آسیبهای خانوادگی ناشی از عدم رعایت مسائل اخلاقی

امام جمعه موقت تهران در خطبه های نماز جمعه اخیر تهران با ابراز تأسف از وضعیت ضعیف اخلاقی جامعه تصریح کرده بود: نباید به انسان‌ها اهانت کرد و مؤمنان را سبک شمرد و نسبت به آنها بی‌اعتنا بود، من خصوصاً این تذکر را به مسئولان می‌دهم. حجت الاسلام والمسلمین محمود رجبی قائم مقام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در خصوص این موضوع و مصادیق بی اخلاقی در جامعه ما به خبرنگار مهر گفت: در جامعه ما در زمینه مسائل فردی آسیبهای اخلاقی زیادی موجود است که علتش عم رعایت اخلاق اسلامی که پیامبر(ص) برای آن مبعوث شده است. یعنی دستورات اسلامی که مربوط به ارزشهاست و بخشی از احکام واجب الهی است را باید رعایت کرد و بخشی هم مسائل اخلاقی است که در واقع احکامی است که در فضای فقهی، امور مستحب به شمار می آید. ما در رعایت ارتباط با خداوند متعال نقائص بیشماری داریم که آنگونه که شایسته خداوند متعال و مقام اوست رفتار نمی کنیم. در عبادات و تضرع به پیشگاه الهی آنگونه که باید آن آداب و آن اصولی را که شایسته است رعایت کنیم تا عبادت ما یک عبادت مقبول در پیشگاه خداوند باشد که رعایت آن باعث تقویت ارزشهای اخلاقی می شود.

رجبی یادآور شد: در مورد اعضا و جوارح، سلامت و حتی رعایت اعتدال در انجام عبادات در دستورات دین اسلام توصیه های فراوانی شده است. هرچند که بخشی از آنها واجب نیست ولی مستحب است. به هرحال انسانی که بخواهد به عنوان یک مسلمان فکر کند بخشی از زندگی او اجرای این مسائل فرعی و مستحب است که بسیار فراوان و مهم است. اگر مسائل فرعی و مستحبات شرعی رعایت شود در مورد مسائل واجب و حرام هم موفقیت بیشتری حاصل می شود و اگر رفتار فردی و اجتماعی در هنجارهای دینی رعایت نشود مسائل اجتماعی پدیدار می شود. مولف “کتاب انسان شناسی” با تأکید بر رعایت اخلاق در خانواده گفت: در ارتباط با خانواده و همسر و فرزندان و خویشاوندان مسائل فراوانی وجود دارد که در جامعه ما آنطور که شایسته است موازین شرعی را رعایت نمی کنیم. بدون شک اگر بخواهیم یک خانواده و یک اجتماع سالم داشته باشیم، وابسته به این است که علاوه بر واجبات شرعی که وحدت و اخلاق را در معنای عامش تشکیل می دهد باید مستحبات که بخش مهم دیگری از مسائل اخلاقی است را رعایت کنیم. ارتباط متقابل همسران با یکدیگر دهها نکته اخلاقی دارد که اگر در زندگی رعایت کنیم استحکام خانواده و محبت و مودت بین اعضاء خانواده و آرامش بین اعضاء خانواده، فراهم می شود.این استاد جامعه شناسی تصریح کرد: محبت و مودت بین اعضاء خانواده و استحکام خانواده ارمغان رعایت اخلاق در زندگی خانوادگی است. احترام فرزندان به والدین مرهون اینست که والدین در رعایت اخلاق در قبال فرزندانشان کوشا باشند و ضوابط اخلاقی را رعایت کنند. در خانواده مسائل اخلاقی فراوانی است که حاصل عدم رعایت موازین واجب شرعی است و بخشی از آن هم مربوط به مسائل اخلاقی است که جایگاه مهمی در پیشگیری و رفع معظلات خانوادگی دارد. اسلام دینی است که احکام لازم خودش را با احکام اخلاقی و مستحباتی که ما به عنوان اخلاق نامیده می شوند عجین ساخته است. همچنین رعایت اخلاق و مستحبات شرعی به خشکی قوانین لطافت و ظرافت می بخشد. متاسفانه در این حوزه از اهمیت اخلاق غافل هستیم از این رو آسیبهایی را هم متحمل می شویم. بسیاری از آسیبهای خانواده اعم از طلاق و شکاف بین نسلها معلول عدم رعایت موازین اخلاقی در خانواده است کما اینکه مفاسد اجتماعی که در سطح جامعه است از رعایت نکردن اخلاق اجتماعی حاصل می شود.قائم مقام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی تأکید کرد: اخلاق اسلامی گفتگو و سخن گفتن و چگونه سخن گفتن با دوستان و دشمنان با مسلمانان و غیر مسلمانان و منتقدین و کسانی که نصیحت می کنند و حتی نقائص را بیان می کنند را هم ناقد و هم کسی که از او نقد می شود باید رعایت کنند. بخش عظیمی از مسائل اخلاقی در این حوزه قرار دارد. غیر از رفتارها و هنجارها در بُعد خصلتها و فضائل روحی هم مسائل اخلاقی فراوانی وجود دارد که باید تلاش کرد و خصلت های ناپسندیده را به خصلت های پسندیده تبدیل نمود.

رجبی افزود: حسد، ریا، نفاق، کینه ورزی، غیبت و تهمت که بخشی از آن مربوط به رفتار است و بخشی از آن خصلت های روحی است در مقابله باید آنها را تبدیل به فضائل اخلاقی کرد و خصلت های خوب اخلاقی را در خود ایجاد نمود که بخشی از آن به مسائل فردی و بخشی از آن به مسائل اجتماعی بر می گرد.وی در ادامه یادآور شد: اگر بخواهیم جامعه به لحاظ اخلاقی رشد پیدا کند و جامعه سالمی باشد باید در توسعه خصلت های روحی فردی و اجتماعی وفضائل انسانی که آن هم بخش دیگری از مسائل اخلاقی است سرمایه گذاری کنیم.