پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
ترسیم اربعین در مقیاس جهانی از رسانه منبر – مصاحبه اختصاصی با حجت الاسلام جوشقانیان
پایگاه اطلاع رسانی هیات: ماهنامه هیات رزمندگان اسلام مصاحبه ای اختصاصی اربعین در مقیاس جهانی با حجت الاسلام حسین جوشقانیان استاد مرکز تخصصی تبلیغ ترتیب داده است که با عنوان « رسانه ی منبر باید اربعین را در مقیاس جهانی ترسیم کند » در شماره 123 این ماهنامه ویژه ایام اربعین و ماه صفر منتشر شد. در ادامه با شما همراهان همیشگی سایت هیات، مخاطب این مصاحبه جالب و خواندنی باشید.
یکی از نیازمندی‌های هیات به ویژه در حوزه منبر و خطابه تهیه و تأمین محتوای مطلوب و مورد نیاز مخاطب است که باید در آن باید تناسب با شرایط زمان، مکان و مخاطب رعایت شود. با این توصیف تهیه محتوای منبر از دغدغه‌های اصلی هر شخص سخنران و منبری می‌باشد که اصلاح این امر می‌تواند کمک شایانی داشته در کیفیت بخشی به هیات ها و محافل مذهبی و جذب مخاطب داشته باشد. از این رو در این شماره در آستانه فرارسیدن اربعین و با ملاحظه شرایط کنونی شیوع بیماری کرونا و ممنوعیت حضور درهمایش پیاده روی اربعین، بر آن شدیم تا با حجت‌الاسلام والمسلمین حاج حسین جوشقانیان مدرس فنون منبر و خطابه مرکز تخصصی تبلیغ حوزه علمیه قم و از چهره‌های موفق منبر و روایتگری سیره شهدا، به گفتگو بنشینیم و پیرامون موضوع «ضرورت‌های محتوایی منبر اربعین» با ایشان بحث و گفتگو کنیم. در ادامه شرح این مصاحبه به تفصیل تقدیم می‌گردد.
بفرمایید فضیلت زیارت اربعین نسبت به سایر زیارت‌ها و در سایر زمان‌ها در چیست؟
اینکه هیچ زیارتی در بین زیارت‌های مأثور به‌منزله علامت مؤمن شناخته نشده است. گرچه زیارت امام حسین علیه السلام در سیزده رجب، در شب نیمه شعبان و در سایر مناسبت‌ها وارد شده است ولی تنها زیارت اربعین نشانه و علامت مؤمن محسوب شده است. امام باقر علیه السلام پاداش زیارت زائر حسینی را قبولی هزار حج و صدقه مقبول می‌داند ولی هیچ‌کدام پاداش زیارت اربعین را ندارد و آن را علامت ایمان برشمرده‌اند.
حرکت جمعی در اربعین چه جایگاهی دارد؟ معنای اربعین و پیام آن به مستکبران عالم چیست؟
حرکت جمعی در اربعین یعنی تجلی و ظهور و بروز انعکاس 72 صدّیق در محور ولایت و امامت؛ یعنی در نظام امامت و ولایت افراد و فردیت و منافع فردی همه رنگ می‌بازند و همه از پیله فردیت بیرون آمده و انسجام شکل می‌گیرد؛ انسجامی به عظمت بیش از 20 میلیون زائر و عاشق سینه‌چاک ولایت؛ پس این ظرفیت و قابلیت را دارد که بزرگ‌ترین همایش و رزمایش استکبارستیز و عدالت‌خواه عالم که توسط مستضعفان رقمخورده، باشد و شکوه و شوکت جبهه حق را به رخ همه ابرقدرت‌های مستکبر بکشد. این تفوق و اتحاد پیامی جز پیروزی خون بر شمشیر ندارد و تداعی‌کننده آیه «وَ نُريدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثين» (قصص: 5) است.
شما به‌عنوان جانباز و یادگار دفاع مقدس نگاهتان به هیئت‌های مذهبی و جبهه فرهنگی انقلاب چیست؟ آیا جبهه و جنگ همچنان باقی است؟
بله ماهیت جنگ همچنان تداوم دارد ولی شکل آن تغییر یافته است. به قول حضرت امام جنگ ما جنگ فقر و غنا بود؛ جنگی که از آدم تا خاتم بین موحّدان و مُترَفین بوده است. در یک طرف جبهه سردمداران نظام سلطه و کفر که هیچ موقع از منافع مادی خود دست‌بردار نیستند، در این طرف هم خط انبیا و اوصیا و اولیا است و به تعبیر قرآن «وَ لَنْ تَرْضى عَنْكَ الْيَهُودُ وَ لاَ النَّصارى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُم» (بقره: 120) این جنگی است که آن‌ها دست از سر شما برنمی‌دارند مگر اینکه شما دست از دینتان بردارید. در یک طرف دیگر هم جنگ اسلام ناب با اسلام قلابی، جنگ بین اسلام علوی با اموی، جنگ اسلام حماسی با عافیتطلبان، جنگ اسلام عاشورایی با اسلام سازشکاران است.
در حقیقت اردوگاه سازشکاران ستون پنجمی هستند برای دشمنانی که در بیرون تلاش می‌کنند ما را به سلطه درآورند و به زیر بکشند. به تعبیر قرآن: «لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُون*وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُد» (کافرون: 2 و 3) امکان ندارد نظام سلطه با ما کنار بیاید و ما نیز بتوانیم با آن‌ها کنار بیاییم لذا این جنگ از آدم تا خاتم و از خاتم تا دامنه ظهور تداوم خواهد داشت منتهی این جنگ، عرصه‌ها و دامنههای گوناگونی پیدا کرده است. دامنه جغرافیایی این جنگ در سال 61 هجری در سرزمین طف فقط بود ولی ابعاد آن عالمتاب و عالم‌گیر شد چون امام حسین علیه السلام فرمودند: «مِثلِی لَا یُبَایِعُ مِثلَ یَزِید؛ یعنی جریان فکری حسینیان همچنان ساری و جریان فکری یزیدیان، اشعثها و ابنزیادها همچنان جاری است.
با این توضیحات آیا می‌توان گفت احیای اربعین و حضور در آن یک نوع جهاد است؟
قطعاً این امر یک نوع جهاد است و اربعین یعنی اهتزاز پرچمی که در گودی قتلگاه به خون نشست و این پرچم، خط زینبی به خود گرفت و تا قیام قیامت برپاست. اربعین یعنی یزیدیان در اسارت آرمانهای حسین علیه السلام قرار گرفتند و نه حسینیان در چنگ امویان. اربعین همان جهاد کبیر قرآن است که اگر دشمنان، ما را تحریم و محاصره اقتصادی کردند ولو به‌اندازه قطره‌ای آب هم ندادند ما مغلوب نشویم و فریاد «هَیهَات مِنَّا الذِّلَّه» سر دهیم. در حقیقت شکوه همه رجزهای عاشورایی در اربعین متجلی و متبلور شد. پس احیای اربعین یعنی حق نمی‌میرد ولو در گودی قتلگاه آن را به خون بنشانند.
از حال و هوای اربعین و روضه‌خوانی در جبهه‌ها بگویید؟
حال و هوای اربعین در جبهه‌ها انصافاً حال و هوای خاصی بود؛ چون هیئت در جبهه هیئت تراز بود؛ چون شور و شعور در هم تنیده شده و ثمره آن، حماسه ایثار و شهادت بود. اربعین و روضه در جبهه‌ها تجلی‌بخش روحیه حماسه و شهادت‌طلبی عاشورا بود. رزمندگانی که بریده از همه تعلقات مادی، دل درگرو کربلای حسین علیه السلام داشتند، در محافل روضه و اشک، وصال الهی را طلب می‌کردند. با همین عاشوراها و اربعین‌ها بود که مجاهدان فی سبیل الله شب‌های عملیات برای رویارویی و مقابله در برابر آتش سنگین دشمن بعثی انرژی و قوت می‌گرفتند.
