پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
# شخصي ميگويد در كجاي قرآن از خمس صحبتي به ميان آمده كه ما را موظّف به پرداخت خمس كند؟
سوره مبارکه انفال، آيه 41
# شخصي مستمري بگير است. اگر از مخارج سال چيزي اضافه داشت، آيا خمس بر او تعلق ميگيرد؟
بايد خمس دهد.
# آیا مبلغ درآمد فرزندی که تحت تکفّل خانواده زندگی میکند و مسکن و خرج عروسی او توسط پدر و مادرش داده شده خمس دارد؟ در حالی که میتوانند پدر و مادر خانه را کرایه دهند و مبلغش را به فرزند هبه کنند.
باید خمس مبلغی که مازاد بر مخارج شخصی خودش میماند را بدهد.
# كارمند دولت هستم. هر ماه از حقوق من مبلغي را كسر میکنند كه پس از بازنشستگي به من بازپرداخت نمايند. آيا به آن خمس تعلق ميگيرد؟
بنا بر فرض سؤال، پس از دريافت مبالغ مذكور چنانچه سال بر آن بگذرد بايد خمس آن را بپردازد.
# مبلغ دو ميليون و نيم براي سفر حج خود و دخترم كنار گذاشتهام. ميخواهم خمس آن را بپردازم و پدرم نيز درمانده است. آیا مي‌توانم بخشي از آن را بابت وجوهات به پدرم بدهم؟
با اذن مجتهد مانعي ندارد.
# آيا به پول پيشی كه براي اجاره يا رهن خانه پرداخت ميگردد خمس تعلّق ميگيرد؟
اگر قبلاً خمس آن را نداده باشند خمس تعلّق ميگيرد.
# شخصي ميخواهد براي خود سال خمسی تعيین كند. آيا اموالي كه دارد را باید به قيمت روز حساب كند يا به قيمت روزِ خريد؟
به قيمت روز؛ مگر آنكه قيمت آن پایين آمده باشد كه ميبايست به قيمت زمان خريد حساب كند.
# بانك سپردهگذار خود را در قرعهكشي شركت داده و به قيد قرعه جوایزي را ميدهد. آيا به آن جوایز خمس تعلّق ميگيرد؟
خير.
# اگر مردي قبل از رسيدن سال خمس پولي را به همسرش هديه كند و پس از سر رسيد سال، همسر پول را به وي برگرداند، آيا به اين پول خمس تعلّق ميگیرد؟
در صورتي كه مطابق شأن باشد خمس تعلّق نميگيرد.
# اگر ملكي را با پول خمسداده بخرد، پس از فروش ملك خمس به پول آن تعلّق ميگيرد؟
به اضافه تعلق ميگيرد.
# اگر خانمي از پولي كه شوهرش به وي ميبخشد پسانداز نموده و چيزي بخرد آيا خمس آنها را بايد بدهد؟
بخشش خمس ندارد.
# آيا پولي كه جوانان جهت ازدواج يا خريد مسكن پسانداز ميكنند يا براي حج ميپردازند كه سالها در بانك مي‌ماند خمس دارد؟
اگر سال بر آن بگذرد بايد خمس آن را بپردازد.
# كسي كه تقليد نميكند، آیا مي‌تواند خمس را به مجتهدي يا وكيل او بدهد و اگر چنين كند آیا برئالذمّه مي‌شود؟
مانعي ندارد چون خمس را بايد به مجتهد يا وكيل او بپردازد.
# شخصی به فتواي مجتهدي بر تقليد حضرت امام; باقي مانده است. آيا مي‌تواند خمس خود را به مجتهد ديگري بدهد؟
اگر به مصرفی که آن دو اجازه میدهند برساند، مانعی ندارد.
# زني حقوقبگير آموزش و پرورش است. هر ماه پولي را كه دريافت ميكند به شوهرش جهت مخارج زندگي ميدهد. آيا خمس بر درآمد او تعلّق ميگيرد؟
اگر از مؤونه زندگي چيزي اضافه شد بايد خمس آن را بپردازد.
# جوانی که برای ازدواج پول جمع میکند، آیا شامل خمس میشود؟
بله؛ اگر پول جمع کند خمس دارد.
# آیا بر اموال كساني كه در دستگاه دولتي كار ميكنند و حقوقبگير دولت هستند و هيچ درآمد ديگري ندارند، خمس تعلّق ميگيرد؟
آنچه که از مخارج سالانهاش اضافه میآید خمس دارد.
# اينجانب داخل سال خمسي يک عدد آپارتمان با وام مسکن خريداري کردم و مشکلي در پرداخت آن ندارم. آيا خمس به من تعلّق ميگيرد؟
بله.
# من خانه ای را پیش خرید کردم و در طول چهار سال پول آن را پرداخت کردم به این منظور که بفروشم و خانه را تبدیل به احسن کنم. متأسفانه این کار را نتوانستم انجام دهم و خانه چند سال خالی ماند تا اینکه پسرم ازدواج کرد و الآن در آن خانه سکونت دارد. آیا به آن خانه خمس تعلّق میگیرد؟
اگر از مؤونه و مایحتاج شما نبوده خمس دارد.
