دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران از دیروز تا امروز (قسمت اول)

بسمه تعالی

 

دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران از دیروز تا امروز (1)

 نویسنده: احمد رضا هدایتی

تردیدی نیست که شأن و شایستگی‌های مردم ایران به عنوان پایه گذار یکی از قدیمی‌ترین تمدن های جهان و خردمند ترین انسانهایی که بی هیچ تعصبِ غیر منطقی و جاهلانه، آخرین، برترین و کامل‌ترین دین آسمانی را برگزیده‌اند، بسیار بالاتر از چیزی است که هم اکنون به آن دست یافته اند، چرا که نه تنها برترین اصول و ارزشهای معنوی و اجتماعی به آنها تعلق دارد، بلکه خداوند به یُمن فضیلت‌های انسانی مردم این خِطه، نعمت را بر آنان تمام داشته و همگام با اعطای مسئولیت پرچمداری نهضت بیداری جهان اسلام و مبارزه با استکبار، ظرفیت‌های لازم برای الگوسازی و رشد و شکوفایی مادی و معنوی را نیز در این سرزمین، به ودیعه نهاده است.

در بُعد مادی؛ برخورداری از منابع طبیعی فراوان و استثنایی مانند؛ نفت و گاز و انواع مواد معدنی، فرصتهای کشاورزی، فرصت های مختلف برای رشد و توسعه صنعتی، دسترسی به انواع  راه‌های هوایی، زمینی و دریایی و امکان تبدیل شدن به مرکز مبادلات تجاری و غیر تجاری منطقه، ظرفیت های متنوع و متعدد برای توسعه گردشگری و مهمتر از همه این موارد، بهره‌مندی از وجود دانشمندان و نخبگان متعهد و متخصص و جوانان مومن، خلاق، با انگیزه و مستعد که بارها توانایی‌های خود را برای فتح قله های علمی دنیا و در دست گرفتن پرچم عزت و افتخار و تولید علم و دانش اثبات نموده‌اند، تنها بخش اندکی از فرصت‌هایی است که در اختیار مردم ایران اسلامی قرار گرفته است.

بی‌شک از نظر معنوی نیز؛ برترین جایگاه در سطح جهان به ایران اسلامی تعلق دارد و لذا جامعه مؤمن، ولایی و متعهد ایرانی می‌تواند با اتکاء به عنایت الهی و بهره بردن از داشته‌های استثنایی خود، برجسته‌ترین نقش در احیاء مجدد ارزشهای انسانی و هدایت معنوی جهان به سوی تکامل و تعالی را بر عهده داشته باشد و بی‌شک برخورداری از این عناصر، بویژه مولفه‌های معنوی مانند؛ ولایت فقیه و ارزشها و مبانی مستحکم اعتقادی و دینی است که نگرانی‌های استکبار در مورد موقعیت و دستاوردهای آینده انقلاب اسلامی را مضاعف ساخته است.

این مفهوم بدان معناست که استمرار حرکت به سوی ایجاد دولت، جامعه یا کشور و در نهایت تمدن نوین اسلامی که بزرگترین آرمان انقلاب اسلامی به شمار می‌رود، نمی‌تواند بدون توجه به مؤلفه‌های معنوی و ارزشهای فرهنگی محقق و به استفاده درست از ظرفیتهای مورد اشاره منجر گردد و این در حالیستکه هم‌اکنون با تشدید چالشهای موجود در نظام سرمایه‌داری و شکست الگوهای غربی و شرقی که تمرکز بر مادی‌گرایی از اصول اساسی آنها به شمار می‌رود، ناتوانی این مدلها به اثبات رسیده است و متقابلاً با بروز انقلاب شکوهمند اسلامی و تحکیم پایه‌های اعتقادی و ارتقاء سطح دانش معنوی جامعه، نگاه جهانیان بیش از پیش به سوی اسلام ناب محمدی(ص) معطوف گشته است.

به عبارت دیگر، طی عمر پر برکت انقلاب اسلامی؛ دستاوردهای جهشی متکی به معنویت این نظام الهی از چنان گستردگی و تنوعی برخوردار بوده که امروزه نه تنها اندیشمندان و صاحبنظران بی‌طرف غربی و شرقی، بلکه دشمنان قسم خورده این مرز و بوم نیز بر عظمت آن اذعان داشته و به کارآمدی بالای آن اعتراف دارند.

به عنوان مثال «پاتریک سییل» تحلیلگر مسائل خاورمیانه در میدل ایست آنلاین ضمن تأکید بر اینکه ایران در حال تبدیل شدن به یک دموکراسی درخشان است، می‌نویسد: «این کشور تحت حاکمیت روحانیون، هم‌اکنون یکی از آزادترین، مدرن‌ترین و منسجم‌ترین کشورهای خاورمیانه محسوب می‌شود.»[1] و اندیشکده نومحافظه کار «امریکن اینتر پرایز» نیز در گزارشی ضمن هشدار به مسئولین آمریکایی در مورد جایگاه آتی ایران به عنوان مرکز توازن قدرت در منطقه و تاکید بر اینکه انقلاب اسلامی در حال تثبیت دستاوردهای خود می باشد، اعلام می‌کند: «مهمتر از همه اینکه، ظاهراً آمریکا آماده است تا برتری ایران در منطقه را به رسمیت بشناسد.»[2]

البته بیان دستاوردهای مورد نظر به معنای دستیابی کامل به تمام اهداف مورد انتظار نیست چرا که اولاً طی این سالها دشمنان اسلام از هیچ کوششی برای جلوگیری از پیشرفت انقلاب اسلامی فروگذار نکردند و با اجرای صدهها توطئه خُرد و کلان از جمله: بلوکه کردن دارائیها و تحریم که در سالهای اخیر شدت یافته، بمب گذاری و تخریب و ترور، ایجاد شورش‌های خیابانی و کودتای نوژه، جنگ تحمیلی، بمباران زیرساختهای اقتصادی و مراکز صنعتی،  شبیخون فرهنگی، نسبت دادن اتهامات مختلف و اعمال فشار سیاسی و امثال آن تمام توان خود را معطوف توقف و یا کند نمودن حرکت کشور در مسیر اهداف انقلاب نموده اند و ثانیاً به تعبیر رهبر فرزانه انقلاب در پاره‌ای از موارد مانند؛ عدالت اجتماعی و اخلاق فردی و عمومی، عملکرد مردم و بخصوص مسئولین نیز خالی از نقص و اشکال نبوده و همین مسئله سبب شده تا استفاده بهینه از ظرفیتهای موجود میسر نگردد.

شرایط کشور قبل از انقلاب اسلامی:

برای درک بهتر دستاوردهای کشور در ابعاد مختلف، لازم است مروری گذرا داشته باشیم به شرایط کشور در آن روزگار، شرایطی که می‌تواند برای ارائه قضاوت بهتر و دقیق‌تر در مورد عظمت دستاوردهای انقلاب اسلامی در مقایسه وضعیت فعلی کشور با وضعیت قبل از انقلاب و نیز سایر کشورهای همسطح، موثر واقع شود.

به عنوان مثال؛ تا قبل از انقلاب اسلامی، ایران در عرصه تولید و علم و دانش فاقد جایگاه جهانی بوده و تولیدات صنعتی و تکنولوژیکی آن نیز بسیار محدود و عمدتاً در حد مونتاژکاری خلاصه شده بود. ساختار حکومتی و سیاسی کشور نیز تا 200 سال قبل از انقلاب، در بدترین شرایط ممکن قرار داشته و به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی (دامه برکاته)[3]، طی این مدت، ایران کشوری بود که نه تنها در مورد نظام بین المللی هیچگونه نقشی بر عهده نداشت، بلکه با دخالت علنی دول غربی و شرقی در امور مهمی مانند؛ عزل و نصب شاهان ایران (از جمله پهلوی اول و دوم)، عملاً امکان تصمیم گیری در اداره امور داخلی نیز از حکام وقت سلب شده بود.

در این دوران بی کفایتی و ناکارآمدی حکومت‌ها به قدری آشکار بود که در جریان حوادثی مانند؛ جنگ جهانی اول و دوم و جنگهای بین ایران و شوروی، علاوه بر تحمیل قراردادهای ننگین ترکمنچای و گلستان، بخشهای زیادی از شهرهای جنوبی، شمالی و غربی و حتی پایتخت کشور بدون کمترین مقاومت از طرف دولت وقت، تحت اشغال بیگانگان قرار گرفت.

در همین ایام روسای جمهور سه کشورآمریکا، انگلیس و شوروی به خود اجازه می‌دهند تا بدون هماهنگی و اطلاع قبلی دولت ایران وارد تهران ‌شوند و بر سر تقسیم غنائم جنگ جلسه مشترک برگزار ‌کنند، بدون اینکه کمترین ارزشی برای نظام حکومتی کشور قائل شوند و حتی پس از اطلاع شاه از حضور آنها در پایتخت و درخواست ملاقات، با چنان تکبر و نخوتی با میزبان بی‌اطلاع خود برخورد می‌کنند، که وی با سرافکندگی تمام، محل را ترک می‌کند.

به این موارد باید سایر دخالتهای حقارت آمیز نظام سلطه از جمله؛ تحمیل قانون شرم‌آور کاپیتولاسیون و یا کودتای 28 مرداد و همچنین غارت و چپاول منابع طبیعی و سایر منافع ایران توسط بیگانگان و دست نشاندگان حکومت را نیز افزود، مواردی که بیانگر اوج ذلت و سرسپردگی حکام مرعوب حاکم بر کشور بوده است.

وضعیت اقتصادی ایران، قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی:[4]

پس از بروز انقلاب اسلامی، کارشکنی‌های بیگانگان سبب شد تا درآمدهای نفتی کشور به شدت کاهش یابد، به‌گونه‌ای که بعد از انقلاب اسلامی، تولید نفت کشور از 6 میلیون بشکه در روز به 4 میلیون و صادرات آن از 5/5 میلیون بشکه به 4/2 میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد و متقابلاً میزان مصرف داخلی با افزایش بیش از سه برابری مواجه و بتدریج از نیم میلیون بشکه به 6/1 میلیون بشکه در روز می‌رسد.

در آن ایام؛ فشارها در حدی بود که به رغم تلاشهای فراوانی که برای رفع این مشکل انجام پذیرفت، در سال 1365 از تنها منبع درآمد کشور یعنی نفت، فقط 6 میلیارد دلار عاید کشور شد و با رشد تدریجی بهای نفت، این مقدار در سال 1386 به70 میلیارد دلار افزایش یافت و مجدداً پس از تحریمهای اخیر با کاهش شدید تا حد 57 میلیارد دلار مواجه شد که بخش عمده آن در بانکهای خارجی بلوکه شده است.

به این ترتیب در مقطعی از تاریخ انقلاب، سطح درآمد سرانه حاصل از فروش نفت که قبل از آن 700 دلار بود، به 120 دلار رسید و این در حالی است که ارزش جهانی هر دلار که در آخرین سال ماقبلِ انقلاب برابر 300 ین ژاپن بود، پس از انقلاب به علت آشفتگی وضعیت اقتصادی جهان، به‌تدریج تا حد 100 ین کاهش یافت، یعنی علاوه بر بحران‌های تحمیلی به کشور و کاهش تولید و صادرات نفت، ارزش واحد پول پایه در مبادلات نفتی نیز بشدت تنزل یافته و کسری درآمد کشور مضاعف گردید.

این وضعیت در حالی شکل گرفته بود که اولاً درآمد ارزی کشور تا حدود یک پانزدهم کاهش حقیقی داشته، یعنی اگر در سال 1386 مبلغ 700 میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم، با 24 میلیارد دلار دریافتی در رژیم گذشته برابر بوده و این در شرایطی ‌است که در آن سال تنها 70 میلیارد دلار از محل صادرات نفت درآمد کسب کرده‌ایم[5] و ثانیاً هزینه مقابله با صدها توطئه خُرد و کلان مانند؛ جنگ، به ایران تحمیل شده بود و ثالثاً جمعیت در حال افزایش کشور که از 35 میلیون نفر قبل از انقلاب به بیش از 75 میلیون نفر بالغ گردیده بود، اینک به منابع و امکانات جدید نیاز داشت و  رابعاً همگام با ارتقاء سطح آگاهی مردم و رشد تکنولوژی و گسترش دستاوردهای انقلاب، دامنه توقعات و تنوع انتظارات جامعه نیز بشدت افزایش یافت.

 طبیعی است بروز این وضعیت، موانع و مشکلات زیادی را در مسیر دستیابی به اهداف انقلاب اسلامی ایجاد و فرصتهای فراوانی را در جهت رشد و پیشرفت جامعه از مسئولین کشور سلب نمود، رهبر معظم انقلاب (دامه برکاته) در این رابطه در سخنرانی‌های مختلف از جمله؛ در بخشی از خطبه‌های نماز جمعه تهران در تاریخ 14/11/90، ضمن تاکید و یادآوری توطئه‌ها و خباثتهای دشمنان انقلاب و با اشاره به برخی فرصت‌طلبی‌ها و کم‌کاری‌های رخ داده در نظام اداری و اجتماعی کشور، در مورد دستاوردهای کسب شده می‌فرمایند: «همه این پیشرفت‌های علمی و اجتماعی و فنی در شرایط تحریم اتفاق افتاده است؛ این خیلی مهم است. دروازه‌های علم را، دروازه‌های فناوری را بر روی ما بستند، راهها را مسدود کردند، محصولات مورد نیاز ما را به ما نفروختند و ما اینجور پیشرفت کردیم»[6]

بیان این نکته نیز خالی از لطف نیست که بر خلاف تصور عوام، علیرغم تمام مشکلات مورد اشاره و فراز و فرودهای فراوان بخش اقتصادی، در نهایت وضعیت اقتصادی کشور پس از انقلاب از رشد متوازن و پرشتابی برخوردار بوده و با اینکه به علت پیشرفت تکنولوژی‌های نوین، نیازها و خواسته های زندگی مردم متحول و دچار تعدد و تنوع قراوان شده است، اما طی این مدت، قدرت خرید مردم به طور نسبی افزایش یافته است، به طوریکه در قیاس با حقوق دریافتی یک کارمند دیپلمه دولت که در سال 56 بین700 تا 1000 تومان بود، هم‌اکنون این مقدار به حدود 1 میلیون و 200 هزار تومان رسیده است.

با توجه به توضیحات فوق؛ از آنجا که در نظام جمهوری اسلامی ایران، معنویت و ارزشهای اخلاقی و اسلامی، اصلی‌ترین عامل کسب موفقیت شناخته می‌شوند، لذا ابتدا به بیان دستاوردهای انقلاب اسلامی در این حوزه می‌پردازیم و سپس موفقیت‌های کسب شده در سایر عرصه‌ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.[7]

دستاوردهای معنوی و فرهنگي:

بصیرت افزایی و ارتقاء معنویت در کشور یکی از بزرگترین و مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی به شمار می‌رود، این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که پس از انقلاب اسلامی، همگام با رشد کمی و کیفی هیئت‌های مذهبی، برای اولین بار واژه‌هایی مانند؛ ایمان، تقوا، وحدت، ایثار و شهادت و موضوعاتی مانند؛ حج دانش‌آموزی و دانشجویی یا مراسم اعتکاف و امثال آن در جامعه مورد توجه جدی آحاد مردم به‌ویژه جوانان قرار گرفت، به عنوان مثال؛ افزایش تعداد جوانان معتکف[8] از60 هزار نفر در سال 1386 به750 هزار نفر در سال1391، نمونه بارزی از تحول معنوی در جامعه به‌شمار می‌رود و این مورد نمونه‌ای است که قبلاً هرگز در کشور مصداق نداشته است.

بررسي تنوع و حجم انتشارات در موضوعات مختلف، توسعه و افزايش شبكه هاي تلويزيوني و راديويي جمهوري اسلامي در داخل كشور و آنسوي مرزها، احداث و توسعه فرهنگسراها و مراكز فرهنگي و هنري، برگزاري دهها و بلكه صدها نمايشگاه داخلي و بين المللي كتاب، افزايش ميزان مطالعه در بين مردم، افزايش كمي و كيفي آثار نمايشي بويژه در بخش فيلم و كسب موفقيتهاي جهاني در اين زمينه و مهمتر از همه، ارتقاء بينش و آگاهي‌هاي عمومی و اجتماعی در سطح جامعه، از مهمترين گام‌هاي فرهنگي جمهوري اسلامي به شمار مي روند.

دستاوردهای سیاسی:

رهایی از سلطه نظام استکباری و استقرار نظام جمهوری اسلامی و استقلال کشور؛ اولین دستاورد سیاسی مبتنی بر اراده مردم، پس از سقوط و حذف رژیم ستم شاهی و نقطه آغازین مشارکت جامعه در اداره امور حکومتی و در واقع اولین گام از مراحل ایجاد نظام مردم سالاری دینی محسوب می‌شود و این دستاورد با احياي روحيه خودباوري در ميان توده‎هاي مردمي و توجه جدي به حقوق سياسي و اجتماعي زنان و احياء شأن و منزلت معنوي جامعه، استحکام بیشتری یافت.

ارتقاء و رشد سطح آگاهي و بالندگي سياسي مردم و مشارکت در حوزه ‎هاي گوناگون سياسي و برگزاری بیش از 35 انتخابات در6 موضوع مختلف از جمله؛ انتخابات تعیین نوع نظام حکومتی، انتخابات قانون اساسی، انتخابات مجلس خبرگان، انتخابات رياست جمهوري، انتخابات مجلس شوراي اسلامي و انتخابات شوراهاي اسلامي شهر و روستا، بیانگر اوج مشارکت مردم در اداره امور حکومتی و دستاورد استثنایی دیگری است که کمتر کشوری از آن برخوردار است.

اگرچه فعالیت‌های بیش از حد و افراط گونه سیاسی، معمولاً همراه با شبه بوده و در ردیف توطئه بیگانگان می‌گنجد، اما در عین حال توسعه مطبوعات و افزایش روزنامه‌ها در ایران از تعداد انگشت شمار موجود در قبل از انقلاب، به بیش از 2635 نشریه و افزایش احزاب از یکی دو حزب قبل از انقلاب به حدود250 حزب و گروه سیاسی، موضوع دیگری است که در کنار 17هزار سازمان مردم نهاد(NGO)  هرگز در کشور سابقه نداشته است و بیانگر گستردگی دامنه آزادی‌های سیاسی در ایران معاصر است.    

با ظهور انقلاب اسلامی نه تنها روح تازه‌ای در کالبد اسلام و شیعه دمیده شد، بلکه تمام ادیان الهی جان تازه‌ای گرفتند و امیدها برای احیاء مجدد معنویات در جهان قوت گرفت، بنابراین عزت یافتن اسلام و سایر ادیان آسمانی در دنیای تاریک بردگی نوین که انسانها به‌تدریج به اسارت سرمایه‌داران درآمده بودند، دستاورد سیاسی و معنوی دیگری است که در حوزه سیاست خارجی باید مورد توجه قرار گیرد.

علاوه برآن؛ اثبات اصل «نه شرقي، نه غربي» به عنوان يک اصل عملي و ممکن و احياي اسلام سياسي به عنوان يک مدل قابل اتّکا در جهان معاصر و به موازات آن، ارتقاي سطح اميد و آگاهي سياسي در ملل جهان و جهان اسلام، تحوّل در نظام بين‎الملل (بر هم زدن موازنه‎ قدرت به نفع مستضعفین جهان)، تأثير بر نهضت‌هاي مردمی جهان و کمک به بيداري اسلامی و همچنین  به چالش کشيدن سلطه آمريکا در عرصه بین‌المللی و افزايش نفوذ و اقتدار جهاني و منطقه‎اي ايران، نیز ستودنی است.

در این رابطه؛ جیمز ریچارد کارشناس روابط بین الملل در مصاحبه با خبرگزاری فارس چنین اظهار می‌کند: «ایران قدرت اول منطقه و بازیگر بسیار فعال و تاثیرگذار در سطح جهان است و قدرت و نفوذی که ایران در کشورهای منطقه دارد، آمریکا ندارد، که این نشان از دیپلماسی فعال ایران در بیش از 30 سال گذشته بوده است»[9]

ادامه دارد …

پی نوشت:

[1] – حقایقی در مورد ایران پیشرفتهبا دستاوردهای غیر قابل انکار- به نقل از روزنامه قدس تاریخ 2/2/89

[2] نقل از روزنامه کیهان – تاریخ 26/10/92

[3] – برداشت از بیانات رهبر معظم انقلاب در مراسم سالگرد رحلت حضرت امام(ره) در تاریخ 14/3/91

[4] – بخشی از آمار ارائه شده در این بخش با استفاده از مطالب کتاب ایران دیروز، امروز، فردا- محسن نصری- نهاد نماینگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها  نقل شده است.

[5] – نقل ازجزوه اندیشه تحقق دولت اسلامی کارآمد (تعامل بسیج با دولت)- سال 1391

[6] – بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در خطبه های نماز جمعه تهران در تاریخ 14/11/90

[7] – بخش قابل توجهی از آمار و ارقام ارائه شده مربوی به سالهال 86 و 87 می‌باشد

[8] – خبرنامه دانشجویان ایران – 18/3/91

[9] – نشریه اخبار و تحلیل – 4/9/87    

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام