چیستی ، چرایی و چگونگی مقاومت فعال | رسول سنائی راد

خانه / اختصاصی هیأت / چیستی ، چرایی و چگونگی مقاومت فعال | رسول سنائی راد

در شرایطی که دشمن با بکارگیری فشار حداکثری و شبح جنگ به دنبال تحمیل اراده خود به قیمت گروگان گرفتن عزت و شرافت ملی است، مقاومت طبیعی ترین واکنش ما، مشابه هر ملت آزاده دیگر به دشمن می باشد.

چیستی ، چرایی و چگونگی مقاومت فعال | رسول سنائی راد

چکیده

اما وقتی این مقاومت همراه با ابتکار و هوشمندی بوده و راه ادامه فشار و تهدید را بر دشمن بسته و آن را برای او پر هزینه یا بی فایده سازد، مقاومت فعال شکل گرفته که منطبق بر خصال دینی و ملی ما بوده و پیاده سازی آن هم با توجه به ظرفیت ها و فرصت ها در اختیار و افول قدرت دشمن است.

بدیهی است مقاومت دارای هزینه و زحمت است اما هزینه های آن از سازش در برابر دشمن کمتر و فواید آن بیشتر بوده که البته اجرای آن هم مستلزم اقداماتی است که در رأس آن، دنباله روی وحدت بر روی تدابیر ولایت، تقویت ایمان و باورهای دینی و باورمندی به ضرورت و مقدور بدون آن به عنوان راهبردی ضروری برای خنثی سازی نقشه دشمن می باشد.

مقاومت فعال؛ راهبرد عبور از موانع و چالش های ناشی از “فشار حداکثری” دشمن است که در سالیان اخیر به ویژه پس از دوره روی کار آمدن دولت ترامپ با استفاده از همه ابزار مادون جنگ و حتی استفاده از شبح و سایه جنگ علیه کشورمان دنبال می شود.

گرچه راهبرد مقاومت فعال در شرایط نقض برجام و استفاده از شیوه های زورگرایانه توسط آمریکا و متحدان آن به ویژه بدقولی های مکرر کشور های اروپایی برای انجام تعهداتشان امروز از زمینه مناسبی برای اجرا و پیگیری برخوردار است، اما دلدادگی برخی عناصر غربگرا در داخل و بهره گیری دشمن از “فریب راهبردی” و همچنین فراموشی در بدنه عمومی جامعه از جمله خطراتی است که می تواند آن را تهدید نماید.

از این رو ایام حماسی ماه محرم فرصتی برای بازخوانی و تبیین این راهبرد منطقی و هوشمندانه است که هم برای عبور از شرایط چالشی فعلی لازم و هم با تکیه بر زمینه ها، تجارب و ظرفیت های در اختیار مقدور می باشد.

الف. چیستی مقاومت فعال:

مقاومت فعال از دیدگاه نظریه پرداز اصلی آن یعنی مقام معظم رهبری به شفاف ترین و چه ممکن قابل تبیین است. ایشان در رجوع به نظریه مقاومت امام راحل و عظیم الشأن (ره) می فرمایند: “آن چیزی که امام را برای زمان خود و در تاریخ، در هیأت مکتب، یک اندیشه و یک تفکر را مطرح می کند، خصوصیت ایستادگی، مقاومت، عدم تسلیم در مقابل مشکلات و موانع بود.”

انتخاب مقاومت از سوی امام راحل (ره) از نگاه خلف صالح او، یک انتخاب سنجیده و عقلائی است. از این نگاه “امام مسیر مقاومت را انتخاب کرده است. مطلب مهم این است که امام مقاومت را از روی هیجان زدگی انتخاب نکرد، از روی احساسات زود گذر انتخاب نکرد، پشتوانه انتخاب مقاومت از سوی امام بزرگوار ما یک پشتوانه منطقی است، پشتوانه عقلانی است، پشتوانه علمی است و البته پشتوانه دینی است. منطق، پشت سر ایستادگی امام و مقاومت امام وجود دارد.”

در ادامه معظم له این پشتوانه ها را شرح داده اند که عبارتند از:

یک جزء این منطق، این است که مقاومت واکنش طبیعی هر ملت آزاده و با شرف در مقابل تحمیل و زورگویی است. دلیل دیگری لازم ندارد.

دوم، مقاومت موجب عقب نشینی دشمن می شود، برخلاف تسلیم که دشمن به شما زور می گوید. اگر شما یک قدم عقب برداشتید، او جلو می آید. بدون تردید راه اینکه او جلو نیاید این است که شما بایستید.

بخش سوم از منطق مقاومت این است که مقاومت البته هزینه دارد، بدون هزینه نیست. اما هزینه تسلیم در مقابل دشمن بیشتر است از هزینه مقاومت.

بخش چهارم و عنصر چهارم از منطق مقاومتی که امام بزرگوار پایه گذاری کرد، در نظام جمهوری اسلامی، این بخش قرآنی وعده الهی است. خداوند متعال در آیات مکرر قرآن این وعده را داده است که اهل حق، طرفداران حق، پیروز نهایی اند. آیات فراوان قرآن به این معنی دلالت می کند.

نکته پنجم این است که مقاومت یک امر ممکن است، درست نقطه مقابل فکر غلط کسانی که می گویند و تبلیغ می کنند که آقا فایده ای ندارد، چطور می خواهید مقاومت کنید؟ طرف گردن کلفت است، طرف قوی است. خطای بزرگ اینجاست. خطای بزرگ این است که کسی تصور کند که در مقابل گردن کلفت های عالم نمی شود مقاومت کرد، نمی شود ایستاد.

مقاومت فعال به معنای درگیر شدن با دشمن و تحمل ضربات او از روی انفعال نیست بلکه کنشی فعال و هوشمندانه برای تاب آوری در برابر فشار حداکثری و همه جانبه دشمن و حفظ شرافت و عزت ملی است که به طور طبیعی هر ملت آزاده و با شرافتی در برابر تهاجم ظالمانه دشمن بکار می گیرد تا مانع دستیابی دشمن به هدفش که واداشتن ما به تسلیم و سازش است، می شود.

با همین نگاه رهبر معظم انقلاب آن را از جنس بازدارندگی دانسته و می فرمایند: “هدف مقاومت، عبارت است از رسیدن به نقطه بازدارندگی. هم در اقتصاد، هم در مسائل سیاسی کشور، هم در مسائل اجتماعی ، هم در مسائل نظامی باید به نقطه ای برسیم که این نقطه بازدارنده باشد، یعنی بتواند جوری خود را نشان دهد که دشمن را از تعرض به ملت ایران در همه زمینه ها منصرف کند. دشمن ببیند فایده ای ندارد و با ملت ایران نمی تواند کاری بکند. ما امروز در بخش نظامی تا حدودی به این بازدارندگی رسیده ایم. این هم که می بینید روی مسأله موشک و مانند این حرف ها اصرار می کنند، به خاطر همین است که به باز دارندگی رسیده ایم. به نقطه تثبیت رسیده ایم. می خواهند کشور را از این محروم کنند و البته هرگز نخواهند توانست.”

ب. چرایی این مقاومت:

همان گونه که قبل از این هم اشاره شد، راهبرد دشمن با جمهوری اسلامی ایران، فشار حداکثری با استفاده از همه ابزار های مادون جنگ و حتی استفاده از شبح و سایه جنگ برای ترکیب آن با هراس است که به تعبیر ریچارد نفیو (از طراحان تحریم علیه ایران در آمریکا) مقاومت مردم و مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران را در مقابل آمریکا تضعیف کرده و با فرسایش مؤلفه های قدرت ایران، آن را وادار به دادن امتیازات بیشتر در قالب برجام موشکی و منطقه ای کرده و به زعم خود ایران را به مانند سال های بعد از کودتای 28 مرداد 1332 تحت سلطه درآورده و به یک کشور وابسته و بلکه تابع و پیرو درآوردند.

استفاده دشمن از عباراتی همچون تبدیل ایران به کشوری نرمال یا عادی در واقع اشاره به همین تغییر هویتی دارد که در واقع تغییر ماهیت انقلابی و مستقل ایران و تبدیل آن به کشوری عادی از جنس عربستان و امارات است که برای توصیف آنها، ترامپ بارها از لفظ گاوهای شیری استفاده کرده است.

دلیل اتخاذ این رویکرد هم چند مفروض غلط است که با مقاومت فعال باید تصحیح و روند فشارهای حداکثری برای دشمن بی فایده تلقی و کنار گذاشته شود. این مفروضات غلط عبارتند از:

شکننده بودن وضعیت اقتصادی و اجتماعی ایران و امکان تبدیل آن به شرایط اعتراض
ناچار بودن مسئولان جمهوری اسلامی ایران به حفظ برجام و سازش برای تکرار و توسعه آن به مسائل موشکی و منطقه ای
ناتوانی جمهوری اسلامی ایران به هرگونه واکنش و اقدام در برابر دشمن

از نگاه دشمن فشارهای حداکثری و استفاده از شبح جنگ که با قرار دادن سپاه در لیست گروه های تروریستی و تقویت یگان های نظامی آمریکا در منطقه و افزایش تنش ها وارد مرحله جدید شده، جمهوری اسلامی را بر لبه جنگ و فروپاشی قرار داده و آنان را در دوگانه فروپاشی یا تسلیم قرار می دهد که چون با موجودیت نظام سروکار دارند، به ناچار باید به مذاکرات مجدد و واگذاری مؤلفه های قدرت یعنی توان موشکی و منطقه ای روی آورده و آنگاه با تهی شدن از قدرت مجبور به اطاعت و وابستگی بوده و گرنه با مداخله نظامی مواجه خواهند شد که در واقع تکرار همان مدل برخورد غرب با لیبی در دوران قذافی است.

طبیعی است متوقف کردن این روند اقدامات ناجوانمردانه و زورگویانه دشمن، مستلزم مقاومت و ایستادگی است که قطعا با هزینه هم همراه خواهد بود، اما هزینه آن قطعا از سازش و تسلیم کمتر خواهد بود. چراکه کشور های غربی و برخی متحدان آن با تکیه بر تئوری های رئالیستی یا واقع گرا که کنه آن قدرت و زور است، رفتار خود را تنظیم کرده و هرکجا عقب نشینی و دادن امتیاز را ببینند، تنها به تهاجم و فشار خود برای گرفتن امتیاز بیشتر سرعت و شدت می دهند و هرگاه با مقاومت و سرسختی مواجه شوند، دست به توقف یا عقب نشینی می زنند که نمونه های تاریخی آن رفتار آمریکایی ها در ویتنام و سومالی است.

بنابراین سد مسیر تهاجم و گستاخی دشمن تنها با مقاومتی ممکن خواهد بود که با استفاده از تمامی ظرفیت ها و فرصت ها به صورت هوشمندانه بتواند دشمن را به بی فایده بودن ارائه راهبرد فشار حداکثری متقاعد ساخته و هزینه آن را برای خود سنگین و کمرشکن بداند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی با نگاه به همین واقعیت ها است که در تعریف مقاومت، می فرمایند: “معنای مقاومت این است که انسان یک راهی را انتخاب کند که آن را راه حق می داند، راه درست می داند. در این راه شروع به حرکت کند و موانع نتواند او را از حرکت در این راه منصرف کند و او را متوقف کند، این معنای مقاومت است.”

ج. مقدور و ممکن بودن:

به موازات اقدامات دشمن برای ایجاد فشار و هراس و القاء اجتناب ناپذیری کوتاه آمدن در برابر او و تن دادن به سازش، متأسفانه برخی جریانات نفوذی یا مرعوب و ضعیف النفس هم با بزرگ نمایی قدرت و توانمندی دشمن مقاومت را بی فایده و پذیرش مذاکره و کوتاه آمدن را نوعی عقلانیت برای حفظ موجودیت کشور و کاهش فشارها بر مردم معرفی می کنند.

حال آنکه نه تنها مقاومت در برابر فشار و تحمیل دشمن برای حفظ عزت و شرافت لازم بلکه مقدور نیز می باشد، عواملی که ممکن بودن و مقدور بودن مقاومت را فراهم می سازد عبارتند از:

وجود ظرفیت ها و فرصت های لازم برای مقاومت فعال که در رأس آن نیروهای جوان، با انگیزه و تحصیل کرده ای هستند که در هر عرصه ای که وارد شده اند اعجاب آفرین بوده اند. کشور ایران 7 درصد منابع جهان را در اختیار دارد که بسیاری از منابع مثل نفت و گاز راهبردی بوده و با داشتن همسایگان متعدد مبادلات با آنها هیچ کمبودی باقی نمی گذارد.
برخورداری از سوابق و تجارب طولانی در تحمل فشارها و استفاده از ابتکار و خلاقیت برای تاب آوری و مقاومت که از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی با تحریم های ظالمانه آغاز و در عرصه های راهبردی و مهمی چون نظامی و هسته ای که با بیشترین فشار تحریمی همراه بوده با توفیقات و درخشش های بیشتر همراه بوده است.
برخورداری از پشتوانه فرهنگی و معنوی برای ایستادگی در برابر فشارهای ظالمانه و تهدیدات دشمن که ریشه در تاریخ مذهبی و ملی ایرانیان داشته و در رأس آن الهام گیری از قیام عاشورا می باشد. با این تفاوت که تجاربی مثل جنگ 33 روزه و سایر جنگ های صهیونیست ها و همچنین جنگ نیابتی در سوریه نشان داده که الزاما یزیدی های زمان پیروز ظاهری میدان هم نخواهند بود و این مقاومت است که می تواند متجاوزین و جنایتکاران را شکست داده و پشیمان سازد.
افول قدرت دشمن اصلی و فقدان قدرت متحدان آنها که انفعال آمریکا و انگلیس در ماجرای سقوط هواپیمای جاسوسی و توقیف نفت کش آنها و تغییر مواضع عربستان و امارات پس از این حوادث از نشانه های این وضعیت است. در این اوضاع تداوم روند فشار و تهدید برای دشمن پر هزینه و خطر آفرین بوده و آنها را مجبور به تغییر رویکرد می نماید.
مستهلک شدن روند فشار و تخلیه بار واقعی و روانی آن که تمسک به تحریم های فرمایشی مثل تحریم فرماندهان سپاه و انزوای آمریکا برای تشکیل ائتلاف امنیتی در خلیج فارس از نشانه های این واقعیت به حساب می آیند.
وجود انگیزه ی کشورهای مستقل و قدرت های رقیب آمریکا برای همکاری با جمهوری اسلامی ایران و ادامه مبادلات اقتصادی که با وجود تیم افراطی حاکم بر کاخ سفید و سیاست های یک جانبه گرای ترامپ از شرق آسیا تا آمریکای لاتین و حتی برخی کشورهای اروپایی را شامل می شود. استفاده از سیاست چرخش به شرق می تواند انگیزه ی عدم همراهی اروپا یا آمریکا علیه ایران را نیز تشدید ساخته و سیاست عدم اجرای تعهدات برجامی ایران به صورت تدریجی و گام به گام، ابعاد دیگری به واگرایی اروپایی ها خواهد داد که ادامه روند همکاری با ترامپ را برای خود پر هزینه و همچنین موجب بی اعتباری بیشتر ببینند هرچند باتوجه به وابستگی این کشورها با آمریکا نباید به وعده های آنان دلخوش کرد و حتما سایر ظرفیت ها را باید حتما فعال کرد و با تقویت روابط با قدرت های مستقل تری چون روسیه، چین و هند از چرخش به شرق سود جست.

د. چه باید کرد؟

پیاده سازی مقاومت فعال و پیشبرد آن، در گرو اتخاذ رویکرد ها و اقداماتی است که مهمترین آنها عبارتند از:

محوریت فرامین و تدابیر ولایت فقیه و تنظیم تمامی سیاست ها و اقدامات اساسی بر اساس هدف گذاری و فرامین صادره و همچنین پژواک دادن این تدابیر و ایجاد یک صدایی که هم وحدت و پیام واحد را به دشمن بدهد و هم مانع هرگونه تردید و بلاتکلیفی در داخل شود.
معتبر سازی مقاومت فعال و پیروزی آن برای ایجاد همراهی و مشارکت عمومی مردم که در گرو ترسیم میدان واقعی نبرد، ضعف ها و آسیب پذیری دشمن، توجه به ظرفیت ها و قوت های کشور و پشتوانه ها و زمینه های پیاده سازی آن و همچنین ضرورت و اجتناب ناپذیری آن برای حفظ عزت و شرافت ملی است.
تقویت روحیه جهادی و معنویت گرایی در جامعه که در عین افزایش انگیزه تاب آوری به جلب عنایات الهی و نصرت خداوندی انجامیده و به استحکام و قوت دل ها برای مشارکت و همکاری در این مسیر کمک می کند.
مقابله با محاصره تبلیغاتی و رسانه ای و جنگ روانی دشمن که برای شکست اراده ی ملی در برابر راهبرد فشار حداکثری و تهدید نظامی باید به صورت عالمانه، سنجیده و منطقی دنبال و به حفظ و تقویت روحیه ملی منتهی شود.
افزایش رضایتمندی و امید مردم به نظام و مسئولین با تلاش جهادی برای حل مشکلات مردم، پاسخگویی به انتظارات واقعی و منطقی جامعه و مبارزه با مفسدان و فاسدان و ارائه خدمت بی منت و صادقانه به مردم و اصلاح رویه ی ناکارآمد اداری که هم به تحمل مردم می انجامد و هم حس تعهد به مشارکت و همراهی آنان را تقویت می کند.
عبرت آموزی از سرنوشت تسلیم شدگان و درس آموزی از سرنوشت مقاومت کنندگان که نمونه های تاریخی آن رویه یلتسین و رویه پوتین، لیبی و سوریه و مصر و ایران و … می باشد.
تقویت فعالیت های دیپلماسی به ویژه دیپلماسی اقتصادی برای گشایش های اقتصادی به نفع حل مشکلات مردم و شکست اقدامات دشمن برای فشار اقتصادی و هم چنین یافتن کانال های جایگزین برای افزایش درآمد ملی و بازاریابی برای رونق صادرات و حفظ تولید و اشتغال در داخل.
تکیه بر منابع و ظرفیت های داخلی بجای چشم دوختن به سمت دشمن که ضمن حفظ اشتغال و تولید داخلی به برآوردن نیازها در داخل و جلوگیری از کمبود کالا منجر می شود.
حفظ و ارتقاء توانمندی های دفاعی و امنیتی که نه تنها بازدارندگی در عرصه نظامی و توان انجام ضربت متقابل را فراهم می سازد، بلکه روند نا امن سازی تجارت را متوقف و انجام این گونه مزاحمت ها را برای دشمن پر خطر و پر هزینه کرده و مجال انسداد مسیرهای تجاری را از آنان سلب می کند.
ارتقاء اتحاد و انسجام در داخل که خود مولد قدرت و امید برای تاب آوری و مقاومت بوده و دشمن را از ادامه خط فشار برای آشوب و فروپاشی از داخل مأیوس می نماید.