حجت الاسلام عالی| کیدو حیله ی شیطان برای کسی که به خدا پناه برده، ضعیف است

نفس اماره؛ دشمن درونی انسان

خود شیطان رجیم منشأ آلودگی است و سعی اش براین است آن را به دیگران هم انتقال دهد استکبار را به دیگران سرایت می دهد. از طرفی هم سعیانبیاء و ولیای الهی  بر این است که خضوع و خشوع در مقابل حق و نقطه محوری را گسترش دهند. پس نقطه اغاز اخلاق عملی و محور اخلاق خضوع و خشوع و سلم در مقابل حقیقت و خدا است و باید همین را گسترش داد.

ما یک دشمن بیرونی و یک نفس درونی داریم. یک نفس درونی داریم که به تعبیرحضرت یوسف علیه السلام إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّي¹ چموشی می کند و به انسان راه نمی دهد تا در مقابل خدا خضوع کند. در بیرون هم که شیطان دشمن بیرونی است.

کسی که نفسش را آزاد گذاشته و هر چه می خواهد می خورد و انجام می دهد نمی فهمد نفس چموش چیست. چموشی نفس را کسی می فهمد که می خواهد پا روی نفسش بگذارد و فراتر از غاریض زندگی کند، کسی که می خواهد رشد کند به سمت خدا و بالابرود و می خواهد نماز شب بخواند اما نفسش نمی گذارد و او را تشویق به خوابیدن می کند، یا می خواهد دروغ نگوید و غیبت نکند اما متوجه می شود که نفسش او را تحریک می کند.

اگر خضوع و خشوع در عبودیت در انسان تقویت شود نقطه شروع اخلاق عملی است. پس سر در مقابل حق و خدا فروآوردن مقطه شروع اخلاق عملی خواهد بود.

شیطان هر کس متناسب با خودش است

کسی که می خواهد به سمت بالا برود، نفسی که به سمت پایین، غریزه و نفسانیت میل دارد اجازه نمی دهد و چموشی می کند یعنی جایی که بخواهد خلاف نفس عمل کند نمی گذارد. به خصوص اگر کسی بخواهد قدمهای بلندی بردارد نفس و نفسانیت و شیطان بیشتر با او درگیر خواهند شد. مرحوم آیت الله غلامرضا یزدی به طلبه هایش می فرمود: خودتان را درست کنید والا به مقداری که علمتان بالا می رود و بزرگ می شوید شیطان شما هم بزرگ خواهد شد، اگر کسی خودش را درست نکند و آیت الله العظمی شود شیطانش هم عظمی خواهد بود و شیطان او شیطان معمولی و کوچک نیست.

شیطان قسم خورده که در صراط مستقیم تور پهن می کند، امام باقر علیه السلام به زراره فرمود: مقصود شیطان از اینکه گفت در صراط مستقیم تور پهن می کند مقصود تو و اصحابت، یعنی شیعیان است. چون کسی که در صراط مستقیم نباشد شیطان با او کاری ندارد چون اصل را از او گرفته اما سراغ کسی می آید که ولایت دارد و در راه امیرالمومنین علیه السلام است.

اگر انسان بخواهد تصمیمات بزرگ بگیرد و از خودش مراقبت کند سنگ اندازی های شیطان به او بیشتر می شود. مثلا با خودش تصمیم می گیرد نماز شب بلند شود اما خواب می ماند و نماز صبحش هم قضا می شود نباید ناامید شود و بگوید من این کاره نیستم خدا امدادش را به کسانی که خسته نشوند می رساند.

مکاشفه عجیب آیت‌الله زرآبادی

آیت‌الله زرآبادی² اهل ریاضت بود و فوق العادگی هایی داشت ایشان می فرمود: در روزهایی ریاضت های سنگین داشتم و به قدری پیش رفتم که پرده‌ها از جلو چشمم برداشته شد و باطن افراد را می دیدم. روزی به من گفته شد: حال که به این مقام رسیده‌ای دیگر لازم نیست عبادت کنی تو وصل شده ای، مگر قرآن نخوانده ای که فرموده: وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّى یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ³؛ عبادت کن تا جایی که به یقین برسی.

با خودم گفتم: این چه حرفی است؟ مگر پیغمبر و اهل بیت علیهم السلام که معصوم بودند تا آخر عمر عبادت را ترک نکردند؟ اتفاقا کتاب “حلیه المتقین” را پیدا کردم تا به آداب و جزئیات هم عمل کنم.

یک صدایی به من گفت: در این صورت همه آنچه به شما داده شده، از شما سلب خواهد شد. پاسخ دادم به درک! صدای جیغی شنیدم و از همان لحظه آن حالت از من سلب شد و یک فرد عادی شدم، دیگر از آن کشف و شهود خبری نبود. متوجه شدم تمام آن حالت هم از شیطان بوده است.

کید شیطان برای چه کسانی ضعیف است؟

شیطان انسان را رها نمی کند اما اگر انسان صادقانه بایستد خدا هم او را رها نمی کند. یک نفس چموش درون ما وجود دارد که نمی گذارد شخص به بالا برود و یک شیطان هم در بیرون ما وجود دارد. پس چطور نفسمان را خاضع کنیم؟ اگر کسی بگوید خودم فکر می کنم که چکار می توانم انجام دهم، خودم بلد هستم، اگر کسی “خودم” گفتن ها را ادامه دهد قافیه را باخته است و نفسش را قوی تر کرده است.

اولین کار این است که انسان به درگاه الهی تضرع کند و بگوید خدا من زورم به خودم و شیطان نمی رسد متوسل به خدا و اولیای خدا بشود. متوسل به قدرت برتر عالم شود در اینصورت نفس هر چقدر چموش باشد و شیطان هر چقدر قوی باشد در برابر قدرت برتر عالم هیچ چیزی نیست. در قرآن آمده: إِنَّ كَيدَ الشَّيطانِ كانَ ضَعيفًا⁴؛ کید شیطان ضعیف است. شیطان ضعیف نیست بلکه این آبه برای کسانی است که به خدا پناه برده اند و برای مومنین است، ذیل و قبل آیه را بخوانید وگرنه برای دیگران شیطان خیلی هم قوی است، وگرنه شیطان که از نیات ما خبر دارد یا انواع حیله ها بلد است چه کسی گفته ضعیف است؟

شیطان برای کسی که پناه به قدرت برتر برده است و برای مومنین ضعیف است، چون هم خدا بر سر نفس می زند که چموشی نکند و هم شیطان ضعیف می شود به شرطی که دائم توسل کند.

خصوصیات عجیب نفس در بیان امام سجاد(علیه السلام)

دعای مناجات الشاکین امام سجاد علیه السلام را بخوانید در آنجا امام به ما یاد داده است که به درب خانه خدا برو و از نفست و شیطان شکایت می کند. إِلَهِي إِلَيْكَ أَشْكُو نَفْساً بِالسُّوءِ أَمَّارَةً * إِلَهِی أَشْکو إِلَیک عَدُوّا یضِلُّنِی وَ شَیطَانا یغْوِینِی ⁵ ؛ این مناجات برای کسانی که ضرب شست شیطان و نفس را چشیده اند و فهمیده اند زورشان نمی رسد و به درب خدا می روند و از نفس و شیطان به خدا شکایت می کند. این مناجات را بخوانید برای حالات مختلف کسانی است که می خواهند به طرف خدا بروند و راه نشان می دهد.

إِلَهِي إِلَيْكَ أَشْكُو نَفْساً بِالسُّوءِ أَمَّارَةً وَ إِلَى الْخَطِيئَةِ مُبَادِرَةً وَ بِمَعَاصِيكَ مُولَعَةً وَ لِسَخَطِكَ مُتَعَرِّضَةً تَسْلُكُ بِي مَسَالِكَ الْمَهَالِكِ وَ تَجْعَلُنِي عِنْدَكَ أَهْوَنَ هَالِكٍ ⁶؛

نفس به گونه ای است که اگر از آن غفلت کنی سریع به سمت گناه می رود، نسبت به گناهان ولع و حرص دارد. نفس انسان سیری ناپذیر است اینطور نیست که با خود بگویی این صحنه را ببینم دیگر نمی بینم، اما نفس هرگز به گناه سیر نمی شود و مثل خوردن آب شور است.

نفس انسان سیری ناپذیر است

اینطور نیست که بعضی ها می گویند اگر مردم بی حجابی را ببینند نفسشان سیر می شود و دیگر نگاه نمی کنند، نفس اینگونه نیست که اگر آزادش بگذارید سیر شود بلکه حریص تر می شود. ما نفسی داریم که خودش را در عرصه درگیری با غضب خدا می اندازد. نفس انسان را به جایی می کشاند که نه تنها انسان بعد از گناه اظهار پشیمانی نکند بلکه می گوید خوب شد گناه انجام دادم! مثل شیطان بعد از اینکه از درگاه رانده شد به جای اینکه بگوید خدایا غلط کردم، لجبازی کرد و گفت بنده ها را گمراه می کند.

پس نفس فقط راضی به گناه کردن نمی شود بلکه خودش را در معرض غضب الهی قرار می دهد. در ادامه دعا می خوانیم: خدایا نفسم مرا در مهلکه ها می اندازد و به قدری ارزش مرا پایین می آورد که حتی مرا نگاه نمی کنی. ممکن است انسان جایی زمین بخورد و دیگران دلشان می سوزد و بلندش می کنند اما نفس انسان را به پست ترین سقوط کنندگان می کشاند که حتی خدا هم او را نگاه نمی کند.

جراحی کردن خدا، قطع تعلقات و وابستگی هاست

با این نفس عجیب و غریب نباید منم منم کنیم و فقط باید به درگاه الهی پناه ببریم و از او کمک بخواهیم.اولین راه این است که به درگاه الهی زار بزند و متوسل به اهل بیت علهیم السلام شود. اگر به اهل بیت علیهم السلام متوسل شدید و آنها خواستند جراحی تان کنند تا درست شوید، باید تحمل کنید. چون شیطان و نفس به قدری با ما مخلوط شده که اگر خدا بخواهد آن بتها را بشکند ممکن است به ما هم ضربه وارد شود و دردمان بیاید و باید پای آن بایستیم.

بزرگواری بود که می گفت: من یک موقع این دعا را از صمیم قلب می کردم که خدایا هر چه باعث شده من با تو قطع رابطه کنم و بین ما فاصله انداخته را قطع کن. بعد از این دعا غوغا شد خدا وابستگی هایی که در وجود من بود را می خواست از من بگیرد مثل معنادی که به مواد وابسته است چون وابستگی ها درون ما بوده و به آن معتاد بودیم و جدایی از آن برایمان سخت خواهدبود.

بدانید پس گاهی خدا تعلقات و وابستگی ها را می زند تا انسان رشد کند و قبل از آن هم خبر نمی دهد پس باید آمادگی داشته باشد و بایستد و یک مرتبه زیر همه چیز نزند تا به حالات قبلی برگردد.

رام کردن نفس بوسیله یاد مرگ

در روایات ما زیاد آمده است که برای اینکه نفس چموش را رام کند یاد مرگ است. امام صادق علیه السلام می فرماید: اگر این سه چیز در بنی آدم نبود هرگز در مقابل خدا سر فرونمی آورد: فقر، بیماری و مرض و مرگ. اگر این سه چیز در عالم نبود یعنی هیچ کسی فقیر و مریض نبود انسان ادعای خدایی می کرد.

اگر انسان انس با مرگ و قبرستان پیدا کنید افتاده تر خواهد بود. متاسفانه در عالم یاد مرگ در حال حذف شدن است، یاد مرگ از فیلمها و داستان ها و کتب روانشناسی حذف شده، قبرستانها از شهر دورافتاده است. یکی از چیزهایی که انسان را در درگاه الهی خاضع می کند مرگ است.

امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: نفست را ذلیل و خوار کن (خاضع کن) با یاد مرگ. در اوایل یاد مرگ کمی ترس دارد اما وقتی به یک انس برسد دیگر ترس نخواهد داشت.