اسلام بن بست ندارد

استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به تبیین و تفسیر آیه صدو هفت سوره بقره پرداخته است.

 مَا نَنْسَخْ مِنْ ءَایَةٍ أَوْ نُنْسِهَا نَأْتِ بِخَیْرٍ مِّنْهَآ أَوْ مِثْلِهَا أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلَى‏ كُلِّ شَی‏ءٍ قَدِیْرٌ

هر (حكم یا) آیه‏ اى را كه نسخ كنیم و یا (نزول آن را) به تأخیر اندازیم، بهتر از آن یا مثل آن را مى‏ آوریم، آیا نمى‏ دانى كه خداوند بر هر چیزى قادر است؟

قبله مسلمانان ابتدا رو به بیت‏ المقدس بود، اما چون یهود آنرا دستاویز قرار داده و مى‏ گفتند شما مسلمانان دین مستقل ندارید و لذا رو به قبله ما مى‏ ایستید، بدستور خداوند قبله از بیت‏ المقدس به مكّه تغییر یافت.

 این بار یهودیان، ایراد دیگرى را مطرح كردند كه اگر قبله اول درست بود پس چرا قبله را عوض كردید و اگر قبله دوم درست است پس اعمال قبلى شما همه باطل است.

 قرآن در پاسخ این ایرادها مى‏ فرماید ما هیچ حكمى را نسخ نمى ‏كنیم و یا آن را به تأخیر نمى‏ اندازیم مگر آنكه بهتر یا مثل آن را، جانشین آن مى‏ سازیم. تغییر قبله و همچنین تأخیر اعلام كعبه به عنوان قبله مسلمانان، دلایل و اهداف مختلفى دارد كه شما از آن غافل هستید.

 از آنجا كه احكام اسلامى، تابع مصلحت و حكمت است، لذا با تغییر زمان یا مكان یا شرایط، ممكن است مصلحتِ امور نیز تغییر كند و حكم قبلى نسخ و حكم دیگرى جایگزین شود. البته اصول احكام الهى ثابت و لاتغیّیر است ولى در جزییات و خصوصاً امور حكومتى چنین امرى قابل پذیرش است.

 این آیه نشان مى‏ دهد كه اسلام بن بست ندارد چون یك دین جهانى و جاودانى است، در كنار احكام ثابت، مى‏ تواند به اقتضاى مصلحت اسلام، قوانین متغیر نیز داشته باشد.

منبع: حوزه