پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
حضور زنان در واقعه غدیر
در رویداد بزرگ غدیر خم طبق اسناد شیعه و سنی جمعیت زیادی حضورداشتند؛ هرچند درباره تعداد جمعیت حاضر در این اتفاق مهم و تاریخى غدیرخم اقوال و روایات متفاوتى وجود دارد چنان‌چه کمترین جمعیتى که گزارش شده ۱۳۰۰ نفر است. ابن شهرآشوب روایتى از امام باقر نقل کرده که طبق آن، پیامبر در روز غدیر در حضور ۱۳۰۰ نفر، جمله «من کنت مولاه فهذا على مولاه» را مطرح نمود. متأسفانه ایشان سند روایت را نیاورده اند.
همین روایت را مجلسى نیز آورده است. در روایات دیگر، تعداد ده هزار نفر را گزارش کرده اند. عیاشى در ذیل آیه ۶۷ سوره مائده از امام صادق علیه السلام نقل مىکند: من تعجب مىکنم از این‌که شخص با آوردن دو شاهد حقش را مىگیرد، اما على بن ابیطالب با ۱۰ هزار شاهد حقش ضایع شد. امام علیهالسلام ادامه مىدهد: پیامبر از مدینه خارج شد؛ درحالى‌که پنج هزار نفر از مدینه همراه وى بودند و پنج هزار نفر هم از مکه پیامبر را مشایعت کردند برخی دیگر ۱۲ هزار، ۱۷ هزار، ۱۱۴هزار و… روایات متعددی درباره تعداد جمعیت حاضر در واقعه غدیر وجود دارد ولی مهم آن است که علمای شیعه و سنی هر دو بر بالا بودن حاضران در این رویداد عظیم تاریخی اتفاق نظردارند و اما درمیان این جمعیت بالا، از حضور زنان نیز نباید غافل ماند. با توجه به این نکته که حج بر زنان نیز – در صورت استطاعت – واجب است، طبیعی است که آنان هم در مراسم حج حضور گسترده داشته‌اند، به ویژه با توجه به این‌که از قبل اعلام شده بود که این حج، آخرین حج پیامبر اسلام است؛ به همین دلیل بانوان زیادی در مراسم حجهالوداع حضور داشتند، بدیهی است که بسیاری از آنان در بازگشت همراه کاروان‌ها حضور داشتند.
چه بسا ممکن است حدود یک سوم، یا بیشتر و یا کمتر از جمعیت چندین هزار نفری حاضر در روز غدیر را جمعیت زنان تشکیل داده باشد، زنانی که بعد از آن دهان به دهان واقعه غدیر را برای دیگران نقل کردند و به فرزندان خود و نسل‌های بعدی انتقال دادند اما در عین حال منابع روایی و تاریخی نام تعدادی از بانوان برجسته و مشهور را که در حجه الوداع حضور داشتند، ذکر کرده‌اند. مانند حضرت فاطمه زهرا، همسران پیامبر از جمله اسماء بنت عمیس که امام باقرمی‌فرمایند: «اسماء بنت عمیس در حجه الوداع، محمد بن ابی‌بکر را به دنیا آورد… پس از ایام نفاس، پیامبر به او دستور داد که برای احرام غسل کند و … .» این مسئله را روایان شیعه و سنی هر دو نقل کرده‌اند، ام‌هانی و فاطمه دختر حمزه، ام سلمه( وی از معدود کسانی است که بعد از شهادت پیامبر اسلام در خط ولایت امیرمؤمنان باقی ماند و به فرزنش وصیت کرد: پسرکم، همراه علی باش. به خدا قسم، بعد از پیامبرت امامی غیر او ندیدم)، عایشه دختر ابوبکر، ام هانی خواهرامام علی و در میان تابعین هم زنانی چون: عایشه دختر سعد ابن ابی وقاص، عمیره دختر سعد بن مالک، در میان استدلال کنندگان واقعه غدیرخم (چه افرادی که حضور داشتند و چه بعد از غدیر) هم باید به زنانی مانند: حضرت فاطمه زهرا، ام کلثوم دختر امام علی،فاطمه دختر امام حسین، سکینه دختر امام حسین، بانوی دارمیه حجونیه ( از شیعیان معروف و مشهور حضرت امیرمؤمنان بود به نحوی که آوازه‌اش تا بدان حد پیچیده بود که معاویه موقع ورود به مکه از وی سراغ گرفت این موضوع خود به خوبی می‌تواند نمایانگر فعالیت‌های مؤثر و ارزنده این بانوی شیعه و محب اهل بیت باشد) اشاره کرد.
بعد از پایان خطبه غدیر خم رسول خدا دستور دادند تا حاضران اعم از زن و مرد با ایشان به عنوان جانشین و امام بعد از پیامبر بیعت کنند و چون دست دادن برای زن‌ها صحیح نبود، فرمودند ظرف آبی بیاورند و پرده‌ای بزنند که نیمی از ظرف آب در یک سوی پرده و نیم دیگر آن در سوی دیگر قرار بگیرد، تا زنان هم با قرار دادن دست خود در یک سوی آب و قرار دادن امیرالمومنین دستشان را درسوی دیگر با حضرت بیعت کنند و به این صورت بیعت زنان هم در واقعه غدیر خم انجام گرفت و حجت برایشان تمام شد. به دنبال آن همچنین رسول خدا دستور دادند تا زنان به حضرت علی تبریک و تهنیت بگویند و این دستور را درباره همسران خویش مؤکد داشتند تا دیگران به تبعیت از آن‌ها اقدام کنند.
نقش زنان در حمایت از ولایت امام علی علیه السلام بعد از غدیر خم
فارغ از نگاه‌های پوسیده و کلیشه‌ای تفکرات فمینیستی که به نام زنان اما به کام جامعه لیبرالیستی از آن دم زده می‌شود، در مکتب تشیع زنان دارای نقش و جایگاه مهمی بوده و هستند که مصادیق زیادی از آن را می‌توان برشمرد زنانی که جان ومال خود و فرزندان‌شان را برای دفاع از اسلام و اهل بیت نثار کردند تا مبادا به حریم ولایت و امامت تعدی بشود. در حقیقت بیعت زنان در زمینه‌های مختلف به خصوص در واقعه مهم و تاریخی غدیر خم و حمایت از ولایت امام على نشان از اهمیت جایگاه و نقش آنان دارد.
بانوان با کمال میل و رضا و با آگاهى و شناخت و بصیرت کامل با امیرمؤمنان على علیه السلام بیعت کردند و فصل زرینى از تاریخ اسلام را به نام خود ثبت نمودند؛ چراکه همان گونه که امام خمینی(ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی هم گفته بود: از دامن زن مرد به معراج می‌رود و این نشانگر جایگاه زنانی است که خود را با ولایت و امامت عجین کرده‌اند و می‌توانند این ودیعه مهم را به نسل‌های بعدی خود نیز انتقال بدهند. در حقیقت هم آن‌چه در تاریخ شیعی، اوج فعالیت سیاسی زنان را می‌رساند، عملکرد زنان و گزارش‌های مستدل از حضور و نقش زنان در واقعه غدیر خم است. هر چند معرفی امام علی به عنوان امام و خلیفه، بارها و به مناسبت‌های مختلف از طرف پیامبر اعظم بیان شده است، اما حضور زنان در نقل واقعه غدیر، اهمیت خاصی دارد چراکه به عنوان نیمی از جامعه و نقش تأثیرگذاری که داشته‌اند به حق در دفاع از حریم ولایت، از هیچ کوششی دریغ نکرده‌اند و از همان زمان غدیر خم عده‌ای با گفتار و عده‌ای دیگر با مال و جان از ولایت دفاع کردند. از جمله این افراد، هند (دختر متکلفه ناعطیه) و لیلی(دختر قامه) در کوفه بودند که خانه‌هایشان محل امنی برای مبارزان شیعی و اموالشان یاری رسان آن‌ها بودند و در اسلام از آنان و زنان بسیاری مانند مردان به نیکی یاد شده است.
با بررسی تاریخ ولایت، روشن می‌شود که فقط مردان صاحب نام حضور ندارند، بلکه زنان صاحب نامی نیز هستند که در تبلیغ حریم ولایت و دفاع از آن از هیچ تلاشی فروگذار نکردند و اینک بعد از گذشت چندین سده از حضور پرخروش زنان، شاید به نوعی شیعه را وامدار زنانی بدانیم که در اثر تحصیل دانش و معرفت و بصیرت، از هر آن‌چه غیر خداست بریدند، شاهد براین مدعا هم مادران شهدایی هستند که فرزندان خود را برای رفتن به جهاد بدرقه کردند تا خونشان درخت اسلام و تشیع را آبیاری کند و تنها راضی به رضای خدای خویش بوده و هستند.
نوشته ی: معصومه طاهری
انتهای مطلب/
