آرمانها و دستاوردهای انقلاب اسلامی

آرمانها و دستاوردهای انقلاب اسلامی

آرمان ها، همان اهداف سلبی و ایجابی انقلابند که مردم به منظور دست‏یابی به آن ها علیه رژیم پهلوی شوریده و تا سرنگونی آن از پای ننشستند. دست‏آوردهای انقلاب نیز آرمان هایی هستند که تحقق یافته‏اند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، آرمان‏های انقلاب اسلامی را از خلال شعارهای مردم در دوران پیروزی و پیام های رهبران سیاسی و فکری به خصوص رهبری منحصر به فرد امام خمینی (ره) با استفاده از روش تحلیل محتوا می‏توان شناخت.
نکتهی مهم آن است که این هدف ها در روند نهضت اسلامی به صورت کلی و غیرشفاف بیان می شدند ، که پس از پیروزی انقلاب در کشاکش حوادث و رویدادها و نیز در قانون اساسی ۱۳۵۸ به مقدار زیادی شفاف‏تر و جزئی‏تر شده‏اند.
مهم‏ترین آرمان های انقلاب در حوزه های سیاست، اجتماع، فرهنگ و اقتصاد عبارتند از:

آرمان های فرهنگی و اجتماعی

۱) ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی براساس ایمان و تقوا.
۲) مبارزه با مظاهر فساد و تباهی.
۳) بالابردن سطح آگاهی های عمومی با استفاده‏ی صحیح از مطبوعات و رسانه های گروهی.
۴) آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی تا سر حدّ خودکفایی کشور.
۵) تقویت روح بررسی و تتبع و ابتکار، از طریق تأسیس مراکز تحقیق و تشویق محققان.
۶) رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای عموم در زمینه های مادی و معنوی.
۷) ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیلات غیرضرور.
۸) تأمین حقوق همه جانبه‏ی افراد و ایجاد امنیت قضایی عادلانه برای عموم و تساوی همه در برابر قانون.
۹) توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین مردم.
۱۰) تدوین قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی و سیاسی براساس موازین اسلامی.
۱۱) برقراری حقوق مساوی برای مردم بدون توجه به قوم، قبیله، رنگ، نژاد و زبان.
۱۲) برخورداری تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، از کارافتادگی، بی سرپرستی، حوادث و سوانح و خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت های پزشکی به صورت بیمه و غیره.
۱۳) آزادی های اجتماعی از جمله آزادی کار و حق دادخواهی برای هر فرد.

آرمان های سیاسی

۱) براندازی نظام سلطنتی و ایجاد حکومتی دینی و مستقل.
۲) اداره‏ی امور کشور بر اساس شورا، دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منکر.
۳) نفی هرگونه ستم گری، ستم‏کشی، سلطه‏گری و سلطه‏پذیری.
۴) امنیت داخلی و نفی تفتیش عقاید، سانسور و تجسس مگر به حکم قانون.
۵) آزادی نشریات، مطبوعات، اجتماعات و راهپیمایی ها و تأمین آزادی های سیاسی و اجتماعی در حدود قانون.
۶) اتکا به آرای عمومی در اداره‏ی کشور و مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت خویش.
۷) طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب.
۸) محو هرگونه استبداد، خودکامگی و انحصارطلبی.
۹) تقویت کامل بنیه‏ی دفاع ملی، برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی نظام اسلامی.
۱۰) تنظیم سیاست خارجی کشور بر اساس معیارهای اسلام و تعهد برادرانه نسبت به همه‏ی مسلمانان و حمایت بی دریغ از مستضعفان جهان.
۱۱) ایجاد روابط صلح آمیز متقابل، با دول غیرمحارب.
۱۲) حمایت از مبارزه‏ی حق طلبانه مستضعفان در برابر مستکبران در هر نقطه از جهان، در عین خودداری کامل از هرگونه دخالت در امور داخلی ملت های دیگر.
در واقع آرمان  هاى برون مرزى و مسئولیت‏هاى فراملى انقلاب اسلامى، میل به صدور پیام انقلاب و حمایت همه جانبه از ملل مستضعف و مسلمانان جهان و درانداختن طرحى نو در نظام بین الملل داشت. در این رابطه بنیان گذار جمهورى اسلامى در نخستین سال پیروزى انقلاب در تعیین راهبرد سیاست خارجى فرمودند:ملت آزاده  ایران اکنون از ملت‏هاى مستضعف جهان در مقابل آن‏هایى که منطق شان توپ و تانک و شعارشان سرنیزه است، کاملاً پشتیبانى مى‏نماید. ما از تمام نهضت‏هاى آزادى بخش در سرتاسر جهان، که در راه خدا و حق و حقیقت و آزادى مبارزه مى‏کنند، پشتیبانى مى‏کنیم.البته  ایشان در وصیت نامه سیاسى ـ الهى خود نظریه یک دولت اسلامى با جمهورى‏هاى آزاد و مستقل را طرح کردند.(و شما اى مستضعفان جهان! و اى کشور هاى اسلامى و مسلمانان جهان!… به سوى یک دولت اسلامى با جمهورى‏هاى آزاد و مستقل به پیش بروید).
آرمان هاى اقتصادى
هرچند انقلاب اسلامى، انقلابى صرفاً اقتصادى نبوده و به هیچ وجه با الگو هاى مارکسیستى قابل تفسیر نمى‏باشد، درعین حال آرمان‏هاى آن شامل ابعاد اقتصادى نیز مى‏شود:
۱) جلوگیرى از غارت بیت المال توسط خاندان شاهنشاهى و وابستگان آن.
۲) حفظ ذخایر زیر زمینى.
۳) تلاش در راه پیشرفت صنعتى و تکنولوژی کشور از طریق برنامه ریزى اقتصادى، استفاده از علوم و فنون، تربیت افراد ماهر و….
۴) استقلال و خودکفایى اقتصادى.
۵) تأمین خودکفایى در علوم و فنون، صنعت و کشاورزى.
۶) پى ریزى اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامى جهت ایجاد رفاه، رفع فقر و برطرف ساختن هرنوع محرومیت در زمینه‏هاى تغذیه، مسکن، کار، بهداشت و تعمیم بیمه.
۷) ریشه کن کردن فقر و محرومیت.
۸) تأمین نیاز هاى اساسى، شامل مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم براى تشکیل خانواده.
۹) تأمین شرایط براى اشتغال کامل.
۱۰) تنظیم برنامه‏ی اقتصادى کشور، به صورتى که شکل و محتوا و ساعات کار چنان باشد که هر فرد علاوه بر تلاش شغلى، فرصت و توان کافى براى خودسازى معنوى، سیاسى و اجتماعى و شرکت فعال در اداره‏ی کشور و افزایش مهارت و ابتکار داشته باشد.
۱۱) عدم اجبار افراد به کار معین و جلوگیرى از بهره کشى از کار دیگرى.
۱۲) منع اضرار به غیر، انحصار، احتکار و ربا.
۱۳) منع اسراف و تبذیر.
۱۴) جلوگیرى از سلطه اقتصادى بیگانه بر اقتصاد کشور.
۱۵) تأکید بر افزایش تولیدات کشاورزى، دامى و صنعتى.
۱۶) عدالت اقتصادى و کم کردن فاصله طبقاتى.
۱۷) رسیدگى به روستا هاى کشور و محرومیت زدایى از آن‏ها.
دستاوردهاى انقلاب اسلامى
همچنان که پیش‏تر اشاره شد دستاوردهاى انقلاب اسلامى، همان آرمان و هدف‏هایى هستند که به صورت کلى یا جزئى تحقق یافته‏اند. در ارزیابى دستاوردهاى انقلاب اسلامى باید به آرمان‏هاى انقلاب اسلامى، وضعیت پیش از انقلاب، امکانات و توانایى‏هاى کشور و فشارها و توطئه‏هاى دشمنان داخلى و خارجى انقلاب توجه کرد.
دستاوردهاى انقلاب اسلامى را مى‏توان در دو برهه‏ی زمانى مختلف به دوگونه‏ی متفاوت مورد بررسى قرار داد. به عنوان مثال سرنگونى رژیم سلطنتى و جاى‏گزینى جمهورى اسلامى و نیز کسب استقلال سیاسى از جمله دستاوردهاى انقلاب در زمان پیروزى است، درحالى که پاره‏اى از آرمان هاى انقلاب اسلامى، هم چون استقلال اقتصادى که تا حدودى تبدیل به دست‏آورد شده اند، به زمان و تلاش بیش‏ترى نیاز دارد.
به هرحال مى توان به اهم دستاوردهاى انقلاب اسلامى در حوزه هاى فرهنگ، سیاست و اقتصاد به شکل زیر اشاره کرد.
دستاوردهای فرهنگی و اجتماعی
۱- به وجود آمدن محیطی مناسب جهت رشد کمالات اخلاقی و انسانی و بازگشت به خویشتن.
۲- زدودن مظاهر فساد ـ مانند عشرت‏کده ‏ها و مشروب فروشی‏ها ـ از عرصه ی جامعه.
۳- ارتقای نسبی سطح آگاهی ‏های عمومی و روحیه ی تحقیق.
۴- مبارزه با بی‏سوادی، که با موفقیت بی‏سابقه ایی همراه بوده است.
۵- تأمین امنیت اجتماعی و قضایی و برقراری حقوق مساوی برای مردم.
۶-  ایجاد روحیه وحدت و برادری.
۷- رواج ادبیات انقلابی دینی.
۸- افزایش و رشد مطبوعات و نشریات و وسایل ارتباط ‏جمعی ‏و تکثر انتشار آرا و نظریات از طریق رسانه‏های ‏عمومی؛ از جمله حضور فعال در حوزه مجازی و ماهواره‏ای و هم‏چنین ‏اجرای ‏طرح ‏موفق افزایش رسانه‏های ‏صوتی ‏و تصویری اسلامی ‏( صدا و سیما) ‏در ‏مقابله با ‏تهاجم ‏فرهنگی ‏دشمن در این حوزه ها
۹- اسلامی کردن مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، نظامی و سیاسی.
۱۰- احیای تفکر دینی، تحول در ارزش ‏های اجتماعی و احیای مفاهیمی مانند جهاد، هجرت، شهادت، ایثار، اخلاص و حج سیاسی.
۱۱- هماهنگی بین تعهد و تخصص و دیانت و روشنفکری.
۱۲- هم‏کاری متقابل حوزه و دانشگاه.
۱۳- افزایش ظرفیت دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و حوزه ‏های علمیه.
۱۴- مردمی شدن قوای مسلح و  ایجاد و سازماندهی نیروی بسیج مردمی.
۱۵- معرفی الگوی زن مسلمان؛ انقلاب اسلامی با فراهم ساختن زمینه‏های تشکیل جشنواره ‏های مختلف بانوان، مطبوعات ویژه ی زنان، تأسیس جمعیت ‏ها و تشکل های مربوطه، فدراسیون ورزشی بانوان و شرکت آنان در صحنه ‏های سیاسی و اجتماعی از جمله کاندیداتوری آن‏ها برای مجلس شورای اسلامی و شورا های شهر و روستا، الگویی نوین از زن مسلمان در عصر حاضر ترسیم و تبلیغات منفی علیه اسلام مانند محرومیت زنان از شرکت در فعالیت‏های اجتماعی و ورزشی را خنثی کرد.
۱۶- خود باوری فرهنگی در کشور های اسلامی و جهان سوم؛ انقلاب اسلامی  ایران بر اساس اصل نه شرقی نه غربی، الگوی فرهنگی جدیدی برای مسلمانان و مستضعفان جهان به ارمغان آورد.(اندیشمندانی که بالندگی تفکرات اسلامی خود را با کمونیسم و سوسیالیسم یا لیبرالیسم غربی سازگار می‏دیدند، اینک به تفکر اسلامی رهنمون شده‏اند.گرایش عمومی به مذهب در جهان با انقلاب اسلامی ارتباط و پیوند واقعی دارد).
۱۷- تأثیر بر نظریات علوم اجتماعی و تئوری پردازان انقلاب؛ انقلاب اسلامی ایران تأثیر «ایدئولوژی » بر تحولات سیاسی و اجتماعی را به خوبی به تصویر کشید و تئوری پردازان انقلاب، مانند اسکاچ پل ، احمد اعجاز، حمزه علوی و جان فورن و میشل فوکو یاما را تحت تأثیر خود قرار داد.
اینان از بعد نفی و اثبات متاثر از تاثیر انقلاب اسلامی داد سخن نموده و به تجزیه و تحلیل انقلاب اسلامی ایران و تاثیرات آن در تحولات جوامع به خصوص در اواخر قرن بیست نظریاتی را بیان داشته ‏اند.

دستاوردهای سیاسی
مهم‏ترین  این دستاوردها عبارتند از:
۱- براندازی حکومت شاهنشاهی و رفع ستم از ملت ایران؛ شاه می‏کوشید با تکیه بر پول نفت، ارتش ۷۰۰ هزار نفری، دستگاه  های امنیتی ؛همانند ساواک و بهره‏مندی از حمایت بی‏دریغ بیگانگان بالأخص امریکا، حاکمیت رژیم را مقتدر نشان دهد و تصور تزلزل و سقوط آن را از اذ هان بزداید. درعین حال اراده ی الهی بر آن قرار گرفت که مردم کوچه و بازار بدون آن‏که به سلاح‏های مدرن مسلح باشند،با تکیه به قوانین الهی و اسلامی و پیروی از روحانیت معظم و تحت فرامین بنیان‏گذار کبیر انقلاب اسلامی ایران امام خمینی (ره) به سلطه رژیم شاهنشاهی بر کشور پایان دهند.
۲- استقرار نظام جمهوری اسلامی؛ پیروزی انقلاب اسلامی خواسته عمومی در زمینه تشکیل جمهوری اسلامی را محقق نمود. لفظ جمهوری به قالب حکومت و لفظ اسلامی به محتوای آن اشاره دارد. از دیدگاه امام خمینی (ره) چون حکومت جمهوری ناظر به نظام معرفتی خاصی نیست، با نظام اسلامی و نظریه ی ولایت فقیه قابل جمع به نظر می‏رسد. دو مورد از مهم‏ترین تغییرات کلی در اصول و جهت گیری  های  این نظام عبارت است از شکل‏ گیری نظام مبتنی بر ولایت ‏فقیه و نقش تعیین کننده مردم در سرنوشت خویش، از طریق استقرار آزادی‏های سیاسی و انتخابات عمومی در جامعه.
۳-استقرار واقعی نظام شورایی :در حکومت طاغوت استبداد شاهنشاهی برای سرپوشی به خودگامگی‏ها و حکومت دیکتاتور مابانه خود اقدام به راه اندازی خیمه شب بازی‏هایی به اسم انتخابات در عرصه‏های مجلس شورای ملی و شوراهای شهری می‏داد و با انتصاب افرادی خود فروخته به این مجالس ژست حضور مردم در سرنوشت خودشان را می‏گرفت. در حالی که تمام کسانی که دارای اندک درک سیاسی بودند به خوبی می‏دانستند آن‏چه شاه آن را انتخابات می‏نامید چیزی جز یک خیمه شب بازی برای فریب افکار عمومی دنیا نیست. اما بعد از انقلاب اسلامی ایران و درعمر سی و چند ساله این انقلاب کبیر به طور متوسط سالانه شاهد برگزاری یک انتخابات بزرگ در سطح کشور تا دورترین نقاط این مرز و بوم هستیم و حضور میلیونی مردم و مشارکت بالای ۶۰ الی ۸۰ درصدی مردم در هریک از این انتخابات بیانگر مردمی بودن انقلاب بوده که این بزرگ‏ترین دستاورد انقلاب در حوزه مشارکت و حضور مردم در صحنه سیاسی قلمداد می‏شود.
۴- شناسایی خادمین از خائنین: فراز و فرودهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران موجب شد، مردم عزیز ایران به پیروی از رهبر کبیر انقلاب (ره) و امام خامنه ای (دام ظله العالی ) به خوبی شاهد باشند که کدام‏یک از جریانات و شخصیت‏های سیاسی به این کشور و انقلاب و مردمش وفادار بوده و راه خدمت و خدمت گذاری به مردم را برگزیده‏اند و کدامیک راه خیانت و انحراف و سر سپردگی به دشمنان انقلاب و مردم را در پیش گرفته است. فراز و فرودهایی همچون ترورهای منافقین، خیانت گروهک‏ها و شخصیت‏های سیاسی و فتنه‏های سال‏های ۷۸ و ۸۸ به خوبی خادمین را از خائنین برای مردم ایران آشکار کرد.
دستاوردهای اقتصادی
پیروزی انقلاب اسلامی دست‏آورد های اقتصادی مانند حفظ ذخایر زیر زمینی و جلوگیری از غارت آن‏ها توسط بیگانگان و استثمارگران، جلوگیری از اسراف و تبذیر و سوءاستفاده از بیت‏المال توسط خاندان شاهنشاهی، توجه به روستا ها و برخوردار نمودن آن‏ها از امکانات مختلف، نوسازی و تقویت امکانات زیست شهری مانند گاز رسانی و…، تقویت زیربنا های توسعه مانند تربیت نیروی انسانی ماهر، انرژی، سدسازی، توسعه ارتباطات و راه  ها و بنادر، تقویت و گسترش مراکز آموزشی در تمام سطوح و سعی در راستای خود اتکایی اقتصادی و صنایع نظامی را به همراه داشته است. قدم‏های بلند ایران در عرصه‏‏های بهره گیری از انرژی صلح آمیز هسته‏ایی به صورت بومی، حضور فعال در حوزه تکنولوژی نانو، دست‏یابی دانشمندان ایرانی به دانش سلول‏های بنیادی ، پرتاپ موفقیت آمیز ماهواره‏ تحقیقاتی به فضا، اجرای موفق طرح هدفمندی یارانه ها (در مرحله اول)، کنترل و نظارت بر مصرف ذخیره‏های فسیلی از جمله بنزین، ساخت و احداث پروژهای بزرگ ملی همچون مسکن مهر ، احداث پالایشگاه در پارس جنوبی و عسلویه، ساخت هزاران کیلومتر بزرگراه شهری و بین شهری با کیلومترها تونل و ده‏ها پل عظیم و تکمیل راه اهن شمال جنوب ، صادرات خودرو و تکنولوژی آن و … هریک نمونه‏های اندکی از دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی در عرصه‏های اقتصادی ، علمی و پژوهشی هستند. درعین حال برخی موارد مانند، بروز جنگ تحمیلی و تحریم و محاصره اقتصادی مهم‏ترین موانع در  این راستا به شمار می‏آیند.

جنگ تحمیلی ‏هشت ساله عراق علیه  ایران خسارتی بالغ بر ۱۰۰۰ میلیارد دلار ـ معادل هزینه ۷۰ سال کشور ـ به همراه داشته است. قیمت نفت که با پیروزی انقلاب اسلامی از ۱۳ دلار به مرز بشکه‏ای ۴۰ دلار رسیده بود، ‏پس از گذشت چند سال به بشکه‏ای ۸ دلار سقوط کرد و تقریباً بیش از یک دهه دیگر از بشکه‏ای ۱۸ دلار فراتر نرفت  این درحالی است که برای استخراج هر بشکه نفت بعد از انقلاب در مقطعی حداقل ۶ دلار هزینه می‏ شود. البته این ارقام با توجه به تغییرات قیمت بازار جهانی نفت طی سی سال گذشته نوسانات بسیاری را به همراه داشته است و توانسته اقتصاد متکی به نفت ایران را دچار نوسان کند.
‏ ‏لذا اکنون گرایش انقلاب اسلامی به جای‏گزینی صادرات غیرنفتی، به جای نفت و هم‏چنین گزینش اقتصاد مقاومتی به جای اقتصاد وابسته، باعث شده است که  صادرات غیر نفتی که پیش از انقلاب حدود نیم میلیارد دلار بود، اکنون به مرز ۵ میلیارد دلار در سال نیز برسد.
‏ ‏در مجموع می توان گفت دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران بی شمار است. درعین حال چالش های داخلی و خارجی انقلاب اسلامی نیز همواره آرمان‏ها و دستاوردهای انقلاب را با چالش روبه رو ساخته است.
بحث دستاوردهای انقلاب اسلامی را با کلامی از امام خمینی (ره) به پایان می‏بریم: به ملت عزیز ان توصیه می‏کنم که نعمتی که با جهاد عظیم خودتان و خون جوانان برومندتان به دست آورده اید هم چون عزیزترین امور قدرش را بدانید و از آن حفاظت و پاسداری کنید و در راه آن که نعمتی عظیم و الهی و امانت بزرگ خداوندی است کوشش کنید و از مشکلاتی که در این صراط مستقیم پیش میآید نهراسید که: ‏ان تنصرالله ینصرکم و یثبّت اقدامکم.

منبع:پایگاه اطلاع رسانی دولت

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام