علم و عبادت حضرت زینب کبری سلام علیها

علم و عبادت حضرت زینب کبری سلام علیها 

علم و دانش

بيان سخنان و خطبه هاي عالمانه و همراه با استدلال به آيات قرآن كريم، در  بازار كوفه و مجلس عبيدالله زياد و دربار يزيد از سوي زينب علیهم السلام هر يك شاهدي بر توانايي علمي و دانش آن بزرگوار است.اضافه بر اين زينب مقام بيان روايت و حديث را كه از ويژگيهاي افراد آگاه و بلند مرتبه است دارا بوده و گواه ديگر مقام علمي اوست. مي نويسند آن بانوي بزرگوار راوي حديث از مادر خود فاطمه زهرا علیهم السلام بوده و از اسماء بنت عميس حديث روايت كرده است چنانكه محمد بن عمرو عطاء بن سايب فاطمه بنت حسين علیهم السلام جابربن عبدالله انصاري و عباد عامري هم از زينب نقل حديث كرده اند.از جمله احاديثي هم كه از حضرت زينب علیهم السلام روايت گرديده حديث ام ايمن است كه درباره مصائبي است كه به اهل بيت علیهم السلام وارد خواهد شد.داستان بيمار شدن امير المومنين، بيان ماجراي فدك براي عبدالله بن عباس، داستان نزول سفره آسماني براي مادر خود فاطمه علیهم السلام، حديث حرام بودن صدقه بر اهل بيت علیهم السلام، سرگذشت ولادت امام حسين علیهم السلام و داستان دعا و شب زنده داري فاطمه زهرا صلی الله علیه و آله و سلم را نيز از احاديث روايت شده از جانب زينب مي توان نام برد.مجلس درس و تفسير قرآن گواه ديگري بر مقام علمي زينب صلی الله علیه و آله و سلم است در اين باره تاريخ مي دهد كه: يك سال از مدت اقامت علي علیهم السلام و خاندانش در كوفه مي گذشت كه گروهي از بانوان خردمند و بزرگوار كوفه شوهران خود را به حضور علي علیهم السلام فرستادند و پيغام دادند:ما شنيده ايم زينب نيز مانند مادر بزرگوار خود حضرت فاطمه صلی الله علیه و آله و سلم داراي قدرت علم و دانش فراواني است، اگر اجازه دهيد و موافقت كنيد، براي بهره برداري از خرمن علم و دانش او به حضور وي مشرف شويم.

علي علیهم السلام و زينب علیهم السلام با اين درخواست موافقت كردند و زنهاي كوفه در محفل درس و تفسير قرآن زينب سلام الله علیها شركت مي جستند.غير از اين جهات زين العابدين علیهم السلام، امام زمان زينب علیهم السلام، به هنگامي كه آن بانوي بزرگ خطبه پرمحتوي و آتشيني را در بازا كوفه ايراد مي نمايند در مورد تاييد مقام علمي زينب علیهم السلام مي فرمايند:الحمد لله تو دانشمند بدون معلم و خردمند بدون استاد و آموزگار مي باشي!آري زينب علیهم السلام مانند افراد عادي، كلاس و مكتب اصطلاحي را نديده و از استاد و آموزگاري كه افراد معمولي جامعه را به تعليم و تربيت وا مي دارند استفاده نكرده است، بلكه چند سال اوائل كودكي خود را در كنار معلم بزررگ بشريت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و مادر دانشمند و بزرگوار خود مي زيسته است و دهها سال با پدر و برادران والامقام خود زندگي كرده و با قرآن و معارف دين انس و الفت داشته است و در عين حال جنگها، درگيريها و حوادث تلخ و شيرين زمان پدر و برادران خود را از نزديك مي نگريسته است و به هر حال تمام عمر خويش را در معاشرت و همراهي با بزرگترين دانشمند جهان بشريت سپري نموده است و فهم، دانايي، علم و توانايي و شيوه خطابه و سخنراني را از آنان آموخته است.البته اين علم و دانايي عرفي زينب علیهم السلام است اما آنطور كه در سيره آن بزرگوار مطالعه مي كنيم وي با اسرار و پيشگويي از آينده هم ارتباط داشته است.و چنانكه خواهيم ديد مي توانسته است برخي از حوادث آينده را هم پيش بيني كند.اما بايد توجه داشت اين رشته از علوم يك نوع الهام و آگاهي فوق العاده است كه اولاً اولياء الهي و مؤمنين وارسته آگاهي و دانايي آن را دارند و ثانيا چنين علمي در كتاب و دفتر و نزد هرگونه استاد و معلمي يافت نمي شود، بلكه اين علم و دانايي فوق العاده از عنايات و افاضات خاص خداوند است و نصيب بندگان خاص پروردگار مي گردد.فاضل دربندي مي نويسد: زينب علیهم السلام آگاهي به وقايع و حوادث آينده را از پدر بزرگوار خود فرا گرفته بود همانطور كه برخي از اصحاب پيغمبر صلی الله علیه و آله و سلم مانند سلمان و ابوذر و بعضي از ياران علي علیهم السلام مثل رشيد هجري و ميثم تمار به اينگونه اسرار آگاه بودند.درباره راز رسيدن به اينگونه مقام علمي، پيامبر اسلام فرموده است:اي ابوذر هر بنده اي در دنيا شيوه زهد  و پارسايي را پيش گيرد خداوند جوانه درخت علم و حكمت را در قلب او مي روياند و ميوه آنرا به صورت نطق و سخن در زبان او به جريان مي آورد.روي اين حساب چه شخص زهدپيشه و پارسايي  را نيرومندتر از زينب سلام الله علیها مي توان سراغ داشت كه دهها سال از عمر خود را به صورت هجرتها و مبارزه ها و آوارگيها در كنار پدر مادر و برادران با محروميت از مزاياي دنيا و زندگي سپري نموده و پاي اداي رسالت الهي خويش تلخي و سختي همه نوع رنجي را بر خود هموار نموده باشد.آري مقام والاي زينب اينگونه است و راز دست يافتن وي به اسرار و دانايي ها هم اضافه بر آموزش از پدر، امداد الهي است. در جنبه مقام علمي زينب هم اضافه بر توانايي براي ايراد خطابه ها، نكته ظريف و اساسي، آگاهي او به تصميم گيريها و موضعگيريهاي بجا در مناسبتها است، كه خوب مي داند كجا بايد نرم سخن گفت و در كجا بايد برآشفت و حماسه آفريد، در كجا بايد گريه كرد و اشك ريخت و چه وقتي بايد عقل و منطق را بكار گرفت و ديگران را به اشك و گريه  واداشت.

عبادت و پرستش

اگر چه سراسر زندگي زينب كبري علیهم السلام بخاطر هجرت و جهاد در راه خدا و نيز براي همراهي و همگامي با پدر و مادر و برادران در جهت انجام وظيفه و احياي معالم و معارف اسلام سپري گرديده است و بايد همه زندگي آن بانوي بزرگ را غرق در اطاعت و عبادت محسوب داشت، اما اضافه بر اين دخت والاگهر علي علیهم السلام در عبادت به معني خاص يعني نهايت خضوع و كرنش و اظهار كوچكي و تعظيم در برابر ذات مقدس پروردگار عالم هم برترين مقام و امتياز را داشته است.آري او مي داند كه پيامبر اسلام آنقدر شب ها به نماز و نيايش در پيشگاه خداوند مي پرداخت كه پاهاي وي ورم مي كرد، رنگ چهره اش تغيير مي نمود و خداوند بدو وحي مي كرد اي پيامبر ما قرآن را بر تو نازل نكرديم كه خود را در اثر عبادت به رنج و مشقت بيندازي.زينب علیهم السلام نمازهاي مادر و نيز پدر را در شب ها و گاهي در ميدانهاي جنگ سراغ داشت. نمازها و مناجاتها و نيايشهاي فراوان امام مجتبي علیهم السلام را ديده بود. نمازها و مناجاتهاي سيد الشهدا را در شب عاشورا، صبح عاشورا و ظهر عاشورا در حال جنگ و هجوم دشمن مشاهده كرده بود و هر يك از اينها براي او درس و الگوي عملي مهمي بود.اعتقاد قلبي زينب علیهم السلام در مرحله نخست و اقتدا و متابعت آن بزرگوار از اجداد گرامي اش سبب شده بود  (بطوري كه مورخين نوشته اند) مناجات و شب زنده داري او در تمام عمر ادامه داشته وحتي شب يازدهم محرم با آنهمه مصائب و ضربه هاي روحي كه از ناحيه شهادت برادران و عزيزان بر وجود وي وارد آمده بود -به بيان امام زين العابدين علیهم السلام- زينب علیهم السلام حتي نماز خود را هم ترك نگويد.امام زين العابدين علیهم السلام كه در سفر كربلا همسفر زينب سلام الله علیها بوده است مي گويد:عمه ام زينب علیهم السلام در تمام طول سفر اسارت از كوفه تا شام پيوسته نمازهاي واجب و مستحب خود را انجام مي داد و رنجهاي سفر و مشكلات پرستاري كودكان يتيم و دلداري زنان داغدار، او را از اداي مناجات و تهجد غافل نمي كرد.حتي در بعضي از منزلگاهها مي ديدم كه وي در اثر ضعف و گرسنگي به صورت نشسته نمازهاي خود را مي خواند وقتي با نگراني علت آنرا جويا شدم گفت: سهميه غذاي خود را ميان كودكان تقسيم كرده ام و از شدت ضعف و فرسودگي توانايي ايستادن ندارم.فاطمه دختر امام حسين علیهم السلام هم مي گويد:  در شب عاشورا هم عمه ام پيوسته در محراب عبادت ايستاده بود نماز و نيايش داشت و با خداوند راز و نياز و مناجات مي كرد و پيوسته اشك مي ريخت.كار عبادت و شب زنده داري زينب علیهم السلام قهرمان كربلا به جايي رسيده بود كه حضرت سيد الشهدا علیهم السلام هم از وي مي خواهد: خواهرم! در نماز شب خود مرا از دعا كردن فراموش مكن.به راز و نياز و به سوز و گداز                                           تو گويي كه زهرا بود در نماز

منبع : دارالعرفان