است.
3- یاد کردن نام ایشان در مواقع ترس که ممکن است ضرر جانی برای امام (عجل الله تعالی فرجه الشریف) یا آن فرد داشته باشد؛ مانند یاد کردن نام ایشان در دوران غیبت صغرا.
4- یاد کردن نام آن حضرت در حالتی که ترسی در کار نیست و تقیه لازم نیست؛ مانند دوران ما.

مورد اول و دوم به اتفاق علما اشکالی ندارد؛ زیرا علمای شیعه بالاجماع با این کار مخالفت نکرده‌اند.مورد سوم نیز به اتفاق نظر علمای شیعه اشکال دارد و حرام است. اما درباره مورد چهارم اختلاف نظر وجود دارد. برخی از علمای شیعه معتقدند که این کار اشکال دارد و برخی معتقدند که اشکالی ندارد؛ برای مثال علامه مجلسی معتقد است که کلاً یاد کردن امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با نام محمد اشکال دارد؛ چه در دوران غیبت صغرا و چه در دوران غیبت کبرا.در مقابل علی بن عیسی اربلی از فقهای بزرگ شیعه معتقد است که منع تلفظ به نام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تنها از روی تقیه بوده است و اکنون دیگر این تقیه وجود ندارد و در نتیجه این منع هم برطرف شده است.

بنابراین، می‌توان این طور جمع‌بندی کرد: اولاً: چیزی که از آن در روایات منع شده است، این است که امام زمان را با نام محمد بخوانیم؛ نه این که نام محمد را به کلی به کار نبریم و حتی برای فرزندانمان نیز این اسم را انتخاب نکنیم. ثانیاً: بین علمای شیعه درباره این که آیا در دوران کنونی که ترس و تقیه‌ای در کار نیست، آیا باز هم یاد کردن امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با نام محمد اشکال دارد یا نه، اختلاف است و برخی از فقهای بزرگ شیعه معتقدند در این دوران اشکالی ندارد و آنچه در روایات آمده مختص دوران غیبت صغرا است که شیعیان در حالت تقیه بوده‌اند.

منبع: اسلام کوئست