نفس المهموم

نفس المهموم

در تاریخ اسلام سنت مقتل نویسی؛ یعنی گزارش حوادث و وقایعی که به مرگ و کشته شدن یک شخص یا گروه و چگونگی کشته شدن آن­ها منجر شده است، جایگاه گسترده­ای دارد و از موضوعاتی است که بیشترین توجه تاریخ نگاران و محدثان را به خود جلب کرده است،

نفس‌المهموم 

نفس المهموم

اين مقتل از آن خاتم‌المحدثين، مرحوم حاج‌شيخ عباس قمي (1359-1294 هـ .ق) است. شيخ عباس قمي از شاگردان محدث نوري و در زمره علماي خبير به اخبار و البته با گرايش اخباري به‌ شمار مي‌رود. شيخ عباس قمي، علاوه بر نفس‌المهموم در 2 كتاب ديگر نيز به مصائب اهل‌بيت به‌صورت عام و به مقتل حسيني به‌صورت خاص پرداخته است.
نخست بيت‌الاحزان كه به مصائب حضرت ‌زهرا(سلام لله علیها) اختصاص دارد و كتاب منتهي‌الآمال كه مجموعه مفصل تاريخ اهل‌بيت(علیه السّلام) است و بالطبع ، مقتل امام حسين نيز در آن وارسيده شده است. هر چند بايد مفصل‌ترين مقتل شيخ‌عباس قمي را نفس‌المهموم دانست.
نفس‌المهموم در 5باب و يك خاتمه سامان يافته است. فصل نخست به برخي كرامات و ويژگي‌هاي امام مي‌پردازد. اين فصل، بسيار مختصر است. فصل دوم كه مفصل‌ترين بخش كتاب است ، به مقدمات جنگ و خود جنگ پرداخته است.
در اين بخش به تفصيل با اسامي شهداي كربلا و شهداي پيش از كربلا ، مانند مسلم‌بن عقيل و ديگران آشنا مي‌شويم. فصل سوم به نحوه سير كاروان اسراء به شام و احتجاجات امام‌سجاد با اهل شام اختصاص دارد. فصل چهارم به بيان عزاداري مخلوقات بر حضرت مي‌پردازد.
فصل پنجم در ذكر فرزندان حسين(علیه السّلام) ، زوجات آن حضرت و فضل زيارت قبر شريف ايشان است. ستم خلفا بر قبر شريف ايشان از ديگر بخش‌هاي اين فصل است. خاتمه كتاب نيز به شرح قيام توابين در سال65 مي‌پردازد كه سليمان‌بن صرد خزاعي و برخي ديگر از كوفيان آن را پديد آوردند. قيام مختار و انتقام‌گيري او از قاتلان شهداي كربلا و از جمله عمر سعد و عبيد‌الله‌ بن زياد، آخرين بخش كتاب است. ساختار كتاب نفس‌المهموم هرچند روايي است و شيخ عباس قمي به‌بيان منابع خود به‌صورت مختصر پرداخته است اما انسجام روايي ممتاز آن را كه از ويژگي‌هاي نوشتاري شيخ است، نمي‌توان ناديده گرفت.
اهميت كتاب تا آنجاست كه علامه ابوالحسن شعراني (م 1393 هـ .ق) آن را تحت‌عنوان «دمع‌السجوم» ‌به فارسي ترجمه كرده است و اين خود نشانگر گرانقدر بودن نفس‌المهموم است.

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *