حجت الاسلام پناهیان؛ انتظار، انرژی جوان را به آرمان های بلند گره می زند

به نقل از خبرگزاری شبستان؛ حجت الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان در کتاب ارزشمند کتاب «انتظار عامیانه، عالمانه، عارفانه» می نویسد: 

انتظار شامل پنج عنصر سازنده است:  1.اعتراض به وضع موجود؛ 2.تصور وضع مطلوب؛ ۳. تصدیق وضع مطلوب؛ 4.تمنای وضع مطلوب؛ 5. عمل برای تحقق وضع مطلوب.

به عبارت دیگر منتظر کسی است که این پنج عنصر در او وجود داشته باشد. در این مجال مختصر، به تناسبی که هر کدام از این عناصر با جوان دارد، اشاره خواهیم کرد:

1.جوان «سنت گریز» است و این خصلت را خداوند در وجود جوان گذاشته است تا بتواند از گذشته فاصله بگیرد و فرصت انتخاب پیدا کند والا اگر آنچه خانواده و جامعه او دیکته می کردند، او بدون تامل همه را می پذیرفت، استقلال روحی و فرصتی برای انتخاب پدید نمی آمد. البته این سنت گریزی مانند هر خصلت طبیعی دیگری باید جهت پیدا کرده و از فریب و پاسخ نابجا مصون بماند تا جوان را دچار ناهنجاری و بی بند و باری در ارضای این خصلت فطری نکند.

اینکه مدهای جدید لباس توسط جوان ها اجرا می شود، نمونه کوچکی از همین سنت گریزی است و اگر جوان را به خاطر سنت گریزی سرزنش کنی و اذیت شود، «سنت شکن» هم خواهد شد. بر اساس همین سنت گریزی، جوان دوست دارد به وضع موجود اعتراض کند و انگیزه او برای اعتراض به هر خرابی در وضع موجود بالاست که باید پاسخ این اعتراض خود را متناسب با دیگر صفات و گرایش های فطری خود بازیابد. حالا اگر این روحیه به آشنایی با عنصر اول انتظار، یعنی اعتراض به وضع موجود با تکیه بر اعتقاد به جامعه مهدوی ختم شود، انرژی جوان در جهت یک آرمان بلند صرف خواهد شد.

2.قدرت تخیل جوان را نباید دست کم گرفت. جوانان بهتر از هر کس می توانند با استفاده از قدرت تصورسازی خود، وضع مطلوب را برای خود تصویر کنند. قدرت تصویر یک وضع مطلوب می تواند جوانان را از حصار تنگ واقعیت های موجود و باور نکردن تحقق وضوع مطلوب رهایی بخشد.

چرا خداوند آغاز دینداری و رسیدن به سن تکلیف را در سنی قرار داده است که قدرت خیال پردازی، بسیار قوی است؟ شاید به این دلیل باشد که جوان قبل از هر چیز باید بتواند آن «وضع مطلوب» موعود را تصور کند. همان وضع مطلوبی که او در اثر دینداری و رفتار صالح در زندگی فردی و اجتماعی به آن خواهد رسید و در دنیا به حیات طیبه و در آخرت به سعادت جاودانه منتهی خواهد شد. این تصور به تقویت باورهای معنوی کمک می کند.

یکی از مصارف این قدرت تخیل، تصور آن دنیاست که در بهشت و دوزخ صحنه های هولناکی در قرآن کریم برای آن ترسیم شده است. اگر نتواند آخرت را تصور کند از آن ترسی نخواهد داشت و یا به آن شوقی پیدا نمی کند.

مصرف دیگر آن، تصور وضع مطلوب در همین دنیا است. اگر جوان نتواند وضع مطلوب در همین دنیا را تصور کند، نسبت به آن میلی پیدا نخواهد کرد و برای رسیدن به آن اقدامی نخواهد کرد؛ قدرت خیال پردازی، در آغاز دینداری انسان، یعنی در دوران جوانی، و در کناب قدرت تعقل و تدبر، شدیداً به کار می آید.

3.روح پاک و ضمیر روشن جوان، اموری را تصدیق می کند که دیگران نمی توانند، باور کنند. اگر این پاک طینتی مورد سوءاستفاده منحرفان قرار بگیرد نتیجه اش معلوم است و اگر این ضمیر پاک در معرض پیام های صادقانه حق قرار بگیرد، سرعت به سوی خوبی ها و جزم در عقاید نورانی اسلام را به دنبال خواهد داشت.

