پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
آسیب‌شناسی و آسیب‌زدایی «مراء»؛
اخلاق مناظراتی در کلاس درس امام حسین علیه السلام
« مراء» (بر وزن حجاب) به معنى گفتگو كردن در چيزى است كه در آن«مريه» (شك) وجود دارد،لذا یکی از انگيزه هاى جدال و گفتگوهاى پرخاشگرانه ناشی از جهل و نادانى است.
از این رو در «مراء» يك نوع مذمت و نكوهش افتاده است، چرا كه در مواردى به كار مى رود كه انسان روى يك مساله باطل پافشارى و استدلال مى كند. حال آنکه جهل و گناه و لجاجت و جدال و مراء باعث تنگى روح و قساوت قلب مى شود.
شخص مراءكننده خود را خالى از خطا و ديگران را دائما خطاكار مى داند و اين دليل است كه نه خود را شناخته و نه ديگران را و چنين كسى به يقين از درك حقايق دين محروم مى ماند.
لذا در روایتی اینچنین می خوانیم؛ مردى به امام حسين عليه السلام عرض كرد بنشين تا در مسائل دينى با يكديگر مناظره (و جر و بحث) كنيم. امام در پاسخ او فرمود: «يا هذا انا بصير بدينى مكشوف على هداى فان كنت جاهلا بدينك فاذهب و اطلبه مالى و للممارات و ان الشيطان ليوسوس للرجل و يناجيه و يقول ناظر الناس فى الدين كى لا يظنوا بك العجز و الجهل …؛ اى مرد! من نسبت به دينم آگاهم و هدايتم براى من روشن است تو اگر نسبت به دينت جاهل هستى برو و تحقيق كن مرا با مراء چكار و (بدان) شيطان پيوسته انسان را وسوسه مى كند و در گوش او مى گويد با مردم مناظره و جر و بحث در دين كن تا گمان نكنند تو جاهل و ناتوان هستى»
با تأمل در سیرۀ نورانی از امام حسین علیه السلام می توان دریافت؛ تأکید آن حضرت در مذمت جدال و مراء و جر و بحث هاى پرخاشگرانه و ورود به مناظره بدون رعایت قواعد منطقی به خاطر آن است كه اولا نخستين اثر منفى اين كار و اخلاق سوء، پرده افكندن بر چهره حقايق است و بدترين حجاب را ميان انسان و درك حقايق ايجاد مى كند به گونه اى كه گاه حتى واضحترين بديهيات را درك نمی كند و به انكار امورى مى پردازد يا از مطالبى دفاع مى كند كه راستى مضحك است و اين نيست مگر به خاطر اينكه انسان وقتى گرم مرا و جدال مى شود همه چيز را غير از آنچه خودش مى گويد انكار مى كند.
هم چنین کلام نورانی امام حسین علیه السلام «و ان الشيطان ليوسوس… شيطان پيوسته انسان را وسوسه مى كند…»، نشان می دهد خودنمائى و اظهار فضل و رياكارى يكى ديگر از انگيزه هاى جدال و مراء و جر و بحثهاى پرخاشگرانه است كه بسيار متداول و معمول است به ويژه در مجلسى كه گروهى از عوام حضور داشته باشند و بخواهد فضيلت خويش را به آنان نشان دهد يا بخواهد در برابر ارباب فضل جايى براى خود بگشايد.
اضافه بر همه اينها جدال و مراء ابهت و شخصيت انسان را در هم مى شكند و زبان جاهلان را به روى انسان باز مى كند اگر با افرادى نادان مجادله كند سبب هتك و توهين او مى شوند و اگر با دانشمندان ستيزه جوئى كند او را مغلوب و حقير مى سازند.
خدمت گزاری در سیره حسین بن علی علیه السلام
زحمات ناشی از خدمت به مردم، در مقابل پاداش هاى پروردگار بسيار ناچيز است.لذا خدمت به مردم با دست، زبان يا مال، از جمله بالاترین اعمال به شمار می آید که خبط و گناهان گذشته مارا جبران می کند.
و اين دليل روشنى است بر اينكه حكومت هاى اسلامى بايد صد در صد مردمى باشند و منافع توده هاى رعيت را بعد از جلب رضاى الهى از هر چيز برتر بشمرند.
تأمل در جمله «من جاد ساد؛ كسى كه جود و بخشش كند بزرگ و آقا مى شود»، كه از حضرت حسين عليه السلام نقل شده، و تدريجا به صورت ضرب المثلى در آمده، گواه بر اين معناست.
روش شناسی ترک گناه در کلام نورانی امام حسین علیه السلام
طبيعى است كه اگر انسان به گناه كردن (حتى كوچك) ادامه دهد به تدريج با آن انس مى گيرد؛ نخست يك حالت است بعدا يك عادت مى شود سپس مبدل به يك ملكه مى گردد و جزء بافت انسان مىشود و كارش به جايى مى رسد كه بازگشت براى او ممكن نيست.لیکن باید دانست ترك گناه از جمله عوامل مؤثر در حضور قلب و خشوع و صفا و نورانيت عبادت است.لذا با تلاش و كوشش در حسن عمل، ترك گناه امکان پذیر خواهد بود.
اینگونه است که امام حسين عليه السلام در پاسخ كسى كه گفت: من مرد گناهكارى هستم و نمى توانم ترك معصيت كنم مرا موعظه اى كن.فرمود:«افعل خمسة أشياء وأذنب ما شئت..پنج چيز را انجام بده سپس هرچه مى خواهى گناه كن. (نخست آنكه) روزى خدا را مخور و هرچه مى خواهى گناه كن. (دوم) از ولايت خدا بيرون رو و هرچه مى خواهى گناه كن، (سوم) محلى را طلب كن كه خدا تو را در آنجا نبيند و هر گناهى مى خواهى انجام ده، (چهارم) هنگامى كه فرشته مرگ به سراغ تو مى آيد تا قبض روحت كند او را از خود دور كن سپس هر گناهى مى خواهى انجام ده. (پنجم) هنگامى كه مالك دوزخ تو را وارد آن مى كند مقاومت كن و داخل در آتش مشو و هر گناهى مى خواهى انجام ده».
در اين حديث نورانی منطق روشنى به كار رفته است و آن اينكه انسان در پنج موقف گرفتار است كه هر يك از آنها براى ترك گناه كافى است: از يكسو دائما بر سر خوان نعمت خدا نشسته و از رزق او استفاده مى كند. آيا با اين حال وجدان انسان بيدار اجازه مى دهد گناهى كند؟.
ديگر اينكه دائما تحت سرپرستى خداست و خدا فرشتگانى را براى حفظ او مأمور كرده است. آيا شرم آور نيست كه انسان تحت اين حفاظت به معصيت مولايش بپردازد؟
سوم اينكه تمام عالم، محضر خداست آيا شرم آور نيست كه انسان در محضر او مرتكب گناه شود؟
چهارم و پنجم اينكه انسان گنهكار چه بخواهد و چه نخواهد روزى به دست ملك الموت قبض روح مى شود و در عرصه محشر به حساب او مى رسند و او را مجازات خواهند كرد. آيا مى تواند در مقابل فرشته مرگ مقاومت كند و يا بر مالك دوزخ غلبه نمايد؟ حال كه خود را اسير چنگال آنها مى بيند چگونه به خود اجازه مى دهد آشكارا به مخالفت فرمان خدا برخيزد و آلوده انواع گناهان شود؟ فكر كردن در اين امور براى بازداشتن انسان از گناه، به يقين كافى است.