چه پیام‌هایی برای اجتماع اربعین می‌توان برشمرد؟
وقتی مراجعه می‌کنیم به متن زیارت امام حسین علیه السلام در اربعین می‌خوانیم: «وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَيْرَةِ الضَّلَالَة» (تهذیب الاحکام، ج6، ص113) خون مطهر تو یا اباعبدالله باعث شد انسان‌ها از حیرت و ضلالت و گمراهی بیرون بیایند؛ بر این اساس پیام اربعین عبارت است از: 1 ـ خون مقدس حسین علیه السلام چه کرد که امروز ده‌ها میلیون جمعیت را از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی به جوش‌وخروش درمی‌آورد و مجتمع می‌سازد. 2 ـ پیام وحدت، آمادگی و رزمایش برای ظهور. 3 ـ پیام حرکت به قله رفیع شهادت و شهامت. 4 ـ پیام استقامت و ایستادگی در مقابل همه کفر و شرک. 5 ـ پیام تجلی یافتن جلوه‌ای از عصر ظهور و همراهی با امام زمان عجل الله تعالی فرجه. 6 ـ پیام احیای روح مواسات، ایثار و فداکاری و همدلی؛ یعنی به نظاره نشستن احسان و مواسات کسانی که از قوت لایموت که خودش نیاز دارد با التماس و التجا می‌گذرد تا زائران امام حسین علیه السلام را پذیرایی کند؛ این در حالی است که در روایتی بُرَید بن مُعاویه عِجْلی نقل میکند که در نزد امام باقر علیه السلام بودم، فردی به حضرت عرض کرد: یا بن رسول‌الله! شما در کوفه هزاران یار دارید. امام علیه السلام فرمودند: اینان کیست‌اند؟ فرد پاسخ داد: اینان کسانی هستند که اگر امر کنید «لَاتَّبَعُوک» از شما تبعیت می‌کنند. حضرت پرسیدند با این مضمون که: «آیا شده که این‌ها برای رفع نیاز از همدیگر پول بردارند ولی مچ یکدیگر را نگیرند؟» عرض کرد: نه آقا! چنین افرادی یک نفر هم ندارید.
امسال که شیوع بیماری کرونا موجب تعطیلی پیاده‌روی اربعین شده است چه پیشنهادی برای فرهنگ‌سازی جایگزین دارید؟
پیاده‌روی تعطیل شده ولی کربلا و امام حسین علیه السلام و اربعین همچنان باقی است. باید مظاهر و شعائر اربعین در قالب روضه، علم و پرچم اقامه شود. هر خانه، هر کوچه، هر خیابان و هر مجموعه‌ای باید یک حسینیه باشد و شور و شعور حسینی را منتشر سازند. اکنون که راه نجف به کربلا به روی ما بسته‌شده است اما باید آگاه باشیم که از طرق دیگر نورانیت و شأن اربعین امام حسین علیه السلام را در اقصی نقاط کشور احیا کنیم. همچنین همه عزاداران و محبان ساحت ملکوتی امام حسین علیه السلام باید هوشیار باشند که این شور و شعور حسینی به قیمت زیر پا گذاشتن اصول بهداشتی نباشد که رعایت آن یک وظیفه اخلاقی، شرعی و اجتماعی است و در صورت نقض این قوانین ممکن است بهانه به دست بدخواهان بدهیم.
چه راهکارهایی را برای تبلیغ مجازی اربعین پیشنهاد می‌کنید؟
چنان‌که گذشت ترویج فرهنگ اربعین از لوازم ایمان است. به نظر می‌رسد که با ذوق و هنر و تلاش همه عزیزان می‌توان جلوه‌های ارزشی و آموزه‌های معنوی پیاده‌روی اربعین را در فضای مجازی به تصویر کشید و به خانه و کوچه و محله بسنده نکرد بلکه گستره این حماسه را در مقیاس جهانی ترسیم کرد. وقتی به کربلا نگاه می‌کنیم افراد گوناگونی در عرصه عاشورا به چشم می‌خورند که مکتب عاشورا توانست همه آن‌ها را گرد هم جمع کند؛ از وهب تازه‌داماد و تازه‌مسلمان تا مادر و همسر تازه‌مسلمانش، تا هفده غلام، تا حبیب ابن مظاهر قاری قرآن و فقیه، تا حر بن یزید ریاحی تازه توبه کرده و تا زهیر بن قین عثمانی مذهب؛ ما می‌توانیم با رهیافتی از این الگوی تاریخی در فضای مجازی هیئاتی و گروه‌هایی بسیار عظیم در عرصه جهانی شکل بدهیم و پیام اربعین را به تمام عالم مخابره کنیم تا اردوگاه بزرگ اربعین در سراسر عالم شکل بگیرد.
چه سوژه‌هایی برای محتوا یابی و محتوا سازی منبر در اربعین امسال معرفی می‌کنید؟
ببینید ویروس کرونا ثابت کرد بشر با همه قدرت، صنعت و تکنولوژی در برابر یک ویروس چگونه عاجز است. شما ببینید هرچه صنعت و تکنولوژی پیشرفته‌تر شده نسبت به مصالح و منافع بشری عاجزتر می‌شود چون هرچه علم بشری پیشرفت کرده در مقابل عمر بشر کوتاه‌تر شده است و این حاکی از این است که جامعه برای نجات نیاز به امام ناجی دارد. اربعین یعنی استغاثه و تمرین برای رسیدن به امام زمان عجل الله تعالی فرجه.
باید در ارائه محتوا در عرصه منبر و فضای تبلیغ مجازی با موضوع اربعین، ضرورت نیاز به امام و اینکه نظام امامت می‌تواند پاسخگوی همه نیازهای بشری باشد را تفسیر و تبیین کنیم. این امر موجب شکستن جهالت مدرن شده و اثبات میکند جامعیت مدرن نیاز به خط و مشی امامت و عاشورا دارد. ما امروز بین دو مقطع اساسی قرارگرفته‌ایم؛ یکی عاشورا که آغاز راه است و دیگری ظهور که تداوم و مقصد ماست. ما با نگاه به عاشورا مسیر تربیت برای امر ظهور را باید تبیین کنیم. می‌توان با الهام از الگوهای عاشورایی و چهره‌های حاضر در کربلا، شاخصه‌های رسیدن به تراز یاران امام زمان عجل الله تعالی فرجه را در عرصه‌های مختلف تربیتی، مدیریتی و فرهنگی تبیین کرد. با این الگو می‌توان اثبات کرد که امروز نظام مُهَیمن در تراز جهانی، نظام سلطه، نظام غرب و نظام استکبار نیست بلکه نظام امامت است.
یک مبلغ موفق برای تبیین نظام ولایی ملهم از عاشورا و مهدویت چه محورهایی را در محتوا یابی خود باید در نظر بگیرد؟
بایستی تفصیل و تبیین‌ها مبتنی بر معارف اسلام و عاشورا و اربعین باشد و در این جهت باید چند محور موردتوجه قرار گیرد: 1 ـ تاریخ اسلام (شناخت تحلیلی، عمقی و تفصیلی تاریخ صدر اسلام به‌ویژه دوران حاکمیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و امیرمؤمنان علیه السلام. 2 ـ گفتمان امامین انقلاب (تسلط کامل نسبت به مبانی و اندیشه امام دیروز انقلاب و امام امروز انقلاب). 3 ـ شناخت آسیب‌ها (شناخت دقیق جریان فکری کفر و شرک بیرونی و جریان نفاق داخلی). 4 ـ تکیه بر مباحث قرآنی و نهج‌البلاغه در مطالعات.
اگر در شناخت تاریخ و نیز شناخت جریان کفر و نفاق، محور قرآن و نهج‌البلاغه باشد، وقتی دشمنان قصد ناامید کردن مردم نسبت به مدیریت اسلامی و مدیریت ولایی را دارند و می‌خواهند القا کنند که اسلام نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای بشر باشد می‌توان با مراجعه به تاریخ زندگی و حکومت اهل‌بیت علیهم السلام به‌ویژه حاکمیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، پنج سال حکومت امیرالمؤمنین علیه السلام، چهار ماه حاکمیت امام حسن مجتبی علیه السلام، قیام امام حسین علیه السلام در کربلا و سایر ائمه اطهار علیهم السلام به یک پیام و الگوی واحد دست پیدا کرد و با ارائه آن بصیرت افزایی نمود.
ارتباط اربعین با ظهور و تمدن عظیم اسلامی را چگونه ترسیم می‌کنید؟
امام زمان عجل الله تعالی فرجه وقتی تشریف می‌آورند و به پرده کعبه تکیه می‌زنند خود را با امام حسین علیه السلام معرفی می‌فرمایند: «اَلَا یَا اَهلَ العَالَمِ اِنَّ جَدِّیَ الحُسَینَ علیه السلام قَتَلُوه عَطشَانا؛ امام حسین علیه السلام جد مرا با لب تشنه کشتند» (إلزام الناصب، ج۲، ص۲۳۳) پس معلوم می‌شود تا امام حسین علیه السلام در سطح جهانی معرفی و شناسانده نشود امر ظهور محقق نخواهد شد. اربعین بهترین بستر برای این معرفی است. هرچه اربعین پررنگ‌تر بشود، به ظهور نزدیک‌تر می‌شویم. با این نگاه اربعین قرار است بشریت را از منجلاب ضلالت و گمراهی به نور و هدایت رهنمون سازد و اربعین است که ما را متوجه به خود میکند تا از لاک منافع شخصی و مادی بیرون بیاییم و به امر نظام امامت فکر کنیم که صلاح و سداد همه بشر است. همچنان که عاشوراییان کربلا از خود گذشتند تا جامعه اسلامی و بشریت احیا شود.
