روز شمار دفاع مقدس ـ 6 مهر ماه

تاریخ شمسی  6 مهر 1366

تاریخ قمری 4 صفر 1408

تاریخ میلادی  28  سپتامبر 1987

خلاصه روز: 

• اوضاع نسبتاً آرام جبهه‌ها. اقدامات آماده‌سازي و شناسايي براي اجراي عمليات در منطقه ماووت (ضميمه دارد).
• حمله نيروهاي ضدانقلاب به پايگاه‌هاي زيوه، نارست و گلو در شمال سردشت و سقوط آنها. درگيري بين عناصر كومه‌له و نيروهاي خودي در جنوب بيجار. عناصر دموكرات با اجراي كمين در منطقه بانه يك سرباز را شهيد كردند.
• اعزام نيروهاي بسيجي به جبهه‌ها از 8 استان كشور در آخرين روز از هفته دفاع مقدس. سخنراني مسئول واحد بسيج در جمع رزمندگان در ورزشگاه آزادي.

• برپايي نمايشگاه دستاوردهاي جنگ و ماكت عمليات‌ها در اكثر شهرهاي ايران به مناسبت هفته دفاع مقدس و اجراي مانورهاي گوناگون از عمليات‌هاي رزمندگان.
• مقاله روزنامه اطلاعات درباره تاريخچه، وظايف و اهداف بسيج.
• اعدام سيدمهدي‌ هاشمي برادر داماد آيت‌الله منتظري. ديدار مير‌حسين موسوي با آقاي منتظري. بازتاب خبر اعدام سيدمهدي هاشمي در رسانه‌هاي غرب.
• گزارش نخست‌وزير از وضعيت اقتصادي كشور و حملات عراق در سومين گردهمايي ائمه جمعه كشور در قم.
• برگزاري سمينار فرماندهان پايگاه‌هاي مقاومت بسيج منطقه دوم دريايي استان بوشهر و مقامات لشكري و كشوري استان. سخنراني فرمانده نيروي دريايي سپاه در اين سمينار و قرائت قطعنامه پاياني سمينار.
• سخنراني فرمانده كل سپاه در سمينار عشاير و دفاع مقدس در شهركرد.
• ديده شدن چندمين شناور در محل اصلي عبور كشتي‌هاي تجاري در خليج‌فارس. تهديد امريكا مبني‌بر حمله به كشتي‌ها و بنادر ايران در صورت ادامه مين‌گذاري.
• ابراز نگراني رئيس‌جمهور پاكستان و وزير خارجه يوگسلاوي از اوضاع وخيم خليج‌فارس.
• دولت آلمان غربي ادعاي انتقال دفتر خريد سلاح ايران به آلمان را رد كرد. راديو بي.بي.سي اعلام كرد ايران خواستار خريد اسلحه از آرژانتين است⁽¹⁾.

تاریخ شمسی 6 مهر 1365

تاریخ قمری  23 محرم 1407

تاریخ میلادی 28  سپتامبر 1986

خلاصه روز: 

• ادامه مباحث قرارگاه خاتم‌ براي انتخاب منطقه عملياتي و طرح مانور نهايي. پي‌گيري مسائل مربوط به طرح مانور را فرمانده سپاه و حل مسائل مربوط به تداركات و پشتيباني را آقاي هاشمي‌رفسنجاني عهده‌دار شدند.

• 201 هواپيماهاي دشمن در پنج مرحله اطراف اروندرود و حومه فاو را بمباران كردند. پل ارتباطي قرارگاه نوح بر اروندرود آسيب ديد كه پس از چند ساعت ترميم و راه‌اندازي شد. هواپيماهاي عراقي به حريم فضايي اسلام‌آباد، گيلان‌غرب، سرپل‌ذهاب، خرم‌آباد، همدان، خارك و اطراف بروجرد تجاوز كردند.
• 202 بمباران تأسيسات نفتي روميله در جنوب غربي بصره در حمله هواپيماهاي ارتش ايران.
• 203 حمله ناموفق نيروهاي عراقي به مواضع اتحاديه ميهني كردستان.
• 204 پنج‌هزار تن از لرستان و 959 تن از خوزستان به جبهه‌هاي جنگ اعزام شدند. مسئول تبليغات جبهه و جنگ: در يك سال گذشته 3572 نفر روحاني و در ده ماهه اخير 250 نفر از نمايندگان مجلس به جبهه‌ها اعزام شده‌اند. از آغاز جنگ تحميلي تا كنون حدود 20هزار روحاني به جبهه‌ها اعزام شده‌اند.
• 205 هزاران تن از اسيران عراقي خواستار حضور در جبهه‌هاي جنگ عليه رژيم بعث، شدند.
• معاونت جنگ دانشگاه تبريز اعلام كرد كه خط توليد گلوله‌هاي خمپاره در كارگاه دانشكده فني تجهيز و راه‌اندازي شد و نمونه‌سازي پل‌هاي شناور به پايان رسيد. تاكنون 1000 تن از استادان، كاركنان و دانشجويان آموزش‌هاي لازم نظامي و رزمي را فراگرفته‌اند.
• راهپيمايي مجاهدان و مهاجران عراقي در خيابان‌هاي تهران به مناسبت “روز انقلاب اسلامي عراق”؛ رهبر نهضت روحانيون كردستان عراق، شكل‌گيري، اهداف و اقدامات اين نهضت را برشمرد.
• دبيركل شوراي همكاري خليج‌فارس: عراق نه تنها از كشور خود بلكه از توازن استراتژيك قدرت در منطقه دفاع مي‌كند. شروع جنگ نتيجه غيرمنطقي انقلاب ايران بود. ما به نيويورك آمده‌ايم تا به جهان بگوييم كه ايران نبايد در اين جنگ پيروز شود.
• اظهارات وزيران خارجه مراكش و روماني در سازمان‌ملل درباره تلاش بيش‌تر براي پايان جنگ.
• روزنامه پكن: در جنگ‌هاي مدرن اين يك قانون است كه كسي كه پول ندارد، نمي‌تواند بجنگد.⁽²⁾

تاریخ شمسی 6 مهر  1363

تاریخ قمری 2 محرم 1405

تاریخ میلادی 28 سپتامبر 1984

خلاصه روز: 

• ادامه ركود جبهه‌ها: تبادل آتش توپخانه كه در آبادان و خرمشهر همراه با آتش ادوات بود و اصابت خمپاره به شهرباني آبادان.
• درگيري، كمين، بستن جاده و سخنراني براي مسافران و… در مناطق غربي كشور از جمله در بانه، بوكان، پاوه و سقز؛ نياز فوري بازسازي و كمك دولت در ٢٤ روستاي بين سنقر، قروه و كامياران كه بعد از پيروزي انقلاب تاكنون تحت اشغال ضدانقلاب بوده اند.
• جمع آوري كتاب و جزوه مربوط به سازمان چريك‌هاي فدايي خلق (اكثريت) و حزب توده به وسيله گشت ثارالله در تهران؛ پخش اعلاميه و اختلال در بيسيم شهرباني در تهران و داراب به وسيله ضدانقلاب.
• اظهارات مسئولان در آخرين روز هفته جنگ آقاي هاشمي رفسنجاني در خطبه هاي نماز جمعه تهران: «هيچ راهي براي ثبات و صلح پايدار منطقه بدون اينكه حزب بعث از اين منطقه حذف شود، وجود ندارد. بايد خودمان را آماده كنيم.» و آن ضربه نهايي نظامي را اول وارد كنيم كه بعد نتيجه سياسي انقلابي را بتوانيم بگيريم. آيت‌الله مشكيني در خطبه هاي نماز جمعه قم « صلح تحميلي خيانت بزرگي است. » برادر محسن رضايي در مراسم نماز جمعه تهران: «دنيا بايد در برداشتن صدام شتاب كند كه اگر برندارد، مبناي يك زلزله خواهد شد«. سرهنگ صيادشيرازي در نماز جمعه تبريز: «براي ما صلح و مذاكره يك خط استكباري است.»
• اظهارات نخست وزير در مصاحبه راديو تلويزيوني با خبرنگاران داخلي و خارجي: خسارت‌هاي مالي و جاني جنگ ايران و عراق بسيار بالاست. ما با رژيم فعلي عراق هرگز بر سر ميز مذاكره نخواهيم نشست. رابطه ما با جهان براساس اين‌كه كدام يك از بلوك و كشورها با ما خصومت كمتر يا بيشتري دارند، تنظيم مي شود. موضع‌گيري ما در برابر اسرائيل يك موضع‌گيري استراتژيكي و براي نشان دادن خط جمهوري اسلامي است. وقتي كه در صبرا و شتيلا و يا دهكده سحمور قتل عام صورت مي‌گيرد و صهيونيزم به كمك امريكا صدها نفر را به گلوله مي‌بندد، اين كشور (امريكا) نبايد انتظار داشته باشد اتباعش در كشورهاي مختلف، امنيت داشته باشند.
• بازتاب سخنان نخست وزير درباره انفجار سفارت امريكا در بيروت يونايتدپرس: «اين اظهارات موسوي اولين عكس العمل رسمي جمهوري اسلامي به انفجار اخير سفارت امريكاست.» معاون وزير خارجه امريكا: «وزارت خارجه در مورد انفجار سفارت، نمي تواند هيچ كشوري را متهم كند.»
• ادامه تلاش‌هاي سياسي عراق و متحدانش براي پايان يافتن جنگ بدون توجه به خواست‌هاي ايران.
• ارائه طرح صلح ژاپن در نطق وزير خارجه اين كشور در مجمع عمومي سازمان ملل شامل: اين نكات كه عراق به هيچ وجه سلاح‌هاي شيميايي به كار نبرد كشتيراني در خليج‌فارس آزاد بماند. ايران اجازه دهد لاي روبي بنادر عراق انجام شود؛ رد طرح ژاپن به وسيله وزير خارجه جمهوري اسلامي.
• اظهارات يك روزنامه نگار انگليسي درباره روابط ايران و سوريه: خدام به من گفت كه سوريه نقش اساسي در حمايت از خليج (فارس) و جلوگيري از تشديد جنگ ايفا كرد. سوريه همواره به ايران نصيحت مي كند كه روابط خود را با مسكو تيره نكند. سوريه نيازمند كمك ايران در لبنان است.
• گزارش يك روزنامه ايتاليايي با عنوان “در تهران، در ميان اسراي عراقي خميني”: اسراي جنگي عراق فرياد مي‌زدند: «صدام دشمن خداست.» يك افسر اسير عراقي گفت تنها راه براي بازيافتن صلح، نابودي رژيم صدام و حزب بعث عراق است و اين امر در آينده نزديك تحقق پيدا خواهد كرد.
• تفسير راديو مسكو در خصوص آغاز پنجمين سال جنگ تحميلي: امريكا كه از بي‌طرفي خود در اين جنگ دم مي زند، در واقع از اين درگيري براي گسترش آتي حضور نظامي خود در اين بخش جهان استفاده مي كند.
• گزارش اقتصادي رويتر درباره ايران و ادعاي اين خبرگزاري مبني‌بر افزايش چشمگير روابط اقتصادي ايران با كشورهاي بلوك شرق و در رأس آن شوروي، به دليل كاهش شديد مبادلات تجاري بين ايران و امريكا.
• اظهارات رياست هيئت نمايندگي ايران در اجلاس كنفرانس بين المجالس در ژنو مبني‌بر اين كه محدوديت‌هاي جديد امريكا در مورد كالاهاي تجارتي ايران، هيچ‌گونه تأثير عملي بر ايران نگذاشته است.
• ملاقات‌هاي جداگانه وزيرخارجه كشورمان با وزير خارجه سوريه، وزير مشاور در امور خارجه امارات متحده عربي، و نخست وزير و وزير خارجه سورينام، در سازمان ملل، و گفت وگو در خصوص طرح اخراج اسرائيل از سازمان ملل و اعلام حمايت و هماهنگي آنان با جمهوري اسلامي ايران در اين زمينه؛ پايان اجلاس آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و محكوم شدن اسرائيل به دليل حمله هوايي اسرائيل به تأسيسات اتمي عراق.
• فراخوان سفير تركيه در تهران به آنكارا در پي بمب‌گذاري در مقابل هتل آزادي و انتشار اين مطلب كه اين هتل محل اقامت بازرگانان ترك است. اظهارات نخست وزير تركيه مبني‌بر اينكه: « بازرگانان ترك هدف اين انفجارات نيستند.» اظهارات سفير تركيه در تهران: مورد هدف قرار گرفتن ديپلمات‌هاي ترك و ساير تبعه اين كشور در ايران، پيوسته احساس مي شود.» درگيري بين نيروهاي دولتي و طرفداران نجم الدين اربكان در يكي از شهرهاي تركيه و اعزام ٥٠٠ كماندو به اين شهر به وسيله دولت تركيه.
• به دنبال بهبود امنيت پرواز در ايران با حضور سپاه در اين عرصه، و قطع هواپيماربايي منافقين، دولت مصر اعلام كرد اقداماتي را جهت منع فرود هرگونه هواپيماي ربوده شده ايراني در فرودگاه قاهره، مورد بررسي قرار مي‌دهد.
• اعتراض اتحاديه كاركنان زن شركت‌هاي هواپيمايي خارجي در يونان به وزارت كار اين كشور نسبت به اجبار شدن كاركنان زن شيعه شركت هواپيمايي ايران در آتن به رعايت حجاب اسلامي و رعايت ظواهر شرعي در روابط زن و مرد.
• در پي حمله تعدادي از هواداران سازمان چريك‌هاي فدايي خلق به اين سفارت و اشغال موقت آن در چند روز گذشته و اعتراض ايران، وزارت امورخارجه هلند پذيرفت و اعلام كرد كه سيستم حراست پليسي سفارت ايران در لاهه ناقص بوده است.
• مصاحبه خبرگزاري كويت در پاريس با مسعود رجوي كه وي از جمله گفت: ما خود را براي دوره بعد از خميني آماده كرده‌ايم.⁽³⁾

تاریخ شمسی   6 مهر 1361

تاریخ قمری 10 ذی‌الحجه 1402

تاریخ میلادی 28 سپتامبر 1982

خلاصه روز: 

• بر اثر گلوله‌باران آبادان یک تن کشته و 9 تن زخمی شدند.
• برخورد یک خودرو سپاه با مین در نزدیکی “گزگزاره”؛ انفجار مین در جاده‌ی ارومیه ـ مهاباد؛ به گروگان رفتن 4 پاسدار در جنوب ارومیه به‌دست عناصر حزب دمکرات.
• برگزاری مراسم گرامیداشت شهدای هویزه در قتلگاه آنان در هفتمین روز از هفته‌ی جنگ با حضور فرمانده نیروی زمینی ارتش، گزارش روزنامه‌ی جمهوری اسلامی از این مراسم.
• گزارش روزنامه دیلی تلگراف درباره‌ی وضعیت موجود در جبهه‌های عراق به نقل از خبرنگار این روزنامه در بغداد.
• گزارش رادیو صوت‌الجماهیر عراق به نقل از بیانیه‌ی سازمان مجاهدین خلق در مورد اقدامات 15 روزه‌ی اخیر این سازمان در ایران؛ مصاحبه‌ی سخن‌گوی هواداران سازمان در امریکا با رادیو امریکا درباره‌ی اقدامات سازمان و گزارش این رادیو از اقدامات تبلیغی هواداران سازمان مجاهدین خلق در نیویورک؛ دستگیری 17 تن از عناصر سازمان مجاهدین خلق در استان خوزستان و شهرستان انزلی.
• سخنان رئیس‌جمهور در مراسم نماز عید قربان و در جمع کارداران و سفیران کشورهای اسلامی و تأکید بر ضرورت وحدت کشورهای اسلامی؛ کاهش وابستگی آنان به قدرت‌های دیگر و حل مشکلات جهان اسلام و به ویژه موضوع فلسطین.

• بیانیه‌ی رئیس ستاد مشترک ارتش به مناسبت دومین سالگرد جنگ و تأکید بر شرایط ایران برای پایان‌دادن به جنگ.
• گزارش اطلاعات عملیات قرارگاه کربلا درباره‌ی بازدید صدام از گردان المنصور تیپ 10 زرهی و تیپ 30 زرهی عراق.
• مقاله‌ی محقق امور خاورمیانه بنیاد تحقیقاتی ” هری تیچ هاوس”، درباره‌ی جنگ ایران و عراق و ترسیم وضعیت صدام حسین در موقعیت‌های متفاوت و توصیه به امریکا برای دوری‌گزیدن از عراق.
• خبر روزنامه فایننشال تایمز از آغاز روابط اقتصادی بزریل با تهران پس از دو سال وقفه.
• اعلام خبر ورود نیروهای چند ملیتی به بیروت تا قبل از روز چهارشنبه، خروج نیروهای اسرائیلی از غرب بیروت در همین روز؛ حمله‌ی خبرگزاری تاس به وزیر دفاع امریکا در پی سخنان حمایت‌آمیز وی از اسرائیل.
• انتقاد وزیر خارجه‌ی اسرائیل از بالا گرفتن اعتراضات جهانی علیه اسرائیل به دلیل کشتار آوارگان فلسطینی در لبنان؛ اظهارات حمایت‌آمیز رئیس‌جمهور امریکا از دولت کنونی اسرائیل.⁽⁴⁾

تاریخ شمسی   6 مهر  1359

تاریخ قمری 18 ذی‌القعد 1400

تاریخ میلادی 28 سپتامبر 1980

خلاصه روز: 

در هفتمين روز، نيروهاي خودي موفق شدند از نزديك شدن نيروهاي دشمن به آبادان و خرمشهر جلوگيري كرده، تا حدودي آنها را عقب برانند. در اين روز نيروهاي عراقي بيشترين تلاش خود را به كار بردند تا به اهوازنزديك شده، وارد سوسنگرد و انديمشك و دزفول شوند، و اگر‌چه موفق به اين كار نشدند، ولي خود را تا پشت رودخانه كرخه رساندند. در جبهه مياني، درگيري در نوار مرزي ادامه داشت و در شمال اين جبهه، نيروهاي خودي براي عقب راندن دشمن از سرپل ذهاب و قصرشيرين و جلوگيري از پيشروي بيشتر در محور گيلان‌غرب موفقيت‌هايي كسب كردند. هواپيماهاي دشمن علاوه بر پشتيباني نيروي زميني، تأسيسات نظامي، اقتصادي و.. را بمباران كردند. چند هواپيماي دشمن سرنگون گرديد. جنگنده‌هاي جمهوري‌اسلامي نيز چند پادگان نظامي دشمن و تأسيسات صنعتي عراق را بمباران كردند.

روزشمار سياسي 59/7/6

ايران همچنان برمواضع گذشته خود مبني‌برادامه جنگ و رد هرگونه ميانجيگري اصرار مي‌ورزد. عراق نيز با يك برخورد دو پهلو از يك سو تهديد مي‌كند كه براي تأمين شرايط مورد نظر تمام قوايش را وارد جنگ خواهد كرد و از سوي ديگر براي به دست گرفتن ابتكار سياسي و تحت فشار قراردادن ايران، قطعنامه 479 شوراي امنيت را مي‌پذيرد و با پيشنهاد آتش‌بس موافقت مي‌كند. در سطح بين‌المللي، 15 عضو شوراي امنيت پس از گذشت هفت روز تجاوز عراق به ايران، اولين قطعنامه خود را بدون اشاره به كشور تجاوزگر و لزوم عقب‌نشيني نيروهاي متجاوز به پشت مرزهاي بين‌المللي صادر كرده و خواستار توقف جنگ و توسل به اصول عدالت و حقوق بين‌المللي جهت حل اختلافات شده است. اين قطعنامه در شرايطي به تصويب مي‌رسد كه ناتواني عراق براي دست‌يابي به يك هدف زودرس و پايان سريع جنگ مشخص شده و شركت در يك جنگ درازمدت در راستاي منافع عراق نبوده و احتمال پيروزي جمهوري‌اسلامي را در پي خواهد داشت. بدين جهت جمهوري‌اسلامي قطعنامه را رد كرده است. اين در حالي است كه قدرت‌هاي بزرگ نيز از تصميمات سازمان‌ملل حمايت كرده‌اند. در بين قدرت‌هاي غربي، آمريكايي‌ها سياستي دوگانه را دنبال مي‌كنند، آمريكا از يك‌سو با شركت فعال در تصويب قطعنامه 479 ايران را تحت فشار قرار داده و از سوي ديگر مي‌كوشد مواضع ظاهراً بي‌طرفانه خود را حفظ كرده، شوروي را عامل تحريك عراق و عامل ادامه جنگ قلمداد كند.

شرح روز: 

شرح روز

حملات و درگيري‌هاي زميني

جبهه جنوبي

با وجود آتش سنگين ديروز بر روي آبادان كه حدود 18 شهيد و تعداد زيادي مجروح به جاي گذاشت و ادامه آتش‌سوزي پالايشگاه، امروز اوضاع آبادان آرام بود و تجاوزات هواپيمائي دشمن در بعدازظهر نيز تلفات چنداني به بار نياورد.

گزارش سپاه خوزستان از خرمشهر حاكي است كه: «نيروهاي سبك عراقي در روستاي مندوان، 3 كيلومتري خرمشهر و نيروهاي سنگين آنها در روستاي عرايض، 8 كيلومتري خرمشهر، مستقر شده‌اند و محل استقرار نيروهاي سبك خودي در پاسگاه دوربند و نيروهاي سنگين درصد دستگاه است. درادامه درگيري در اطراف خرمشهر، عراقي‌ها تا 5 كيلومتر بعد از راه‌آهن عقب‌نشيني كرده‌اند. حتي پل‌نوبه تصرف نيروهاي خودي درآمده است.»

در محور اهواز، به گزارش سپاه خوزستان «نيروهاي عراقي از صبح امروز وارد روستاي هردان، 30 كيلومتري جنوب غربي اهواز شدند و توپخانه و تانك‌هايشان را در اين روستا مستقر كرده‌اند و با اجراي آتش روي بخش جنوبي غربي اهواز، خسارات قابل توجهي به بار آورده‌اند. تعداد تانك‌هاي دشمن در اين منطقه 50 تا 80 دستگاه ذكر شده است. در شمال غرب اهواز، وضع پادگان حميديه از نظر سلاح سنگين مناسب نيست و نيروهاي عراقي از سمت جنوبي پادگان عبور كرده، اطراف جنگل مستقر شده‌اند.»

در محور سوسنگرد، طبق اعلام استانداري خوزستان: «نيروهاي دشمن روز گذشته از طريق سبحانيه به رودخانه‌ی كرخه نزديك شده، قصد ساختن پل و ورود به سوسنگرد را داشتند كه با تلاش نيروي هوايي ارتش عقب رانده شدند.»

به گزارش سپاه خوزستان: «از صبح امروز فعاليت دشمن در اين محور افزايش يافته و اجراي آتش سنگين روي شهر شروع شده است، به طوري كه بسياري از تأسيسات و ساختمان‌ها اعم از نظامي و اقتصادي و… ويران شده است. اسلحه‌هاي موجود بين مردم پخش شده و عده‌اي از مردم هم كوچ كرده‌اند. هنگام بعدازظهر اطراف شهر در محاصره نيروهاي عراقي درآمده است. تلاش اصلي دشمن تعبيه پل روي رودخانه است.»

بنا به‌گزارش شهرباني سوسنگرد: «نزديك ظهر حدود 200 تانك دشمن در 5 كيلومتري سوسنگرد پشت رودخانه كرخه در حال زدن پل بودند كه نيروهاي خودي آنها را عقب راندند.»

از بعدازظهر وضعيت محور و شهر سوسنگرد وخيم‌تر شد، ژاندارمري ساعت 16/15 اعلام كرد: «نيروهاي متجاوز به سوسنگرد وارد شده‌اند و رزم‌تن با نيروهاي خودي در جريان است و ارتباط راديويي قطع گرديده است.»

آخرين خبر درساعت 19/30 از سپاه اهواز حاكي است: «سوسنگرد تخليه شده است و اطراف آن را نيروهاي عراقي محاصره كرده‌اند. ارتش عراق رودخانه را دور زده و با عبور از آن به طرف اهواز درحركت است. اهواز نزديك به محاصره است.»

در محور هويزه طي مقابله‌اي كه توسط توپخانه‌هاي خودي صورت گرفت، نيروهاي دشمن حدود25 كيلومتر عقب‌نشيني كردند.

در محور انديمشك، تلاش دشمن براي دست‌يابي به اين شهر افزايش يافته است. به گزارش سپاه خوزستان: «ساعت 10 صبح امروز تيپ زرهي دزفول از جسر نادري عقب‌نشيني كرده است. نيروهاي خودي در جنگل‌هاي شوش مستقر شده‌اند.»

طبق گزارش شهرباني انديمشك: «تانك‌ها و نفربرهاي خودي كه از منطقه نبرد به طرف پادگان در حال حركت بودند، اعلام كرده‌اند كه 4 روز است مي‌جنگيم، ولي به ما كمك نرسيده و ناچار پل كرخه را منهدم كرده، عقب‌نشيني كرديم.»

سپاه دزفول در ساعت 16 اعلام كرد: «نيروهاي عراقي در 10 كيلومتري انديمشك هستند و دزفول در تيررس توپ‌هاي عراقي است، ساعتي بعد خمپاره‌هاي دشمن شروع به اجراي آتش روي شهر و اطراف آن كردند. از عصر امروز نيروهاي نظامي و مردمي در تقاطع انديمشك دزفول سنگر‌بندي كرده، آماده نبرد شده‌اند.»

با نزديك شدن نيروهاي عراقي به انديمشك و دزفول، از سوي مسئولين نظامي و غيرنظامي منطقه نسبت به سقوط و دستيبابي دشمن به دو منطقه مهم نظامي پايگاه هوايي دزفول و پايگاه دو كوهه انديمشك و قطع جاده ارتباطي خوزستان، به انحاء مختلف هشدار داده مي‌شود. فرماندار دزفول ضمن گزارشي اعلام كرد: «تيپ زرهي دزفول تاكنون 3 بار مجبور به عقب‌نشيني شده و در حال حاضرفقط 4 تانك و يك قبضه توپ در اختيار دارد، در حالي كه دشمن در اين محور حدود 200 تانك دراختيار دارد و توپخانه آنها از توان بالايي برخوردار است.»

نيروهاي نظامي براي جلوگيري از دستيابي دشمن به تجهيزات و اسناد مهم درصدد تخليه اين امكانات برآمده‌اند. بعدازظهر امروز نيز در كميسيوني از مقامات مسئول پايگاه دزفول و نماينده امام، در مورد تخريب پايگاه در صورت پيشروي نيروي دشمن، تصميم‌گيري شد.

جبهه مياني

در ابتداي اين جبهه، گزارش از تخليه دهلران و احتمال سقوط آن رسيده است.

در محورهاي گيلان‌غرب، سرپل‌ذهاب و قصرشيرين و همچنين ديگر نقاط اين منطقه درگيري با دشمن ادامه دارد.

طبق اعلام سپاه غرب: «تانك‌هاي عراقي گيلان‌غرب را محاصره كرده‌اند: گزارش بعدي (ساعت 17/20)، حاكي است كه با وجود انهدام تعدادي از اين تانك‌ها، هم‌اكنون از طرف گيلان‌غرب در نزديكي تنگه حاجيان در حال پيشروي هستند.»

در محور سرپل‌ذهاب درگيري شديد‌تر است و به گزارش اطلاعات سپاه: «6 تانك دشمن به محاصره نيروهاي خودي درآمده و برادران در حال كوبيدن و انهدام آنها هستند. تا عصر امروز با كمك برادران هوانيروز حدود 30 تانك دشمن منهدم و از كار افتاده است. همچنين 46 اسير، يك كاميون مهمات و 2 تانكر سوخت به غنيمت گرفته شد و چند تانك و توپ نيروهاي خودي منهدم گرديد.»

بنا به گزارشي: «با اينكه دشمن از قدرت تانك‌هاي زيادي برخوردار بود، موفق نشد حلقه محاصره را بشكند و از طرف باويسي مجبور به عقب‌نشيني شد.»

