امام حسین و عاشورا در نگاه اندیشمندان غیر مسلمان

امام حسین و عاشورا در نگاه اندیشمندان غیر مسلمان

     در نوشتار قبلی، امام حسین علیه السّلام و عاشورا از منظر اندیشمندان اهل سنّت را تقدیم نمودیم و قرار شده بود که نظر اندیشمندان غیر مسلمان را هم نقل کنیم که در این قسمت تقدیمتان می گردد.

مُسیو هاربین

     مُسیو هاربین آلمانی می گوید: «اگر در کلمات و گفتار حسین علیه السّلام درست دقت شود معلوم خواهد شد که هدف و آرمان حسین علیه السّلام جلوگیری از ستم بود و این همه قوّت قلب و از خودگذشتگی را در راه مقصود عالی خویش خرج کرده است. حتی در آخرین دقایق زندگی طفل شیرخوار خود را قربانی حقّ و حقیقت نمود و با این عمل اندیشه فلاسفه و بزرگان عالم را متحیّر ساخت».

آنتون بارا، نویسنده مسیحی اهل سوریه

     آنتون بارا می نویسد: «اگر حسین از آنِ ما بود، در هر سرزمینی برای او بیرقی برمی افراشتیم و در هر روستایی برای او منبری برپا می کردیم و مردم را با نام حسین به مسیحیّت فرا می خواندیم».

نیکلسون – شرق شناس و اسلام شناس انگلیسی

     نیکلسون، خاورشناس معروف، می نویسد: «بنی امیه سرکش و مستبّد بودند، قوانین اسلامی را نادیده انگاشتند و مسلمین را خوار نمودند…. چون تاریخ را بررسی کنیم گوید: دین بر ضد فرمان فرمایی تشریفاتی قیام کرد و حکومت دینی در مقابل امپراتوری ایستادگی نمود. بنابراین تاریخ از روی انصاف حکم می کند که خون حسین علیه السّلام به گردن بنی امیه است».

دروویل، افسر فرانسوی دوران فتحعلی شاه

     در سفرنامه خود می نویسد: «سرگذشت غم انگیز امام حسین علیه السّلام و یارانش اذهان نیمی از جهان اسلام را به خود مشغول داشته است. گذشت قرن های بسیار که هرکدام فاجعه ها و غم های خود را به همراه دارد این داغ را بی اثر نکرده است و احساسی را که یادآوری آن واقعه برمی انگیزد تخفیف نداده است…. حتی دشمنان حسین علیه السّلام با دیدن مقاومت بردبارانه او و از خودگذشتگی یارانش… به رحم آمدند. وقایع ثبت شده روز هولناک دهم محرم چنان از عواطف پاک انسانی سرشار است که مردم را تکان می دهد و تأثر آنها را از نسلی به نسلی دیگر منتقل می کند».

آنگری، گابریل – نویسنده فرانسوی

     به عوض اینکه واقعه کربلا، موجب ترس طرفداران حسین علیه السّلام و علی علیه السّلام شود، شجاعت شیعیان را برانگیخت و آنان را به گرفتن انتقام تهییج کرد. (1)

ایروینگ، واشنگتن – مورخ آمریکایی

     برای امام حسین علیه السّلام ممکن بود که زندگی خود را با تسلیم شدن در برابر اراده یزید نجات بخشد، لیکن مسئولیّت پیشوای اسلام اجازه نمی داد که او یزید را به عنوان خلیفه بشناسد. او به منظور رها ساختن اسلام از چنگال بنی امیه به سرعت خود را برای قبول هر ناراحتی و فشاری آماده ساخت. در زیر آفتاب سوزان سرزمین خشک و در روی ریگ های تفتیده عربستان روح حسین علیه السّلام فناناپذیر است. ای پهلوان و ای نمونه شجاعت و ای شه سوار من؛ ای حسین. (2)

