نحوه پرداخت خمس طبق فتوای آیت الله مکارم شیرازی

مسأله 19 ـ اگر مجتهد یا نماینده او صلاح ببیند مى تواند مقدار بدهى بدهکار را با او دستگردان کند یعنى خمس را به مجتهد یا نماینده اش مى دهد و سپس همان را از او قرض مى کند و به ذمّه بگیرد تا به تدریج در آینده بپردازد.
مسأله 20 ـ کسى که بدهى زیادى از خمس دارد و قادر به اداى آن نیست اگر مجتهد مصلحت ببیند ممکن است مقدارى از سهم امام(علیه السلام)را به خودش ببخشد.
مسأله 21 ـ اگر خمس را با حاکم شرع یا وکیل او دستگردان کند و بخواهد در سال بعد بپردازد نمى تواند از منافع آن سال کسر کند، مثلاً اگر دو هزار تومان خمس بدهکار است و از منافع سال بعد بیست هزار تومان بیشتر از مخارجش دارد باید خمس بیست هزار تومان را بدهد و دو هزار تومانى که از باب خمس بدهکار است از بقیّه بپردازد.
سؤال 22 ـ تصرّف در وجوه صدقه، کفّاره، زکات، خمس و مانند آن، به عنوان قرض و سپس برگرداندن آن چه صورت دارد؟ پولهایى که به عنوان امانت در نزد انسان است چطور؟
جواب: در صورتى که صاحب پول، آنها را به عنوان صدقه یا خمس جدا کرده، مى تواند در آنها تصرّف کند; ولى اگر کسى به عنوان امانت به آنها سپرده، حقّ تصرّف ندارند.
سؤال 23 ـ آیا لازم است هر مقلّدى خمس اموالش را به مرجع تقلید خود بدهد؟
جواب: اعطاى خمس به مرجع مقلّد در صورتى لازم است که معلوم نباشد مجتهدین دیگر در همان مصارفى که مرجع مقلّد لازم مى داند مصرف مى کنند. و نیز در صورتى که مرجع به عنوان حکم حاکم از مقلّدین خود خمس را طلب کند، لازم است. در غیر این دو صورت، مى توان به نظر مجتهدین دیگر مصرف کرد.
سؤال 24 ـ کسانى که توانایى پرداخت خمس ندارند، چه باید بکنند؟
جواب: به اقساط و بطور تدریجى مى پردازند و حاکم شرع مى تواند با ملاحظه حال آنها تخفیفى به آنها بدهد.
سؤال 25 ـ کسى که چندین سال خمس اموالش را نداده و به یاد ندارد که هر سال چقدر پس انداز کرده، چگونه باید تسویه حساب کند؟ آیا مى توان مبلغ خمس را کنار گذاشت و بعداً پرداخت کرد، یا باید حتماً سر سال پرداخت نمود؟
جواب: آنچه مربوط به خانه و وسایل زندگى است، خمس ندارد، بقیّه را محاسبه نماید و خمس آن را بپردازد و در صورت شک با حاکم شرع مصالحه مى کند، و پرداختن خمس از آغاز سال جایز است.
سؤال 26 ـ هرگاه کسى بدهکار خمس یا زکات باشد، و قرض هم داشته باشد، بدهیهایى از بابت کفّاره و نذر و مانند آن نیز بر او واجب شده باشد، چنان چه نتواند همه آنها را بپردازد تکلیف چیست؟
جواب: هرگاه عین مالى که خمس یا زکات یا نذر به آن تعلّق گرفته موجود است، خمس و زکات و نذر مقدّم مى باشد، و اگر عین آن موجود نیست، حق النّاس اولویّت دارد.
سؤال 27 ـ شخصى به طور متناوب از درآمدش که مخلوط از نقد و نسیه و ارثیّه و احیاناً مخلوطى هم از پول حرام است براى خود خانه مسکونى و اثاثیّه آن را فراهم کرده و از ابتداى تکلیف تا این ساعت محاسبه خمس نکرده و حال مى خواهد تصفیه کند، آیا به این خانه و اثاثیّه آن خمس تعلّق مى گیرد و یا جزء مؤونه سال و مستثناست؟ مضافاً این که فرضاً خمس تعلّق بگیرد تخمینى حدود یک میلیون بدهکار مى شود و از عهده پرداخت آن (چه فعلا و چه به تدریج) عاجز است چون درآمدى بسیار کم دارد با این وضع آیا مى تواند با حاکم شرع و یا نماینده او به مبلغى که قادر به پرداخت باشد مصالحه کند؟
جواب: در صورتى که در حال و آینده مطمئنّاً قادر به پرداخت نیست مى تواند مصالحه کند، یعنى حاکم شرع با او مدارا کند و به نحو ممکن از او بپذیرد.

هیات رزمندگان اسلام

منبع: makarem.ir