در محور قصرشيرين، جهت عقب‌راندن دشمن از شهر قصرشيرين، نيروهاي خودي به مقابله با نيروهاي عراقي و اجراي آتش روي مواضع آنها ادامه دادند و مقداري به سمت قصرشيرين پيشروي كردند.

به گزارش سپاه غرب: «در محور جوانرود ارتش عراق خان‌شور را تصرف كرده و برادران پاسدارعقب‌نشيني كرده‌اند و اكنون در منطقه قلقله هستند و احتياج شديد به پشتيباني هوايي دارند.» همين منبع 2 ساعت بعد اعلام مي‌كند: «سپاه جوانرود مستقر در قلقله به مدت 1/5 ساعت تقاضاي كمك هوايي كرد كه تاكنون ترتيب اثر داده نشده است. براي نجات جان 200 انسان تقاضاي كمك داريم و طبق آخرين خبر قلقله سقوط كرد.»

استاندار كردستان طي گزارشي به قرارگاه مقدم غرب اعلام كرد: «1 افراد ارتش جوانرود را تخليه كرده‌اند و مهاجمين عراقي قصد دارند از راه باباجاني و كوه‌شاهو و دالاهو به جوانرود حمله نمايند. 2 هزار نفر در دالاهو به گهواره، پشت اسلام‌آباد غرب وارد شده‌اند و قصد دارند از گورزان و سنجابي به كرمانشاه حمله كنند.»

حملات و درگيري‌هاي هوايي

بوشهر: بعدازظهر امروز چند هواپيماي دشمن، هشت راكت به پايگاه ششم هوايي پرتاب كردند. سه ميگ عراقي توسط جنگنده‌هاي ارتش سرنگون شد.

خارك: در ساعت 6 بامداد، در حمله ميگ‌هاي عراقي به خارك، يك ميگ دشمن سرنگون شد و باقي ناموفق بازگشتند.

دو گنبدان: دو ميگ عراقي بين ساعتهاي 21 تا 23 به تاسيسات نفتي «گره» (150 كيلومتريدو گنبدان) كه قلب خروجي نفت ايران است، حمله كردند.

آبادان: امروز آبادان چند بار مورد حمله هواپيماهاي دشمن قرار گرفت.

دزفول: ساعت 6/50، هواپيماهاي عراقي حوالي پمپ بنزين را بمباران كردند. در ساعت 08/30، دو جنگنده عراقي در بيابان‌هاي دزفول سرنگون شد.

كرمانشاه: در ساعت 18/20، چهار ميگ به حريم فضايي كرمانشاه تجاوز كردند كه يك فروند آنها سرنگون و بقيه مجبور به فرار شدند.

اسلام‌آباد: ساعت 16 چند ميگ به فضاي اسلام‌آباد تجاوز كردند كه با مقابله آتشبارها مجبور به فرار شدند.

اروميه: ساعت 19/10، دو ميگ به فضاي اروميه تجاوز كردند كه با مقابله آتشبارها مجبور به فرار شدند.

خلاصه اطلاعيه‌هاي نظامي ستاد مشترك ارتش

اطلاعيه 80

… برابر اطلاع رسيده، رزمندگان دلير ارتش جمهوري‌اسلامي ايران در بامداد امروز (59/7/6)، به ستون زرهي ارتش عراق در محور قصرشيرين گيلان‌غرب حمله سنگيني كرده و تعداد زيادي از تانك‌هاي دشمن را نابود كردند. در پي اين حملات… مردم غيور گيلان‌غرب به پشتيباني برادران سرباز خود شتافته، باقيمانده ستون دشمن را قلع و قمع كردند… ضمناً با تشكر از مردم گيلان‌غرب و حومه، به علت مشكوك بودن منطقه به گازهاي شيميايي، در تعقيب دشمن احتياط لازم را بنمايند.

اطلاعيه 82… اينك كه خلبان نيروي هوايي ارتش در خاك عراق هدف‌هاي نظامي را از بين برده و مي‌برند، خلبانان جانباز هوانيروز نيز تعرض شديد خود را به يگان‌هاي دشمن كه در خاك وطن عزيزمان نفوذ كرده‌اند، آغاز كرده، تعداد زيادي از تانك‌هاي دشمن را در خوزستان و گيلان‌غرب از بين برده‌اند…

اطلاعيه 84… در ساعت 19 امشب (59/7/6)، چهار ميگ عراقي به كرمانشاه حمله كردند كه براثر آتش توپخانه ضدهوايي يك ميگ سرنگون شد و خلبان آن دستگير گرديد. همچنين 62 تن نيروهاي متجاوزعراقي در غرب كشور اسير شدند.

