کودکی که یک قوم را نجات داد

اشاره ‏ای به كرامات امام حسن مجتبی علیه السلام
حذیفة بن یمان نقل می‏كند كه روزی بر بلندای كوهی، درمجاورت پیامبر بودیم و امام حسن علیه السلام كه كودكی خردسال بود، با وقار و طمانینه در حال راه رفتن بود. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: ان جبرئیل یهدیه و میكائیل یسدده و هو ولدی والطاهر من نفسی و ضلع من اضلاعی هذا سبطی و قرة عینی بابی هو; همانا جبرئیل او را همراهی می‏كند و میكائیل از او محافظت می‏نماید و او فرزند من و انسان پاكی از نفس من و عضوی از اعضأ من و فرزند دختر و نور چشم من است. پدرم فدای او باد.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) ایستاد و ما هم ایستادیم، ایشان به امام حسن علیه السلام فرمود: انت تفاحتی و انت ‏حبیبی و مهجة قلبی; تو ثمره من و محبوب من و روح و روان منی.
در این هنگام یك مرد اعرابی به سوی ما می ‏آمد، حضرت (صلی الله علیه و آله) فرمود: مردی به سوی شما می ‏آید كه با كلامی تند با شما سخن می‏گوید و شما از او بیمناك می‏شوید. او سؤال هایی خواهد پرسید و در كلامش درشتی و تندی است.
اعرابی نزدیك شد و بدون اینكه سلام كند گفت: كدام یك از شما محمد است؟ گفتیم: چه می‏خواهی؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) به او فرمودند: مهلا; آهسته [ای اعرابی]. او كه از این برخورد، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را شناخت گفت: یا محمد! لقد كنت ابغضك و لم ارك والآن فقد ازددت لك بغضا; ای محمد! درگذشته كینه تو را به دل داشتم ولی تو را ندیده بودم و الان بغضم نسبت‏ به تو بیشتر شد.

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) تبسم كردند، ما خواستیم به اعرابی حمله كنیم كه آن حضرت با اشاره ما را منع فرمودند. اعرابی گفت: تو گمان می‏كنی پیامبری؟ نشانه و دلیل نبوت تو چیست؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: ان احببت اخبرك عضو من اعضائی فیكون ذلك اوكد لبرهانی; اگر دوست داشته باشی عضوی از اعضأ من به تو خبر دهد تا برهانم كامل‏ تر شود.
اعرابی پرسید: مگر عضو می‏تواند سخن بگوید؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: نعم، یا حسن قم; آری، ای حسن! برخیز. آن مرد امام حسن علیه السلام را به خاطر كودكیش، كوچك شمرد و گفت: پیامبر فرزند كوچكی را می ‏آورد و بلند می‏كند تا با من تكلم كند. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: انك ستجده عالما بما ترید; تو او را به آنچه اراده كرده‏ ای دانا خواهی یافت. امام حسن علیه السلام شروع به تكلم كرد و فرمود: مهلا یا اعرابی!
ما غبیا سألتَ وابن غبی        ***   بل فقیها اذن و انت الجهول
فان تك قد جهلت فان عندی   ***   شفأ الجهل ما سال السؤول
و بحرا لاتقسمه الدوالی        ***   تراثا كان اورثه الرسول
آرام باش ای اعرابی! تو انسانی كند ذهن و فرزند شخص كند ذهن سؤال نكردی، بلكه از یك فقیه و دانشمند سؤال كرده ‏ای ; ولی تو جاهل و نادانی.
پس اگر تو نادانی، همانا شفای جهل تو نزد من است; زمانی كه سؤال كننده ‏ای سؤال كند. دریای علمی نزد من است كه آن را با هیچ ظرفی نمی‏توان تقسیم كرد و این ارثی است كه پیامبر (صلی الله علیه و آله) از خود به جای گذاشته است.
سپس فرمودند: لقد بسطت لسانك و عدوت طورك و خادعت نفسك غیر انك لاتبرح حتی تؤمن ان شأ الله; هر آینه زبانت را باز كردی و از حد خود فراتر رفتی و خود را فریفتی، ولی از اینجا نمی‏روی مگر اینكه ایمان می‏ آوری، اگر خدا بخواهد.
بعد از آن، امام حسن علیه السلام جزء به جزء وقایعی را كه برای او اتفاق افتاده بود، بیان كرد و فرمود: شما درمیان قومتان اجتماع كردید وگمان كردید كه پیامبر صلی الله علیه و آله فرزندی ندارد و عرب هم از او بیزار است، لذا خون خواهی ندارد و تو خواستی او را بكشی و نیزه ‏ات را برداشتی، ولی راه بر تو سخت ‏شد، در عین حال از تصمیم خود منصرف نشدی و در حال ترس و واهمه به سوی ما آمدی. من به تو از سفرت خبر می‏دهم كه در شبی صاف و بدون ابر خارج شدی، ناگهان باد شدیدی وزیدن گرفت و تاریكی شب بیشتر شد و باران شروع به باریدن كرد و تو با دلتنگی تمام باقی ماندی و ستاره ‏ای در آسمان نمی‏دیدی تا به واسطه آن راه را پیدا كنی.
مرد عرب با تعجب گفت: من این قلت‏ یا غلام هذا، كانك كشفت عن سوید قلبی و لقد كنت كانك شاهدتنی و ما خفی علیك شی‏ء من امری و كانه علم الغیب; ای كودك! این خبرها را از كجا گفتی؟ تو از تاریكی و سیاهی قلب من پرده برداشتی، گویا تو مرا نظاره كرده بودی و از حالات من چیزی بر تو مخفی نیست; چنان كه گویی این علم غیب است.
سپس آن مرد به دست امام حسن علیه السلام مسلمان شد و رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله مقداری قرآن به او آموخت و او از پیامبر صلی الله علیه و آله اجازه گرفت و به سوی قوم و قبیله خود بازگشت و عده ‏ای را به دین اسلام وارد كرد.
بعد از آن، هر موقع كه امام حسن علیه السلام را می‏ دیدند، خطاب به ایشان می‏گفتند: لقد اعطی مالم یعط احد من الناس; همانا به امام حسن علیه السلام نعمتی عطا شده كه به احدی داده نشده است.
**********************************
بحارالانوار، مجلسی، همان، ج‏43، ص‏333 – 335.

پایگاه اطلاع رسانی هیأت رزمندگان اسلام