استنادات بیانات امام خامنه ای| شرط از بین رفتن دشمنی میان امت اسلامی و کفار

امام خامنه ای در دیدار اخیر اقشار مختلف مردم شریف قم که به مناسبت سالروز قیام ۱۹ دی صورت گرفت، ضمن گرامیداشت این رویداد مهم تاریخی، اظهار کردند: یاد این حادثه بزرگ و اثرگذار و مستمر در تاریخ را گرامی می‌دارم. درباره نوزدهم دی و مناقب مردم قم زیاد حرف زده‌ایم. هرچه عرض بکنیم تکراری است و بارها گفته شده. خلاصه‌اش همین آیه شریفه‌ای است که این قاری محترم خواندند: «لا یَستَوی مِنکُم مَن اَنفَقَ مِن قَبلِ الفَتحِ وَ قاتَلَ [اولٰئِکَ اَعظَمُ دَرَجَةً] مِنَ الَّذینَ اَنفَقوا مِن بَعدُ وَ قاتَلوا». مردم قم قبل از آنکه حرکت بزرگی از ملت ایران دیده بشود و شروع بشود، قیام کردند. خب، حرکت مردم قم حرکت بسیار اثرگذاری بود و ایران را لرزاند؛ همه دل‌های آماده را متوجه یک فرصتی و یک امکانی و یک حقیقتی کرد و نهضت به راه افتاد، تا بقیه قضایایی که می‌دانید. تکرار مطلب لازم نیست، آنچه لازم است، درس گرفتن از این قضایا است. از این‌جور قضایا باید درس گرفت. درس‌ها هم نوبه‌نو مطرح می‌شود. هر روزی ما – من، شما، آحاد مردم – احتیاج داریم به اینکه از حوادث گذشته درس بگیریم.
اشاره امام خامنه ای در فراز ابتدایی سخنانشان به آیه ۱۰ سوره «حدید» است که مربوط به موضوع انفاق و جهاد در راه خدا می‌شود. بر این اساس انفاق و جهاد در راه خدا در همه حال فضیلتی است که آثار و برکات فراوانی برای بندگان به همراه خواهد داشت اما سبقت در انفاق و جهاد و پیشی گرفتن برای ورود به این عرصه فضیلتی بیشتر خواهد داشت؛ حال اینکه ممکن است شرایط برای انفاق و جهاد در ابتدای راه خطیر و سخت‌تر باشد.
از این روست که خداوند می‌فرماید: «وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُولَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ/ و شما را چه شده كه در راه خدا انفاق نمی‌‏كنيد و [حال آنكه] ميراث آسمان‌ها و زمين به خدا تعلق دارد كسانى از شما كه پيش از فتح [مكه] انفاق و جهاد كرده‌‌اند [با ديگران] يكسان نيستند آنان از [حيث] درجه بزرگ‌تر از كسانی‌اند كه بعداً به انفاق و جهاد پرداخته‌اند و خداوند به هر كدام وعده نيكو داده است و خدا به آنچه می‌‏كنيد آگاه است».
بنابراین افرادی که در راه خدا پیشرو بودند اجر و مقام و منزلتی بیشتری نسبت به سایر مجاهدین خواهد داشت. بر همین اساس در تفسیر نمونه دیل این بخش از آیه ۱۰ سوره حدید آمده است: آنها که در مواقع بحرانى از بذل مال و جان ابا نداشتند از آنها که بعد از فرو نشستن طوفان‌ها به یارى اسلام شتافتند برترند.
با توجه به اینکه در آیه ۱۰ سوره حدید یادآوری شده که هر آنچه در آسمان و زمین است متعلق به خداوند متعال است، به بندگان توصیه شده از جان و مال خود در راه خدا انفاق کنند و در این مسئله ترس و واهمه‌ای نداشته باشند. علامه طباطبایی نیز با تأکید بر این معنا تصریح می‌کند: کسانی‌که قبل از جنگ و فتح انفاق کرده و در جنگ هم شرکت کردند، با کسانی‌که بعد از پایان جنگ انفاق کردند و قتال کردند، مساوی نیستند، مراد از فتح بنا بر آنچه گفته‌اند فتح مکه یافتح حدیبیه است و ظاهراً مراد از انفاق، انفاق در راه جهاد است و از این آیه استفاده می‌شود که در انفاق در راه خدا هر قدر بیشتر عجله شود، نزد خدا محبوب‌تر و منزلت و اجرش بیشتر است.
با این حال کسانی‌که انفاق کرده و در راه خدا به جهاد روی آوردند دارای اجر و منزلت هستند و به حسب مواردی که ذکر شده جایگاهشان مشخص می‌شود. چنین انفاق و جهادی برای حفظ عزت و منزلت جامعه اسلامی و مسلمانان صورت می‌گیرد چه اینکه آنچه صورت می‌گیرد به  منظور استحکام بنیادهای درونی باشد چه به منظور دفع شر و دسایس بیگانگان باشد.

انقلاب اسلامی ایران نیز بر همین اصل شکل گرفت؛ انقلابیون و مجاهدان ایران‌زمین نیز برای حفظ عزت خود و جامعه اسلامی و کوتاه کردن دست بیگانگان و استعمارگران از مال و جان خود انفاق کردند و حرکت عظیم و ماندگاری را خلق کردند. امام خامنه ای در بخشی از سخنانشان به این حرکت ماندگار اشاره کردند و فرمودند: این انقلاب یک خیز بلندی بود که ملّت ایران برداشت برای اینکه خود را از ذلت وابستگی و ذلت عقب‌ماندگی نجات بدهد. این انقلاب یک حرکت عظیمی بود برای اینکه وابستگی و عقب‌ماندگی‌ را – این دو ذلّت بزرگ را- به برکت اسلام و با راهنمایی و رهبری اسلام، از این ملت بزداید؛ دو درد طولانی مزمن بود، اینها را علاج بدهد؛ انقلاب برای این به وجود آمد و نظام جمهوری اسلامی بر این اساس تشکیل شد. خب، درست توجه کنید، وقتی که یک حرکتی برای این مقصود به وجود آمده است که وابستگی را و عقب‌‌ماندگی را از این ملت بزداید – و موفق هم شده است، پیشرفت هم کرده است – آن کسانی که عقب‌ماندگی و وابستگی به نفع آنها بود، در مقابل این حرکت، این انقلاب، و این نظام می‌ایستند؛ این طبیعی است. این[طور] نیست که ما دشمن درست می‌کنیم‌؛ بعضی‌ها تکیه‌کلامشان این است که آقا دائم دشمن نتراشید‌! دشمن را حرکت ملت می‌تراشد. فرض کنید یک قلدری آمده است خانه شما را، دکان شما را، محل استراحت شما را، زندگی شما را غصب کرده است؛ وقتی شما آمدید او را بیرون کردید، خب شما حقتان را انجام داده‌اید، حقتان را گرفته‌اید اما او با شما دشمنی می‌کند. تا وقتی‌که امید داشته باشد که بتواند بر شما غلبه پیدا کند، به شما ضربه می‌زند. ما با کسی دشمنی جدیدی ایجاد نکرده‌ایم؛ اینها دشمنی می‌کنند. آن کسانی که از وابستگی ایران به خودشان بهره می‌بردند، امروز با ما دشمنند؛ دشمن خونی! آن ‌کسانی که از عقب‌ماندگی ملت ایران منتفع می‌شدند، امروز با ما دشمنند؛ دشمن خونی، دشمن آشتی‌‌ناپذیر. البتّه این دشمنی ممکن است تا قیامت طول نکشد، «عَسَى اللّهُ اَن یَجعَلَ بَینَکُم وَ بَینَ الَّذینَ عادَیتُم مِنهُم مَوَدَّة»؛ ممکن است یک وقتی اتفاق بیفتد در آینده – صد سال دیگر، پنجاه‌ سال دیگر، نمی‌دانیم- که این دشمنی از بین برود؛ اما شرط از بین رفتن دشمنی چیست؟ این که او ناامید بشود یا اصلاح بشود؛ که حالا این [اصلاح شدن] بعید است، اصلاح شدن ابرقدرت‌ها بعید است. خب پس این دشمنی هست. آن درسی که ما باید بگیریم که بهنگام عمل بکنیم، آن مبنی بر این است که دشمن را بشناسیم، سمت و سوی کار دشمن را بدانیم، آن‌قدر بصیرت پیدا کنیم که هر حرکتی که دشمن انجام می‌دهد، بفهمیم که هدفش چیست. اگر متوجه ما و متعرض به ما است، علاج کنیم آن را، بِایستیم، مقاومت کنیم؛ این وظیفه ما است.
همانطور که امام خامنه ای اشاره کردند، در آیه ۷ سوره ممتحنه این احتمال وجود دارد که دشمنی‌ها از بین برود و میان قلوب مسلمانان و کفاری که دشمنی اساسی و بنیادین تفکر و اندیشه‌های اسلامی دارند، دوستی و مودت ایجاد کند. در این آیه آمده است: «عَسَي اللَّهُ أَنْ يَجْعَلَ بَيْنَکُمْ وَ بَيْنَ الَّذينَ عادَيْتُمْ مِنْهُمْ مَوَدَّةً وَ اللَّهُ قَديرٌ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ/ امید است خدای سبحان بین شما و همان کفار، مودت برقرار سازد و خدا توانا و آمرزنده مهربان است».
با توجه به صفاتی که در این آیه ذکر شده به نظر می‌رسد این تغییر و بازگشت نیاز به شروط و ایجاد شرایطی است. در تفسیر المیزان در رابطه با این مسئله آمده است: در صورتی که کفار از گناهان خود توبه کنند و به اسلام بگروند،خدای تعالی از گذشته ایشان در می‌گذرد و نقائص آنها را می‌پوشاند و دشمنی را مبدل به مودت می‌سازد.
هرچند دشمنی دشمنان اسلام از صدر اسلام تا کنون تا حدی بوده که بازگشت آنان به اسلام بعید به نظر می‌رسد اما همانطور که در این آیه ذکر شده، خداوند بر هر امری تواناست همانطور که در صدر اسلام و پس از فتح مکه گروه‌های زیادی از مردم به اسلام گرویدند. تفیسر نمونه به این معنا اشاره داشته و در این مورد تصریح می‌کند: کسانى که مورد علاقه مسلمانان هستند از خط مکتبى آنان جدا شوند نباید از بازگشت آنها مأیوس شد.

منبع:ایکنا