بروکلمان، کارل – خاورشناس و محقق آلمانی

     شهادت حسین علیه السّلام علاوه بر نتایج و اثرات سیاسی، موجب تحکیم و اشاعه مذهب شیعه گردید و این مذهب مرکز و مظهر تمایلات ضد عرب شد. (3)

برون، ادوارد – مورخ و دانشمند انگلیسی

     به عقیده ما دسته شیعه یا طرفداران علی علیه السّلام به قدر کافی هیجان و از خود گذشتگی نداشتند، ولی پس از حادثه کربلا قضیه دگرگون شد و تذکار زمین کربلا که به خون فرزند پیامبر آلوده بود و یادآوری عطش سخت وی و نعش نزدیکانش که اطرافش روی زمین ریخته بود، کافی بود که عواطف سست ترین مردم را به هیجان آورد و روح ها را غمگین سازد . چنانچه به رنج و خطر و حتی نسبت به مرگ بی اعتنا شوند. (4)

     مستشرق معروف انگلیسی می گوید: «آیا قلبی پیدا می شود که وقتی درباره کربلا سخن می شنود، آغشته به اندوه نگردد؟ حتی غیر مسلمانان نیز نمی توانند پاکی روحی را که در این جنگ تحت لوای اسلام انجام گرفت انکار کنند».

پطروشفسکی، ایلیا پاولویچ – مورخ بزرگ روسی

     حسین علیه السّلام در پیکار نابرابر پس از آن که 33 زخم نیزه و 34 زخم شمشیر بر او وارد آمد از پای در آمد . هم رزمان وی نیز کشته شدند . . . (5)

توندول، بورشو تامداس

     شهادت حسین علیه السّلام از همان زمان که طفلی بیش نبودم، در من تاثیر عمیق و حزن آوری می بخشید . من اهمیت بر پاداشتن این خاطره بزرگ تاریخی را می دانم. این فداکاری های عالم از قبیل شهادت امام حسین علیه السّلام سطح بشریت را ارتقاء بخشیده است و خاطره ی آن شایسته است همیشه بماند و یادآوری شود. (6)

توین بی، ارنولد، جوزف – فیلسوف و مورخ انگلیسی

     معاویه یکی از قریشی های مقتدر نسل خودش بود . حضرت علی علیه السّلام نتوانست با ریاکاری های سیاسی او مقابله کند لذا او و پسرش حسین علیه السّلام نوه پیامبر مظلومانه به شهادت رسیدند. (7)

جمس فردریک

     درس امام حسین علیه السّلام و هر قهرمان شهید دیگر این است که در دنیا اصول ابدی عدالت و ترحم و محبت وجود دارد که تغییرناپذیرند . همچنین می رساند که هر گاه کسی برای این صفات ابدی مقابله کند و بشر در راه آن پافشاری نماید، آن اصول همیشه در دنیا باقی و پایدار خواهد ماند. (8)

جوزف، رینو – مستشرق فرانسوی و مؤلف کتاب اسلام و مسلمین

     شیعه دین خود را با شمشیر پیش نبرده، بلکه با نیروی تبلیغ و دعوت پیشرفت کرده و اهتمام آنها به برگزاری مراسم سوگواری موجب شده که تقریبا دو ثلث مسلمانان و بلکه جماعت از هنود و مجوس و سایر مذاهب نیز با آنان در عزای حسین علیه السّلام شرکت کنند. (9)

دیکنز، چارلز – نویسنده انگلیسی

     اگر منظور امام حسین علیه السّلام جنگ در راه خواسته های دنیایی خود بود، من نمی فهمم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند . پس عقل چنین حکم می کند که او فقط به خاطر اسلام فداکاری کرد. (10)

دو کبری، موریس – اندیشمند فرانسوی

     او می گوید: «اگر مورخان ما حقیقت این روز (عاشورا) را می دانستند و درک می کردند که عاشورا چه روزی است، این عزاداری را مجنونانه نمی پنداشتند؛پیروان حسین به واسطه عزاداری حسین می دانند که پستی و زیر دستی استعمار و استثمار را نباید قبول کنند، زیرا شعار پیشرو و آقای آنها تن ندادن زیر بار ظلم و ستم بود». (11)

زیدان، جرجی – نویسنده مسیحی لبنانی

     پس از رحلت پیامبر . . . حب جاه و مال بر فضایل اخلاقی، فایق آمد و افکار و آرای آل علی علیه السّلام در میان چنان مردمی بی اثر ماند . چنانکه مردم کوفه به خاطر جاه و مال بیعتی را که با حسین بن علی علیه السّلام کرده بودند، در هم شکستند و به این نیز اکتفا نکرده، او را کشتند. (12)

توماس، مان – متفکر آلمانی

     اگر بین فداکاری مسیح و حسین علیه السّلام مقایسه شود، حتما فداکاری حسین پر مغزتر و با ارزش تر جلوه خواهد نمود . زیر مسیح روزی که آماده برای فدا شدن گردید زن و فرزند نداشت و در فکر آنان نبوده که بعد از او به چه سرنوشتی دچار خواهند آمد . امام حسین علیه السّلام زن و فرزند داشت و بعضی از آنها کودک خردسال بودند و احتیاج به پدر داشتند. (13)

فریشلر، کورت مورخ بزرگ آلمانی

     امام حسین علیه السّلام در فداکاری قدم را از حدود فدا کردن خود برتر نهاد و فرزندانش را هم فدا کرد . . . تصمیم ثابت حسین علیه السّلام برای فداکاری مطلق نه ناشی از لجاجت بود نه معلول هوی و هوس و او با پیروی از عقل، مصمم شده بود که به طور کامل فداکاری کند تا این که مجبور نشود بر خلاف پرنسیب (عقیده، آرمان والا) خود به وسیله سازش کاری با یزید بن معاویه و زندگی ادامه دهد.

     می دانیم که حسین علیه السّلام خود را برای کشته شدن آماده کرده بود و او که عزم داشت خویش را فدا نماید، چرا توقف نکرد تا به قتلش برسانند و چرا دایم اسب می تاخت و شمشیر می انداخت . . . . حسین علیه السّلام دست روی دست گذاشتن و توقف برای کشته شدن را دور از مردانگی و جهاد در راه پر نسیب خود می دانست در نظر حسین علیه السّلام در همانجا توقف کردن و گردن بر فضا دادن، تا این که دیگران نزدیک شوند . تا او را به قتل برسانند . خودکشی محسوب می شود، یک مرد دلیر و با ایمان خودکشی نمی کند. (14)

کارلایل، توماس – دانشمندی بزرگ انگلیسی

     بهترین درسی که از تراژدی کربلا می گیریم این است که، حسین و یارانش ایمان استوار به خدا داشتند . آنان با عمل خود روشن کردند که تفوق عددی در جایی که حق و باطل روبرو می شوند اهمیت ندارد . پیروزی حسین با وجود اقلیتی که داشت موجب شگفتی من است. (15)

گاندی، مهاتما – رهبر انقلاب بزرگ هندوستان

     من زندگی امام حسین علیه السّلام آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خوانده ام و توجه کافی به صفحات کربلا نموده ام، بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، بایستی از سر مشق امام حسین علیه السّلام پیروی کند. (16)

     رهبر بزرگ انقلاب هندوستان، می گوید: «من برای هند چیز تازه ای نیاوردم؛ فقط نتیجه ای را که از مطالعات و تحقیق هایم درباره تاریخ زندگی قهرمانان کربلا به دست آورده بودم، ارمغان ملت هند کردم. اگر بخواهیم هند را نجات دهیم واجب است همان راهی را بپیماییم که حسین بن علی علیه السّلام پیمود».

گیبون، مسیو – مورخ انگلیسی

     فاجعه کربلا و مصیبتی که بر حسین بن علی علیه السّلام وارد شده، بعد از قرن ها متمادی و اقالیم خیلی دور دست حس شفقت و همدردی خون سردترین و دل سخت ترین خواننده را تحریک نموده و منقلبش می سازد. (17)

مادام، انگلیسی – از نویسندگان دائرة المعارف قرن نوزدهم فرانسه

     بزرگ ترین دلیل بر اثبات مظلومیت امام حسین علیه السّلام مسلمان ها قربانی دادن بچه شیر خواره اش بود که در هیچ تاریخی سابقه ندارد بچه شیرخواری را برای طلب آب (بی قیمت و قد) بیاورند و آن قوم دغا عوض دادن آب، او را طعمه تیر جفا قرار دادند . این عمل دشمن اثبات مظلومیت حسین علیه السّلام را نمود و به همین نیروی مظلومیت بساط عزت خاندان مقتدر بنی امیه را برچید و رسوای عالمشان نمود . در اثر جانبازی های او و اهل بیت بزرگش دین محمد صلی الله علیه وآله حیات نوینی بخود گرفت. (18)

ماساریک، توماس – کشیش متفکر اروپایی

     گرچه کشیشان ما هم از ذکر مصائب حضرت مسیح مردم را متاثر می سازند، ولی آن شور و هیجانی که در پیروان حسین علیه السّلام یافت می شود در پیروان مسیح یافت نخواهد شد . گویا سبب این باشد که مصائب مسیح در برابر مصائب حسین مانند پر کاهی است در مقابل یک کره عظیم پیکر. (19)

پی نوشت:

1- علی و حسین دو قهرمان اسلام: گابریل انکری، ترجمه فروغ شهاب، کتاب فروشی زوار، تهران، بی تا، ص 282 .

2- درسی که حسین علیه السّلام به انسان ها آموخت، شهید سید عبدالکریم هاشمی نژاد، ص 451 .

3- تاریخ ملل و دول اسلامی: کارل بروکلمان، ترجمه هادی جزایری، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران 1364، ص 108 .

4- عظمت حسین بن علی علیه السّلام ، تالیف ابوعبدالله زنجانی، ص 44 .

5- اسلام در ایران، ایلیا پاولویچ پطروشفسکی، ترجمه کریم کشاورز، پیام، تهران، 1354، ص 54 .

6- درسی که حسین علیه السّلام به انسان ها آموخت، ص 448 .

7- تاریخ تمدن: ارنولد توین بی، ترجمه یعقوب آژند، مولی، تهران، 1368، چاپ سوم، ص 45 .

8- درسی که حسین به انسانها آموخت، ص 449 .

9- پرتویی از عظمت حسین علیه السّلام ، لطف الله صافی، 440 .

10- درسی که حسین علیه السّلام به انسان ها آموخت، ص 448 .

11- همان، ص 451 .

12- تاریخ تمدن اسلام، جرجی زیدان، ترجمه علی جواهر کلام، امیر کبیر، تهران، 1372، چاپ هشتم، ص 65 .

13- تحریف شناسی عاشورا در پرتو امام شناسی، داود الهامی، مکتب اسلام، قم 1378، ص 130 .

14- امام حسین علیه السّلام و ایران، کورت فریشلر ترجمه ذبیح الله منصوری، جاودان، تهران، 1355، چاپ دوم، ص 444 .

15- درسی که حسین به انسان ها آموخت، ص 448 .

16- همان، ص 447 .

17- تاریخ اسلام و عرب، امیر علی، ص 93 .

18- چهره درخشان حسین بن علی علیه السّلام ، علی ربانی خلخالی، ص 134 .

19- درسی که حسین علیه السّلام به انسان ها آموخت، ص 451 .

پایگاه حوزه

پایگاه اطّلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام