نگاهی به کتاب ارزشمند «سیدالشهداعلیه السلام و یارانش»

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام، کتاب ارزشمند «سیدالشهداعلیه السلام و یارانش» در سه فصل «تولد و تربیت در دامان نبوّت»، «شهادت و شهدای کربلا» و «شهادت امام حسین علیه السلام و اهل‌بیت»، در 432 صفحه از سوی نشر دارالعرفان منتشر شده است.

اين كتاب، نمونه‌ای از كوشش عالمان رباني ما در شرح خردمندانه و مستند تاريخ عاشوراست. در سرتاسر اين كتاب، اثری از گزافه‌گويی، غلو و گزاره‌های دور از واقعيت‌های تاريخی و علمی نيست. اگرچه ممكن است شماری از داده‌های تاريخی اين اثر، مورد مناقشه باشد، در مجموع می‌توان اين كتاب را يكی از پاكيزه‌ترين آثار عاشوراپژوهی ناميد كه مؤلف گران‌قدر آن، همواره كوشيده است از غلو و تاريخسازی و سخنان سست و بی‌پايه مصون باشد.

علاقه‌مندان در فصل اول این کتاب با بخش‌هایی، ازجمله «نام‌گذاری حسین علیه السلام»، «در خانهٔ پیغمبر خداصلوات الله علیه»، «حسین علیه السلام درعهد رسالت جدّ و امامت اَب»، «حسین علیه السلام، میراث‌دار نبی صلوات الله علیه» و «در آغوش مادر» آشنا خواهند شد.

فصل دوم کتاب با عنوان «شهادت و شهدای کربلا»، اقدام به طبقه‌بندی شهدا کرده است: «طبقات شهدای کربلا»، «طبقهٔ نخستین شهدا»، «طبقهٔ دوم شهدا»، «کاروان مکه»، «سخنان سیدالشهدا علیه السلام در مکه»، «یارانی که از کوفه به کاروان امام علیه السلام پیوستند»، «آخرین یاران، پیش از رسیدن به کربلا»، «طبقهٔ سوم شهدا» و مطالب ارزشمندی را در اختیار مخاطبین خود قرار می‌دهد.

فصل سوم کتاب با عنوان «شهادت امام حسین علیه السلام و اهل‌بیت»، در بخش‌هایی همچون «آخرين نامه‌های امام علیه السلام»، «خطبه‌های عاشورايی حسين علیه السلام»، «سرنوشت ابن‌سعد و ابن‌زياد»، «آغاز جنگ»، «جنگ‌های تن به تن»، «حملهٔ عمومی»، «نماز ظهر عاشورا»، «آخرين شهيدان»، «شهادت اهل‌بيت حسين علیه السلام»، «اول شهيد آل پيغمبرصلوات الله علیه»، «شهدای هاشمی»، «شهادت ابوالفضل علیه السلام»، «شهادت ابی‌عبدالله، سيدالشهداعلیه السلام» و «گزیدهٔ کتاب»، مطالب خواندنی‌ای را تقدیم مخاطبین خود کرده است.

در بخشی از قسمت آغازین کتاب آمده است؛

كتاب پيش‌رو، چكيده و ويراسته جديدی از «عنصر شجاعت يا هفتاد و دو تن و يک تن» و «يک شب و روز عاشورا» است. «عنصر شجاعت» مفصل‌ترين اثر مرحوم ميرزا خليل كمره‌ای درباره امام حسين علیه السلام و اصحاب ايشان است. اين كتاب، نمونه‌ای از كوشش عالمان ربانی ما در شرح خردمندانه و مستند تاريخ عاشورا است. در سرتاسر اين كتاب عظيم(حدوداً 4000 صفحه)، اثری از گزافه‌گویی، غلو و گزاره‌های دور از واقعيت‌های تاريخی و علمی نيست. اگرچه ممكن است شماری از داده‌های تاريخی اين اثر، مورد مناقشه باشد، اما در مجموع می‌توان اين كتاب را يكی از پاكيزه‌ترين آثار عاشوراپژوهی ناميد كه مؤلف گرانقدر آن، هماره كوشيده است از غلو و تاريخ‌سازی و سخنان سست و بی‌پايه مصون باشد. همين امتياز در كتاب «يک شب و روز عاشورا» به چشم می‌خورد.

اهميت ديگر كتاب، در زمان نگارش آن است. در دوره و زمانه‌ای كه غالب نوشته‌های اين عرصه، فاقد دقت و تتبّع تاريخی و سرشار از كلی‌گويی و بی‌مدرک‌نويسی است، آيت الله كمره‌ای در پی دقت و تتبّع برمی‌آيد و منابع گوناگون تاريخی، ادبی، روايی و رجالی را می‌كاود تا ابعاد شخصيت وجود مبارک امام حسين علیه السلام و يارانش را آشكارتر سازد. در كنار اين قوت و گستره كار، چه بسا خواننده با نثر يا تعابيری روياروی شود كه دور از بلاغت به نظر آيد. يا با قضاوتی مواجه گردد كه به مذاق متعارف شيعی، چندان خوش نيايد. اينجا است كه بايد نوشته‌های ميرزا خليل كمره‌ای را در بستر زمينه و زمانه‌اش دريافت و تفسير كرد. از سويی نويسنده كتاب، شخصيتی اجتماعی دارد و در كنار كار علمی به فعاليت عمومی و تبليغ دينی از جمله منبر رفتن اشتغال دارد و اين نگرش و شيوه، به‌طور طبيعی بر نگارش او اثر می‌گذارد و او گاه ناخواسته مقام تحقيق را با مقام تبليغ يكی مي‌گيرد. وجود برخی تعبيرهای بيانی و بلاغی، زاده اين مسأله است.

همچنين نويسنده در كنار درد و دغدغه شيعه بودن، دردِ مسلمان بودن نيز دارد و در زمانی به سر مي‌برد كه شاهد اقدامات ستوده‌ای از سوی عالمان بزرگ اهل سنت، به خصوص مرحوم شيخ محمود شلتوت، رئيس دانشگاه الازهر است كه در آن با شجاعت، مذهب شيعه را به رسميت می‌شناسد و عمل به فقه شيعی را مُجزی اعلام می‌دارد. چنين اقدامی، به حدی ستودنی است كه آيت الله العظمی بروجردی، رئيس حوزه علميه قم، آيت الله ميرزا خليل و آيت الله طالقانی را برای تشكر نزد وی می‌فرستد. اين دغدغه مسلمانی مايه آن گشت كه ميرزا خليل به رياست مؤتمر عالم اسلامی انتخاب گردد. چنين موقعيتی و جايگاهی به شخص، وسعت نظری می‌دهد كه به طور طبيعی در نوشته‌های وی نيز اثر می‌گذارد.

كتاب‌های «عنصر شجاعت» و «يک شب و روز عاشورا»، با همه منافع و فوايدی كه دارند، از جمله به دليل تفصيل و نثر ويژه مؤلف به دلايلی براي همه خوانندگان ايرانی، چندان آسان‌ياب نيستند؛ از اين‌رو بر آن شديم كه خلاصه و چكيده‌ای از آن دو كتاب را پديد آوريم و اندكی نثر آن را به زبان معيار نزديک كنيم. بنابراين آنچه می‌خوانيد، همان دو كتاب است با چند تغيير. اين تغييرات عمدتاً در حجم و زبان و ساختار اثر است؛ اگرچه تا حد ممكن كوشيده‌ايم كه از صورت نخستين اين آثار، فاصله نگيريم و تا آنجا كه ممكن است، از عين عبارات مؤلف بهره گرفته شود.

منبع: سایت دارالعرفان

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام