حضور کودکان در هیأت: فرصت یا تهدید!؟

حضور کودکان در هیأت: فرصت یا تهدید!؟

کودکم را به هیأت ببرم یا نه؟ اگر ببرم شلوغ م یکند و مجلس را به هم می ریزد؛ اگر نبرم، کجا بگذارمش؟ اگر ببرم خودم هم نمی توانم درست از هیأت بهره ببرم؛ اگر نبرم، خودم هم نمی توانم بروم! اگر ببرم شاید با معارف اهل بیت علیهم السلام آشنا شود؛ اگر نبرم، پس کجا و چگونه با اهل بیت علیهم السلام آشنا کنمش و محبت ایشان را در دلش نهادینه کنم؟ اگر ببرم از کودکی با مسجد و حسینیه و مناسک دینی اُخت م یشود؛ اگر نبرم کم کم دیر می شود و دی جی مون و شبکه پویا و موبایل و … همه هوش و حواسش را می ربایند … اگر ببرم شاید بزرگترهای مجلس از دستش ناراحت شوند و دادی بکشند و زده شود؛ اگر نبرم … چه کنم!؟ لوازم و اقتضائات دنیای شیرین کودکی؛ با فرصت کاشتن بذر محبت اهل بیت علیهم السلام در زمینی آماده و ضمیری پاک همراه شده است. مدت ها است هیأتها و هیأتیها به دنبال راهکارهای مختلف برای زمینه سازی حضور کودکان در هیأت هستند. در میان ایده ها و تجربیات موجود، راه اندازی یک هیأت ویژه کودکان در حاشیه هیأت اصلی یکی از بهترین راهکارها است.

اصول و سیاست های یک هیأت کودک

1- استفاده از شکل سنتی:
هیات و کار هیأتی از قدیم یک کلاس تربیتی بوده است. همه ی خاصیتش به این است که گردانندگان هیأت، خود، شرک تکنندگان در هیأتند. نگاه پروژ های و فرایندی به این مسئله باعث می شود تا افراد شرکت کننده حین انجام فعالیت ها و پروژه های اجرایی تربی تشده، آنچه ارزش است در میان آنها به صورت غیرمستقیم رواج می یابد و تبدیل به فرهنگ می شود.
هیأت پایگاه مناسبی برای همگرایی عده ای حول یک محور متعالی است. از این جهت هیأت وجه ممیزی است میان جامعه انقلاب اسلامی و دیگر جوامع مذهبی و غیرمذهبی.
پس وقتی هیأت را کودکانه طراحی می کنیم، هم باید نقش کودک در گرداندن هیأت را مدنظر داشته باشیم و هم حفظ ظواهر سنتی هیأت را تا جایی که لازم است. مثلاً آگاهی بخشی از طریق منبر و یا چیزی شبیه به آن را نباید حذف کرد.
آنچه در فضای هیأت به عنوان اطلاعات در ذهن مخاطب کودک نقش می بندد، در کنار دیگر مؤلفه ما کارکرد خود را خواهد داشت و آن ها را نیز جهت می دهد.

برای مثال اگر فضایی برای آثار هنری بچه ها ایجاد شود، حتی اگر موضوع آزاد هم باشد، طیف بسیار زیادی از بچه ها در فضای مباحث مطرح شده کار خواهند کرد و همین خود برای مربی دستاویز دیگری می شود تا ذهن کودک را در فراهم کردن زمینه، فضا، امکانات و فعالیت ها زیرساختی است که نمی توان کودکان را مستقیما وارد این بخش ما کرد اما بخش دوم و ظاهری هیأت (خادمین وناظمین) را باید خود کودکان دست بگیرند(با توجه به اصل مردمی بودن هیأت). در همین فرایند کودک کار گروهی و روابط بینا فردی را براساس نگاه مذهبی ادراک می کند.

2- جهت دهی و درونی کرده چهارچوب ما به صورت غیرمستقیم:
بر اساس اصول آموزشی و تربیتی و همچنین احادیث و روایات نقل شده از ائمه اطهار، اقتضای کودکان پیش از دبستان آزادی و یادگیری غیرمستقیم است. به همین جهت حق انتخاب و فضا می بایست کودک را جذب کند و براساس نیازهای او گزینه های مختلف را پیش رویش بگذارد و محتوای لازم را به گونه های غیرمستقیم نیز منتقل کند.

3- توجه به اصول آموزشی و تربیتی کودک:

الف-تنوع و جذابیت:
شاید عمده ترین تفاوت در طراحی هیأت برای کودکان با نحوه برگزاری هیأت برای بزر گسالان اولویت بالای تنوع و جذابیت است. تنوع بدین خاطر اهمیت دارد که هر فعالیت تنها زمان کوتاهی کودک را به خود جذب می کند و اگر تنوع در فضاها وجود نداشته باشد پس از زمان کوتاهی کودک خسته شده و تمامی تلاش ما بی ثمر خواهد بود.

ب- اصول سیاس تهای یک هیأت کودک:
مربیان به عنوان خادمان هیأت کودک: یکی از مهم ترین ویژگیهای هیأت کودک در مقایسه با فضای مهد و مدرسه نحوه تعامل مربی با کودکان است. مربی به عنوان خادم هیأت، خود نیز همانند کودکان در فعالیت ما شرکت می کند، با داستان غمناک کربلا اشک میریزد، از ته دل به امام حسین علیه السلام سلام می دهد و قبل از کودک باید باور داشته باشد که اینجا هیأت ذکر ائمه معصومین علیهم السلام است و باید حرمت آنان و مهمانانشان را نگه دارد. کودکان مهمانان کوچک ائمه علیهم السلام هستند و می بایست
ارج و قرب آنها حفظ شود و کوچکترین بی احترامی به آنها جایز نیست. این امر باید به گونه ای باشد که بچه ها احساس کنند که مهمان امام معصوم مورد احترام است و در زیر خیمه ی ولی، آرامش و امنیت دارد.

منبع:تجربیات هیات کودک شهید چمران