تأثیر فعالیت‌های زنانه در پیش‌برد اهداف انقلاب مشروطه

تأثیر فعالیت‌های زنانه در پیش‌برد اهداف انقلاب مشروطه

عده‌ای خیال میکنند زن تا وقتی بی‌حجاب و بی‌اخلاق نباشد، نمیتواند در میدان‌های اجتماعی و سیاسی وارد شود.     امام خامنه ای(دامت برکاته)

مشروطه، تنها محصول کار مردان نیست، بلکه زنان به صور مختلف در آن شرکت جستند. توده زنان مسلمان، پیشقراول حرکت های سیاسی ضد استبدادی و استعماری این دوره بودند. از اقدامات زنان، تلاش برای حفظ جان علما بوده است؛ به دیگر بیان، زنان ضمن همراهی با مردان در آوردن علما به مسجد برای سخنرانی، گاهی مسئولیت حفظ جان آنها را هم بر عهده داشتند، حتی زنانی چون همسر حیدرخان تبریزی، با چماق هایی که زیر چادر پنهان می ساختند، می کوشیدند تا مانع هرگونه اغتشاشی به هنگام سخنرانی شوند.

کانال ریحانه از کانال‌های وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار امام خامنه ای(دامت برکاته)، در سالگرد انقلاب مشروطه، تحریریه‌ای درباره نقش بانوان در پیشبرد اهداف انقلاب مشروطه منتشر کرد.

متن منتشر شده را در ادامه می خوانید:

زنان در انقلاب مشروطه نقش پُر رنگی داشتند و حتی در بعضی موارد سلاح نیز به دست گرفتند و حرکت های آنان باعث تحولات و تصمیمات بزرگی در آن روزها شد.

زمانیکه عده ای از مردم در حرم شاه عبدالعظیم(علیه السلام) به نشانه ی اعتراض تحصن کرده بودند، تعدادی سرباز مسلّح در آنجا وظیفه داشتند که به زور اسلحه، مردم را پراکنده کنند. زنان بالای بام حرم رفتند و سنگ هایی آماده کردند تا اگر سربازان تیراندازی کردند و آسیبی به حرم و مردم وارد کردند، آنها را سنگ باران کنند.

با اوج گرفتن قیام، مبارزان مشروطه، برای خرید اسلحه و دیگر هزینه های مقاومت احتیاج به منابع مالی داشتند. زنان با فروختن وسائل منزل یا جواهرات شان به کمک مشروطه خواهان رفتند. در تاریخ آمده «بعد از فتح اصفهان به دست سواران بختیاری، عده ای از زنان به انجمن ایالتی اصفهان رفته و زیور آلات خود را هدیه کردند. در این میان، زنی کاسه ای مسی را که تنها دارایی او بود، به مشروطه خواهان تقدیم کرد.»

پس از پیروزی مشروطه خواهان، کشور ناچار بود برای تأمین مخارج خود از انگلیس و روس وام بگیرد. دولت و مردم با این تصمیم مخالف بودند. بنابراین تصمیم به تأسیس بانک کلی گرفتند.

تأسیس و راه افتادن بانک احتیاج به پول داشت. زنان برای تأمین این هزینه ها وارد میدان شدند و طلاهای خود را فروختند. در تاریخ آمده است زنی از قزوین در نامه ای که برای رئیس مجلس فرستاده بود، نوشت: «مقدار ناقابل از زیورالات خودم را که برای ایام سخت ذخیره کرده بودم، به جهت بانک ملّی میفرستم، اشیای اهدایی را اعضای محترم بانک ملّی، به امانت و شرافت بفروشند، سهم بانک بخرند و برایم روانه کنند.»

مشهور است زنی بیوه که پسر کوچکی نیز داشت و مال زیادی نداشت، سه تکه از وسائل خانه اش را فروخت و با پولش سهمی از بانک خرید.

دوره مشروطه چندان به درازا نکشید و کار مشروطه خوهان و دربار به بن بست رسید. محمد علی شاه مجلس را به توپ بست. جوانان مشروطه خواه که برای دفاع از مجلس مانده بودند به ضرب گلوله کشته شدند. فضا طوری بود که مردان جرئت نمی کردند به جنازه ها نزدیک شوند و آنها را از روی زمین بردارند. زنان در این موقعیت نیز به میدان آمدند و جنازه ها را برداشتند و از میدان خارج کردند.

بعد از به توپ بستن مجلس، نماینده ای از طرف محمد علی شاه برای تصرف تبریز به آنجا رفت. تبریز یازده ماه در محاصره بود. در این یازده ماه زنان در هر زمینه ای که می توانستند به مشروطه خواهان و انقلابیون کمک کردند. از پختن غذا و دوختن لباس برای آنان تا پرستاری و آماده کردن ادوات جنگی و حتی جنگیدن با لباس مردانه! در منابع تاریخی، نقلی از یکی از زنان تبریزی آمده است که گفته: در بحرانی ترین روزهای قیام، مجبور بودیم برای رعایت پنهان کاری، تکه های نان را زیر چادر به شکم مان ببندیم و به سنگر مجاهدان برسانیم.

برای مطالعه بیشتر در زمینه انقلاب مشروطه و تاریخ ایران در آن برهه می‌توانید به این کتاب‌ها مراجعه کنید:

مشروطه شناسی؛ موسی نجفی- نشر آرما

فراز و فرود مشروطه، سید مصطفی تقوی- مؤسسه تاریخ معاصر ایران

تاریخ تحولات سیاسی ایران، دکتر موسی نجفی و دکتر موسی حقانی، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران

تحریریه ریحانه

پایگاه اطلاع رسانی هیأت رزمندگان اسلام