نگاهی به مرام نامه نهضت جنگل

تاریخ‌نویسان با تحریف آشکار تاریخ، مرام‌نامه اصلی نهضت کوچک جنگلی را که کاملاً ماهیت اسلامی داشت نادیده گرفته و مرام‌نامه فرقه دموکرات را که ربطی به آرمان‌ اسلامی نهضت جنگل نداشت به نام مرام‌نامه این نهضت معرفی کردند.

مفاد مرام‌نامه نهضت جنگل چه بود؟

میرزا کوچک خان و نهضت جنگل، از موضوعات قابل تأمل تاریخ هستند که شرح احوال آن‌ها دست‌خوش روایت‌های متعدد و گاه متضادی شده است. اسناد و خاطرات نهضت جنگل و نوشته‌های مورخان هر کدام از ظن خود میرزا را روایت کرده. و از نظرگاه خود به حوادث جنگل پرداخته‌اند.

رهبران نهضت جنگل، شعار «اتحاد اسلام» را شعار اصلی جنبش خود انتخاب کردند.

آن‌ها کمیته‌ای از مجتهدین و بزرگان تشکیل دادند. و این کمیته مرام‌نامه‌ای منتشر کرد که در آن علل شکل‌گیری نهضت و اهداف آن مشخص شده بود. این مرام‌نامه به طور آشکار به جنبه‌های اسلام‌خواهی نهضت تأکید کرده بود. اما آنچه در متون تاریخی مربوط به نهضت کوچک جنگلی منتشر شد. خلاف این آرمان را نشان می‌داد.

اکنون بعد از گذشت بیش از ۱۰۰ سال از نهضت جنگل، با بررسی‌های عمیق‌تر و رجوع به اسنادی که از چشم محققان تاریخ دور نگه داشته شده بود. این حقیقت آشکار می‌شود. که تاریخ‌نویسان نهضت جنگل به هر دلیلی با تحریف آشکار تاریخ، مرام‌نامه اصلی نهضت کوچک جنگلی را که کاملاً ماهیت اسلامی داشته است. نادیده گرفته و مرام‌نامه فرقه دموکرات را که ربطی به آرمان‌های اسلامی نهضت جنگل نداشت. به نام مرام‌نامه این نهضت معرفی کردند.

این مسئله باعث شد. تا مرام‌نامه اصلی پنهان بماند و عده‌ای فرصت‌طلب که حرفه‌ای جز تحریف تاریخ و مصادره نهضت‌های اسلامی به نفع جریان‌های وابسته به غرب و شرق ایدئولوژیک در ایران ندارند. در مورد اصالت‌های اسلامی این نهضت تردید کرده. و راه را برای وارونه نشان دادن تاریخ نهضت‌های بیداری اسلامی هموار سازند.

اخیراً در میان متونی که مربوط به دهه آخر قرن سیزدهم درباره گیلان بود. اسناد و اطلاعاتی به دست آمد. که به ویژه برای مشروطه و نهضت جنگل افقی نو را در پیشِ ‌روی محققین باز می‌کند. این اسناد مربوط است به «مرام‌نامه و نظام‌نامه کمیته اتحاد اسلام» که در سال‌های میانی نهضت جنگل به صورت چاپ سنگی منتشر و در میان مردم پخش شد. و هنوز آثاری از آن در میان گنجینه‌های خانوادگی مردمان کهن‌سال منطقه وجود دارد.

روی جلد این مرام‌نامه به نام «کمیته اتحاد اسلام» و نیز «گیلان» و به سال ۱۳۳۶ قمری تصریح شده که این کلید‌واژه‌ها از مختصات نهضت جنگل است.

 

تصویر جلد مرام‌نامه نهضت جنگل

در مقدمه این مرام‌نامه به انگیزه‌های اصلی تأسیس «کمیته اتحاد اسلام» نیز اشاره شده. و سه شعار اصلی نهضت یعنی: حفظ استقلال ایران، ایجاد حکومت ملی و اسلام‌خواهی به صراحت بیان شده است. مرام‌نامه مذکور در هشت صفحه منتشر شده است. صفحه اول جلد یا شناسنامه است که با «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز شده. و عنوان «مرام‌نامه و نظام‌نامه ایران-کمیته اتحاد اسلام-گیلان» را بر پیشانی دارد. تاریخ انتشار آن، سال ۱۳۳۶ قمری ( مطابق ۱۲۹۶ شمسی) است.

در ابتدای این سند بعد از مقدمه به مهم‌ترین آرمان‌های جنبش جنگل به شرح زیر اشاره شده است:

۱. حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران و رفع تجاوزات اجانب

۲. تحکیم مبانی حکومت ملی

۳. محافظت از اصول و قوانین مقدس اسلام

 

چند بند از مرام‌نامه نهضت جنگل

هیچ کدام از بندهای این مرام‌نامه با اصول اسلامی تعارض ندارد بلکه به اجرای قوانین مقدس اسلام تصریح شده است. این سند تاریخی در مجموع دارای یک مقدمه، یک مرام‌نامه در ۱۲ بند و یک نظا‌منامه در ۲۴ بند است. محل انتشار آن مشخص نیست ولی با توجه به اینکه مطبعه جنگل، در کسما قرار داشت و روزنامه جنگل در همین زمان در این ناحیه منتشر می‌شد، می‌توان حدس زد که این مرام‌نامه نیز در آنجا منتشر شده است.