# چهل سال پیش عراق را ترک کردیم و یک خانه و مغازه در کربلا داشتیم. بعد از چند سال پدرم فوت کرد و ما که دو پسر و سه خواهر هستیم، الآن موفق به فروش خانه و مغازه شدهایم. با علم اینکه آن مرحوم خمس نداده بود، چند سؤال مطرح میشود: آیا این مبلغ خمس دارد؟ اگر خمس دارد، آیا میشود جهت تهیّه خانه مستقل، خمس را به مادرم داد که سیّده میباشد؟
اگر بدانید که مورّث شما خمس نداده است، واجب است خمس را قبل از تقسیم ارث بدهید. همچنین با اجازه مجتهد میتوانید خمس را به مادر بدهید.
# اگر مبلغ بسیار زیادی پول هدیه بگیریم و با آن به راحتی گذران زندگی کنیم، آیا با توجه به هدیه بودن آن پول و زیاد بودن مبلغ آن که مخارج زندگی به راحتی تأمین میشود، خمس و زکات به آن پول (اصل پول) یا پولی که بعداً از طریق این پول به دست میآید (مثل سود بانکی حاصل از این پول) تعلّق میگیرد؟
هدیه خمس ندارد، ولی سود حاصل از آن خمس دارد. اگر هدیه طلا یا نقره مسکوک باشد و به حدّ نصاب برسد زکات دارد.
# اينجانب توانايي خريد خانه را بدون گرفتن وام مسكن ندارم. آيا به پولي كه براي وام مسكن به مدت يك سال در بانك مانده است خمس تعلّق ميگيرد؟
بله، خمس دارد.
# آیا مبلغ شارژ شده کارت اتکا دارای خمس میباشد؟
اگر جزء درآمد است، خمس دارد.
# جوانی که کار دائم نداشته و با پدر و مادرش زندگی میکند و درآمدش ثابت نباشد، یعنی گاهی درآمد دارد و گاهی ندارد، امّا خرجی اصلی او را پدرش میدهد، آیا بر درآمد آن جوان در این حال خمس تعلّق میگیرد؟ آیا بلافاصله بعد از کسب آن درآمد باید اوّل خمس آن را بدهد و بعد بقیه را استفاده کند یا باید تا سال خمسیاش صبر کند و مازاد آن را خمس دهد؟ اگر آن جوان مستقل شد و نیت کرد که خرجی اصلی خود را از همان درآمد ناثابتش بدهد، امّا هنوز برای کمک خرجی از پدرش پول میگیرد، آیا بر این درآمدش خمس تعلّق می گیرد؟ بر پولی که از پدرش میگیرد چهطور؟
بعد از کسر کردن مؤونه شخصی خودش خمس دارد. اگر مؤونه شخصی دارد که سالانه پدر نمیپردازد، باید برای خود سال خمسی قرار دهد وگرنه خمس هر درآمد را همان موقع باید بدهد. پولی را که از درآمد کنار میگذارد خمس دارد، ولی پولی را که پدر به عنوان بخشش به او میدهد خمس ندارد.
# اینجانب احتیاج به ماشین شخصی دارم ولی کارمند هستم و خرید ماشین با درآمد یکسال بنده میسّرنمیگردد. آیا میتوانم دو یا سه سال برای این کار پسانداز کنم؟
پسانداز پول در صورتی که از درآمد باشد و سال بر آن بگذرد متعلّق خمس است.
# آيا به پولي كه جهت ازدواج و يا خريد خانه و ماشين به مدت 2 يا 3 سال پسانداز مي‌شود، درصورتي كه با درآمد يك سال نتوان اين امور را انجام داد، خمس تعلّق ميگيرد؟
درصورتی که از درآمد باشد و سال بر آن بگذرد، متعلّق خمس است.
# بنده لباسها وحتی وسایل مختلفی دارم که ممکن است حتی از آنها استفاده نکرده باشم و یا شاید در سال یکبار از آن استفاده کرده باشم. آیا به این وسایل خمس تعلّق میگیرد و باید هر سال خمس این وسایل را داد یا یکبار خمس دادن برای این وسایل کافی است؟
نسبت به مایحتاج خمس تعلّق نمیگیرد و مالی که یکبار خمس آن داده شده دیگر متعلّق خمس نیست.
# اینجانب برای فرزند خود ماشینی خریدهام که با آن برای خود کسب درآمد کند. حدود نصف پول ماشین را من پرداختهام آیا به این پول خمس تعلّق می گیرد؟
اگر این پول را به او هبه کرده اید خمس ندارد.
