جایگاه امام در جامعه از منظر امام رضا علیه السلام

حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی با اشاره به جایگاه امام در جامعه مسلمین از منظر امام رضا علیه السلام خاطر نشان کرد: امام رضا علیه السلام فرمود: «إِنَّ الْإِمَامَ زِمَامُ الدِّینِ وَ نِظَامُ الْمُسْلِمِینَ وَ صَلَاحُ الدُّنْیَا وَ عِزُّ الْمُؤْمِنِینَ الْإِمَامُ أُسُّ الْإِسْلَامِ النَّامِی وَ فَرْعُهُ السَّامِی بِالْإِمَامِ تَمَامُ الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الصِّیَامِ وَ الْحَجِّ وَ الْجِهَادِ وَ تَوْفِیرُ الْفَیْ ءِ وَ الصَّدَقَاتِ وَ إِمْضَاءُ الْحُدُودِ وَ الْأَحْکَامِ وَ مَنْعُ الثُّغُورِ وَ الْأَطْرَافِ الْإِمَامُ یُحَلِّلُ حَلَالَ اللَّهِ وَ یُحَرِّمُ حَرَامَهُ وَ یُقِیمُ حُدُودَ اللَّهِ وَ یَذُبُّ عَنْ دِینِ اللَّهِ وَ یَدْعُو إِلَى سَبِیلِ اللَّهِ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ الْحُجَّةِ الْبَالِغَة».

وی افزود: طرح و برنامه جامعی که وجود مقدس نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم برای اداره جوامع بشری دارند، بر اساس دعوت به توحید و بسط و گسترش توحید در عالم است و در مقابل این نظام هم یک برنامه دیگری است که آن برنامه و طرح هم بر مبنای پرستش و دعوت به اله است.

حجت الاسلام و المسلمین میر باقری با بیان تفاوت در نوع پرستش و معبودی گفت: در هر دو برنامه پرستش و دین و دین مناسک و قواعد پرستش و بندگی وجود دارد. بنابراین در یک نگاه دیگر محل نزاعی که بین این دو طرح وجود دارد در موضوع خلافت وجود مقدس نبی اکرم و اوصیائشان است. اختلاف اصلی این دو دستگاه در مسأله پرستش و در مرحله بعد در مسأله خلافت است.

وی ادامه داد: در طرح جامعی که وجود مقدس نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم دارند، گرچه زوایای مختلف زندگی بشر و قوای انسان مورد توجه است، ولی محور این طرح امامت و ولایت و خلافت است. حدیثی را هم که از امام رضا علیه السلام خواندم را حضرت در تفسیر امامت و مقام امام علیه السلام عرض کردند، در تحف العقول تعبیر این است که امام به منزله زمام دین است؛ زمام آن مهاری است که ناقه را با آن مهار و حیوان را با آن هدایت می کنند.

رئیس فرهنگستان علوم اسلامی با تأکید بر اینکه ارزاقی که به ما می‌رسد از جانب امام می‌رسد، بیان داشت: امام تمام رحمت‌ها را تدبیر می‌کند، در روایاتی از امام رضا علیه السلام آمده است که امام نسبت به شما دارای شئون متعددی می‌باشد ناظر به همین نکته است که تمام ارزاق ما از جانب امام است.

وی افزود: به عنوان مثال در برخی روایات آمده است که امام خورشیدی است که طلوع کرده یا امام رحمت‌هایی است که شما را احاطه کرده است. در این روایت امام رضا آمده است: «الْإِمَامُ السَّحَابُ الْمَاطِرُ وَ الْغَیْثُ الْهَاطِلُ وَ الشَّمْسُ الْمُضِیئَةُ وَ السَّمَاءُ الظَّلِیلَةُ وَ الْأَرْضُ الْبَسِیطَةُ…» امام باران نافع است. امام زمین واسعی می‌باشد که زیر پای شما گسترانده شده و آسمانی می‌باشد که بر سر شما سایه انداخته است. امام برادر همزاد و پدر مهربان و مادر پر مهر نسبت به فرزند کوچک خود است.

حجت الاسلام و المسلمین میر باقری ابراز داشت: یعنی در دامن رحمت امام تمام این رحمت‌ها وجود دارد و تمام این رحمت‌هایی که می‌بینید به او بر می‌گردد. اگر کسی به این توجه رسید و رحمت امام را دید که این رحمت واسعه برای نجات ما خود را به سختی می‌اندازد، به تدریج محبت امام در او پیدا می‌شود.

وی ادامه داد: اگر کسی به این توجه رسید و رحمت امام را دید که این رحمت واسعه برای نجات ما خود را به سختی می‌اندازد و درک کرد که امام چگونه تمام عالم را سرپرستی و اداره می‌کند و به خصوص به این توجه کرد که امام در متن سختی‌ها و بلاء‌ها می‌رود محبت امام در او پدیدار می‌شود، این رشته رحمت خداوند است که خداوند در امام قرار داده است.

رئیس فرهنگستان علوم اسلامی خاطرنشان کرد: اباصلت از امام رضا علیه السلام در مورد روایت «ثَوَابَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ النَّظَرُ إِلَى وَجْهِ اللَّه» پرسید که حضرت فرمودند: منظور انبیاء و حجج الهی می‌باشند که با توجه به آنان به خداوند متوجه می‌شوند،‌ وجه الله در تمام عالم حضور دارد که فرمود: «فَأَیْنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ الله»، شما در محاصره وجه الهی هستید، لذا انسان هر کاری که بخواهد انجام دهد، حجت بر انسان در مقام احتجاج تمام است.

وی گفت: به همین خاطر است که ذیل آیه «وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِه» فرمود انسان هر عملی انجام دهد حجت بر او تمام است، چرا که خداوند در قلبش حاضر است و به او توجه می‌دهد که این کار خوب است یا بد و این حضور همان حضور حجت الهی است. حجت الهی، حجت بالغه است و به همه می‌رسد.

حجت الاسلام و المسلمین میر باقری اظهار داشت: اگر کسی به این حجت‌ها عمل کرد دنبال رو انبیاء بود و دنبال آنان حرکت کرد، مزدش این است که به وجه الله نظر می‌کند و وجه الله همین مقام انبیاء است. اگر کسی پیرو انبیاء بود، مزدش نظر به مقامات آنان است و این بالاترین مزد است که در روایت به آن اشاره شده است و عقوبت برخی در قیامت این است که نتوانند به وجه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نگاه کنند.