پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
تاریخ معاصر : تاریخچه هیات های موتلفه اسلامی
پس از اشغال ایرن توسط متفقین و تبعید رضا شاه به جزیره موریس در شهر 1320 شمسی، برگزاری مراسم مذهبی که توسط او ممنوع شده بود، دوباره رونق گرفت و هیأتهای مذهبی در مساجد و تکایا به فعالیت پرداختند. هیأت مسجد امین الدوله ، مسجد شیخ علی و هیأت اصفهانی‌ها که در سال‌های بعد با یکدیگر ائتلاف کرده و هیأتهای مؤتلفه اسلامی نامیده شدند، در همین زمان تشکیل و به فعالیت پرداختند. این مقاله به بررسی تاریخچه هیات های موتلفه اسلامی می پردازد.
پس از اشغال ایران توسط متفقین و تبعید رضا شاه به جزیره موریس در شهر 1320 شمسی، برگزاری مراسم مذهبی که توسط او ممنوع شده بود، دوباره رونق گرفت و هیأتهای مذهبی در مساجد و تکایا به فعالیت پرداختند. هیأت مسجد امین الدوله ، مسجد شیخ علی و هیأت اصفهانی‌ها که در سال‌های بعد با یکدیگر ائتلاف کرده و هیأتهای مؤتلفه اسلامی نامیده شدند، در همین زمان تشکیل و به فعالیت پرداختند . در این میان آنان با رخدادهای سیاسی دهه بیست و سی مانند فعالیت جمعیت فدائیان اسلام به رهبری شهید نواب صفوی و نهضت ملی شدن صنعت نفت آشنا شده و بدین ترتیب زمینه فعالیت در نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی در آنها به وجود آمد .
هیأتهای مزبور که پس از رحلت آیت‌الله بروجردی به دنبال شناخت مرجع اعلم بودند با آیت‌الله خمینی آشنا شدند. آشنایی آنان مصادف با مخالفت امام با تصویبنامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی بود. اعضای این هیأتها در همان ابتدا اعلامیه‌ایی در حمایت از تصمیمات مراجع تقلید درباره این لایحه تهیه ، و به امضاء اصناف و بازرگانان تهران رساندند. سپس با کسب اجازه از امام ، اقدام به برگزاری مراسم سخنرانی در مسجد سید عزیزالله در بازار تهران نمودند. این اقدامات سرآغازی برای شرکت فعال آنان در نهضت اسلامی به رهبری امام شد. چنان که پس از حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه در دوم فروردین 1343 اعلام امام درباره این فاجعه توسط هیأتها مذکور در تهران چاپ و پخش شد و همچنین با چاپ و پخش تراکت ، بازار تهران را در روز دهم فروردین آن سال تعطیل کرده و علیرغم تدابیر شدید امنیتی ، مراسم چهلم شهدای فیضیه را در بازار تهران برگزار کردند.
با اوج گیری نهضت اسلامی امام در محرم 1383 قمری ، فعالیت هیأتهای سه گانه ، وسعت بیشتری یافت و راهپیمایی بزرگ عاشورا در تهران را طرح ریزی کردند.
این راهپیمایی از مسجد حاج ابوالفتح در میدان شاه (قیام ) شروع و تا دانشگاه تهران ادامه یافت. اخبار راهپیمایی توسط آنان به امام خمینی در قم رسید و ایشان پس از دریافت اخبار ، عصر عاشورا در این شهر سخنرانی کرد.
این سخنرانی باعث دستگیری و انتقال امام به تهران شد. خبر دستگیری امام در روز پانزده خرداد به تهران رسید و باعث اعتراض شدید مردم شد. با هجوم نیروهای نظامی به معترض که در تهران قم و ورامین تجمع کرده بودند، عده‌ای زخمی، شهید و یا دستگیر شدند.
هیأتهای مورد بحث سپس از این رخداد ، جلسات متعددی تشکیل داده و تصمیم گرفتند از علما و مراجع سراسر کشور بخواهند، برای اعتراض به دستگیری امام به تهران مهاجرت کنند.
سرانجام تلاش آنان به نتیجه رسید و علما و مراجع به تهران مهاجرت کرده و مرجعیت امام را تأیید کردند. رژیم نیز مجبور شد امام را از زندان آزاد و در قیطریه تحت نظر قرار داده و پس از مدتی آزاد کند.
پس از این رخداد هیأتهای مزبور به پیشنهاد امام با یکدیگر ائتلاف کرده و نام هیأتهای مؤتلفه اسلامی را برخود نهادند.