# اگر بدانیم پولی که در صندوق خانوادگی است خمس آن پرداخت نشده و مسؤول صندوق نیز نداند که آن خمس داشته است و همینطور عضو نیز نداند که به آن خمس تعلّق میگرفته، آیا وام گرفتن از آن اشکال دارد؟ اگر اطلاعرسانی شود و خمس آن پرداخت نشود. آیا میتوان از آن وام گرفت؟
1- خیر
2- اگر عین پولی را که به شما وام میدهد متعلق خمس باشد باید به اجازه مجتهد باشد و باید خمس آن را به مجتهد داد.
# آیا مبالغی که در صندوقهای قرض الحسنه فامیلی گذاشته میشود مشمول خمس است؟
بله.
# به شخصي ملكي به ارث رسيده که قيمت آن ملك 20 ميليون تومان بوده است؛ بعد از گذشت چند سال به 25 ميليون تومان فروخته شده است. حال تكليف فروشنده نسبت به پول آن چيست و در صورت مخمّس بودن مي‌تواند صبر كند سر سال خود حساب كند يا خير؟
در صورتی که نگهداری ملک به خاطر اکتساب و ارتفاع قیمت باشد، باید خمس تفاوت قیمت را بدهد.
# بچّه صغيري تحت تكفّل دايي خود قرار ميگيرد و دايي او مبلغ يك ميليون تومان ارث او را به كار زده و درآمد آن را براي صغير پسانداز ميكند؛ اين صغير پس از بزرگ شدن، آن دارايي را تحويل ميگيرد. آيا دارايي او مخمّس مي‌شود؟
درآمدِ ارث خمس دارد.
# ابنجانب در یک شرکت خارجی مشغول به کار هستم. حقوق ماهیانه من از جانب کارفرمای ایرانی به حساب شرکت خارجی در ایران واریز شده و سپس از حساب این شرکت به حساب من واریز میگردد. با توجه به این موضوع که شرکت خارجی قائل به پرداخت خمس نمیباشد، تکلیف خمس حقوق دریافتی من از این شرکت چیست؟ در صورتی که لازم بوده تا خمس حقوق هر ماه را عیناً از حقوق آن ماه کسر میکردم و نکرده باشم، تکلیف خمس داده نشده چیست؟
خمس حقوق خود را در پایان سال خمسی باید محاسبه کنید.
# اگر جوانی ازدواج کرده و در حال پس انداز برای تهیه مسکن است بهگونهای که حتّی پول پسانداز شده هماکنون کفاف رهن و اجاره یک خانه را نیز نمیکند، آیا به آن خمس تعلّق میگیرد؟ اگر همین پول را نیز هماکنون در اختیار خود نداشته و به عنوان سپرده نزد کسی گذاشته باشد چهطور؟
پسانداز پول با فرض سؤال در هر حال خمس دارد.
# فتوای مربوط به خمس هدیه چیست؟
در صورتی که یقین نداشته باشید کسی که هدیه را به شما داده خمس آن را نداده، آن هدیه خمس ندارد.
# پرداخت هزینه تحصیل با درآمد یکسال کارمندی امکانپذیر نمیباشد. آیا میتوان بدون پرداخت خمس برای پرداخت هزینه تحصیل پسانداز نمود تا مثلاً سال دیگر بتوان از عهده خرج آن برآمد؟ زیرا در غیر این صورت امکان تحصیل فراهم نمیباشد.
هر درآمدی که از راه کسب به دست آید و سال بر آن بگذرد متعلّق خمس است.
# فردي كه اهل پرداخت خمس نيست يا زكات واجب مالش را نمي پردازد رفتوآمد با او و استفاده از اموالش چه صورت دارد؟
رفتوآمد مانعي ندارد ولي به ميزان استفاده از مال او بايد رد مظالم بدهد.
# فرزندي در خانه پدر و مادرش زندگي ميكند و محصّل است؛ ولي علم دارد آن پولي را كه پدر و مادر هزينه زندگي ميكنند مال حلال مخلوط به حرام است. تكليف او چيست؟
در صورتي كه مَمرّ درآمد حلال دارند نياز به تجسّس نيست.
# اگر به منزل فردی میرویم که اطمینان داریم خمس نمیدهد و به خاطر برخی ملاحظات مثل احترام به میزبان یا تبعیت از پدر و مادر و… مجبور باشیم که از غذای او بخوریم، آیا میتوانیم خمس مال خورده شده را خودمان بپردازیم؟
باید قبلاً از حاکم شرع اجازه پرداخت خمس نسبت به چنین تصرّفاتی در خانه چنین افرادی گرفته شود.
# آیا رفت وآمد با کسانی که خمس نمیدهند را جایز میدانید؟
تصرّف در مالی که یقین دارید خمس آن داده نشده بدون اجازه مجتهد جایز نیست.
# كسي كه مادر او سيّده است، آيا سيّد محسوب و از حقوق سادات برخوردار مي‌شود يا خير؟
از خمس نميتواند استفاده كند؛ ولي منسوب به پيغمبر اكرم هست.
هیات رزمندگان اسلام
منبع: آقا مجتبی تهرانی