در جریان انقلاب، بسیاری باور نمی کردند امام رحمة الله علیه پیروز شود، ولی جوان ها سخنان و وعده های حضرت امام رحمة الله علیه را باور کردند و نتیجه هم گرفتند و موجب اعجاب اهل عالم شدند. فطرت جوان، راه را برای باور عالم غیب هموار کرده است و آنچه از وعده های الهی درباره امور به ظاهرنشدنی عالم باشد را خواهد پذیرفت. خیلی ها ممکن است با وعده های مربوط به ظهور و وقایع پس از آن مشکل داشته باشند و نتوانند آن را به سادگی باور کنند هرچند دلایل کافی برایشان بیاوری، اما جوان پذیرتر است. آن قدر آمادگی پذیرش جوان نسبت به حق بالاست که هر آنچه شبیه حق باشد و یا بخشی از حق را به همراه داشته باشد، ممکن است جوان به سرعت آن را بپذیرد ولی این چیزی از ارزش صفای باطن جوان و آمادگی او برای پذیرش حق کم نمی کند.

4. تمنا و آرزو کردن نیز بیش از هر گروه سنی با جوانان تناسب دارد. در سنین جوانی یکی از علما به بنده می فرمودند: «قدر جوانی خودتان را بدانید. من الان تمام همتم این است که خودم را سالم از قبر عبور دهم و به محضر خدا برسم. تقاضای گسترده، تمناهای بزرگ، جامعه نگری های و آرمان گرایی ها همه اش مال دوران جوانی است؛ قدرش را بدان. البته فکر نکن اینها برای تو فضیلتی است. همه جوان ها این خصلت را دارند؛ نه دچار غرور بشوید و نه این خصلت ها را بی استفاده بگذارید». آدم کمی پا به سن بگذارد، دیگر بسیاری از آرزوهای خوب هم در عمق جانش نفوذ نخواهد کرد و تنها به امور محدود به زمان خودش توجه می کند. تمناهای بلند مال دوران جوانی است.

این جوان است که می تواند برای آرزوهای دست نیافتنی اش ساعت ها گریه کند، شعر بسراید و با خدای خود درباره آنها نجوا کند و هر کس در سنین بالاتر بخواهد این روحیه را داشته باشد، باید جوانی خود را حفظ کرده باشد. عرفا و خوبان همیشه جوان باقی مانده اند و شاید از رمز ارتباط سهل و عمیق آنان با جوانان هم در همین جوان باقی ماندن آنها باشد. تمنای ظهور یک آرزوی بزرگ است که جوانان استعداد داشتن آن را دارند و هرچه قدر آنان به سهولت می توانند به داشتن این آرزوی بزرگ دست یابند، غیر جوان به سختی می توانند، چنین آرزویی را در خود محقق کنند.

5.«عمل برای تحقق وضع مطلوب» یک شرط بزرگ لازم دارد و آن جرات است. چراکه بسیاری از اوقات، تغییر دادن اوضاع عالم، شنا بر خلاف جریان آب است. باید بتوانی از سرزنش ها نترسی و از خودگذشتگی داشته باشی. این لازمه جهاد است که از سرزنش دیگران متاثر نشوی: «یُجاهدونَ فی سَبیلِ اللهِ وَلا یخافُونَ لَومةَ لاثِم»؛ در راه خدا جهاد و کوشش فراوان می کنند و از سرزنش هیچ سرزنش کننده ای نمی هراسند.

کسی می تواند اهل عمل باشد که از قدرت روحی و حتی از قدرت بدنی کافی هم برخوردار باشد. قدرت بدنی هم اکثرا وابسته به شدت انگیزه است، که هم قدرت بدنی و هم انگیزه قوی تنها در جوان به سهولت یافت می شود.

در انتها می خواهم برای کاری که تغییردهنده است و می تواند از قدرت روحی و اراده پولادین جوانان منتظر سرچشمه بگیرد، یک نمونه مثال بزنم: آیا از خواندن قرآن لذت می برید؟ آیا از مدح اهل بیت علیه السلام و ذکر فضایل شان لذت می برید؟ اگر جواب تان مثبت است، و اگر مجلس عروسی جای لذت بردن و شاد بودن است، پس چرا عروسی هایتان را بدون قرآن و مدح اهل بیت علیه السلام برگزار می کنید؟

اگر در عشق به قرآن و عترت علیه السلام صادق هستید، برنامه های مراسم عروسی تان را تغییر دهید و اگر کسی مخالفت کرد با ادب و مهربانی محکم جلوی او بایستید و بگویید: «هر کس از چیزی لذت می برد، ما هم از قرآن و مدح اهل بیت علیهم السلام لذت می بریم و شاد می شویم، و می خواهیم عروسی خودمان را با اذکار معنوی برگزار کنیم و از این لذائذ و شادی ها در شب عروسی بی بهره نمانیم». ان وقت یکی از کارت های دعوت چنین عروسی را خطاب به آقا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بنویسید و بگویید: «آقا، ما آدرسی نداشتیم که این کارت را برایتان ارسال کنیم ولی دوست داریم شما هم تشریف بیاورید». بعد هم کارت دعوت را به عنوان یادگاری پیش خودتان نگه دارید. مطمئن باشید این اظهار ارادت شما به ساحت مقدس ولی الله الاعظم بی جواب نخواهد ماند.