امام خمینی پس از آزادی و برگشت به قم مخالفت خود را تصویب لایحه مصونیت اتباع آمریکایی در ایران یا کاپیتولاسیون ، که دولت حسنعلی منصور به تصوب رسانیده بود، اعلام کرد. اقدامات مؤتلفه اسلامی در این رخداد فرازی مهم از تاریخ آنان است . آنان اعلامیه امام در مخالفت با کاپیتولاسیون را در تهران و اصفهان به چاپ رسانیده و در یک شب و در یک ساعت معین در سراسر تهران و شهرهای بزرگ پخش کردند.
پخش اعلامیه امام زمینه را برای سخنرانی تاریخی ایشان در چهارم آبان 1343 و سپس دستگیری و تبعید به ترکیه در 13 آبان آن سال آماده کرد.
پس از آن هیأتهای مؤتلفه اسلامی تصمیم گرفت شخصیت‌های مؤثر در تصویب لایحه کاپیتولاسیون و تبعید امام را ترور کند. و از میان آنان حسنعلی منصور نخست وزیر انتخاب و در روز اول بهمن 1343 به هنگام رفتن به مجلس شورای ملی توسط محمد بخارایی هدف قرار گرفت و کشته شد.
پس از این رخداد ، سیزده تن از اعضای شورای مرکزی مؤتلفه اسلامی و عده زیادی از هواداران آنها دستگیر شدند که از میان آنها حاج صادق امانی، بخارایی، نیک نژاد و صفار هرندی به اعدام محکوم و بقیه نیز به زندانهای طولانی محکوم شدند.
در این زمان فعالیت مؤتلفه اسلامی متوقف شد و برخی از اعضای آن به همکاری با سازمان مجاهدین خلق که در دهه چهل توسط عده‌ای چهل توسط عده‌ای از جوانان عضو نهضت آزادی به وجود آمده بود پرداختند . ارتباط با سران اولیه نهضت آزادی و همچنین با سازمان مجاهدین که تازه آغاز شده بود در زندان نیز وجود داشت. و تا زمان تغییر مواضع ایدئولوژیک سازمان مجاهدین خلق در سال 1354 شمسی ادامه داشت.
هیأتهای موتلفه اسلامی ، همزمان با فعالیت سیاسی ، به فعالیت فرهنگی نیز می‌پرداختند و این فعالیت که بخشی مهم از تاریخ آنان را تشکیل می‌داد، در زندان و خارج از آن به ا شکال مختلفی مانند برگزاری نماز جماعت ، تشکیل کلاسهای عقیدتی و آموزش زبان عربی و قرآن ، برگزاری اردو و…. انجام می‌شد. که از آن میان فعالیت در مجمع فرهنگی صادقیه و بنیاد رفاه تعاون اسلامی و تأسیس شرکت‌های فرهنگی سبزه و صحرا مهمتد است.
آن دسته از اعضای موتلفه اسلامی که به اتهام ترور حسنعلی منصور نخست وزیر در سال 1343 به زندان محکوم شده بودند ، در سال 1356 مرود عفو قرار گرفته و آزاد شدند.
عزیمت اجباری امام خمینی از عراق به فرانسه که اندکی پس از آزادی آنان صورت گرفت باعث شد، دوباره فعالیت خود را از سر گرفته و در همان ابتدا به فرانسه عزیمت و اداره منزل امام را به عهده گیرند.
با اوج گیری انقلاب اسلامی ، فعالیت مؤتلفه اسلامی شدت بیشتری پیدا کرده که اوج آن همکاری در ستاد استقبال از امام و بعدها اداره بخشی از امور مربوط به بیت امام در روزهای اول پیروزی انقلاب اسلامی بود.
فعالیت موتلفه اسلامی با پیروزی انقلاب اسلامی نیز ادامه یافت و امام با صدور احکامی ، تأسیس و اداره برخی از نهادهای تازه تأسیس انقلاب همانند بنیاد مستضعفان و کمیته امداد امام خمینی را برخی از اعضای مؤتلفه سپرد . برخی از آنان نیز با تشکیل حزب جمهوری اسلامی به عضویت آن در آمده و برخی دیگر نیز به فعالیت در کمیته انقلاب و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مشغول شدند.
هیأتهای مؤتلفه اسلامی در سال 1367 شمسی موافقت امام جهت فعالیت مجدد خود را به دست آورد و پس از رحلت امام ، آیت‌الله خامنه‌ای نیز موافقت خود با فعالیت رسمی آنان را اعلام کردند. مؤتلفه اسلامی نیز با تهیه مرامنانه و اساسنامه‌ای که به تأیید وزارت کشور رسید، در سال 1368 با نام جمعیت مؤتلفه اسلامی به صورت یک تشکل سیاسی فعالیت خود را از سر گرفت.
منبع : پرتال جامع علوم انسانی