اطلاعيه 85… روز 59/7/6، ميگ‌هاي عراقي به بوشهر و جزيره خارك حمله كردند كه 3 ميگ توسط هواپيماهاي شكاري نيروي هوايي و يك ميگ به وسيله يكي از ناوهاي نيروي دريايي ارتش سرنگون شد. در اين حمله يك نفر شهيد و يك نفر مجروح شد.

اطلاعيه 86… دلاوران گارد ساحلي جنوب با همكاري رزمندگان ژاندارمري و جنگجويان ارتش، بامداد روز 59/8/6 مواضع دشمن را در مناطق بيشه، قسله و فاو زير آتش قرار داده، يك انبار مهمات در بندر فاو، يك دكل رادار و تعدادي مخزن سوخت را منهدم ساخته، خسارات قابل ملاحظه‌اي به دشمن واردكردند.

قسمتي از اطلاعيه 163

… اقدامات نيروهاي هوايي در مورخ 59/7/6: 1 صنايع نفتي شمال شرقي اربيل، منابع نفتي شمال سليمانيه و يك مجتمع پتروشيمي مورد حمله واقع و خسارات زيادي به آنها وارد شد. 2 تأسيسات صنعتي شمال موصل، يك پاسگاه و يك رادار منهدم گرديد. 3 به پادگان نوشيروان و پادگان جنوب سليمانيه خساراتي وارد شد. 4 به انبارهاي مهمات و تأسيسات نظامي پادگان حاجي‌عمران صدمات زيادي وارد شد. 5 چهار فروند از هواپيماهاي متجاوز عراقي سرنگون شدند.

خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق

بيانيه 46

در ساعت 8/30 صبح امروز 28 سپتامبر 1980 (59/7/6)، نيروهاي عراقي پس از نبردهاي شديد با نيروهاي رژيم خميني كه مايوسانه تلاش مي‌كنند مانع پيشروي نيروهاي ما شوند، وارد گيلانغرب شدند.

بيانيه 48

… جريان حملات هواپيماهاي دشمن مجوس به شرح زير است:

1 در ساعت 6/05 هواپيماهاي دشمن به شهر موصل حمله كردند كه يكي از آنها سرنگون شد.

2 در ساعت 6/10 و ساعت 10/50 و ساعت 10/28 امروز هواپيماهاي دشمن به تاسيسات غيرنظامي شهر سليمانيه حمله بردند كه يكي از آنها سرنگون شد. در اين حملات 17 غيرنظامي زخمي و چند اتومبيل منهدم شد.

3 ساعت 10/35، تأسيسات نظامي در بصره مورد هجوم هواپيماهاي دشمن قرارگرفت كه تلفات جاني وارد نشد.

4 در نبردهايي كه امروز از سوي نيروي زميني با دشمن فارسي در اطراف دزفول جريان داشت، آتشبارهاي ما 3 فروند از هواپيماهاي دشمن را سرنگون ساختند و اين علاوه بر چهار فروندي است كه بعدازظهر ديروز در قسمت جنوبي جبهه سرنگون شد.

بازتاب حملات و درگيري‌ها

خبرگزاري آسوشيتدپرس: فرماندهي نظامي عراق با صدور اطلاعيه‌اي خاطرنشان ساخت كه عمليات تسخير منطقه اهواز در جريان است و نيروهاي عراقي از طرف اعراب اين شهر به عنوان نيروهاي آزادي‌بخش مورد استقبال قرار گرفته‌اند.

ايران مجدداً تاييد كرده كه اهواز همچنان در اختيار ايران است و مقاومت مي‌كند. اگر ادعاي عراق در مورد سقوط اهواز صحت داشته باشد، شبكه حياتي خطوط انتقال نفت در جنوب غربي ايران و بخش اعظم استان خوزستان تحت كنترل عراق درآمده است. اهواز مركز اعصاب صنايع نفت ايران محسوب مي‌شود.

خبرگزاري يونايتدپرس: خبرنگار يونايتدپرس كه تا يك ميلي خرمشهر از صحنه پيكار ديدار كرده، روز گذشته در گزارش خود نوشت: عراقي‌ها در جنگ به پيروزي دست يافته‌اند و به نظر مي‌رسد براي تصرف خرمشهر پيش مي‌روند.

راديو لندن: بنا به گفته ايران 29 غيرنظامي در جريان حمله به اهواز شهيد و نزديك به 130 تن مجروح شدند. ايران اين خبر را كه عراقي‌ها شهر دزفول را تصرف كرده‌اند، تكذيب كرد. خرمشهر ديروز زيرباران شديد راكت و توپخانه عراق قرار داشت، ولي ايران گفت: حمله عراقي‌ها را دفع كرده است.

راديو اسرائيل:… خبرگزاري رويتر گزارش مي‌دهد كه شهر اهواز به تصرف عراقي‌ها درنيامده و گزارش‌هاي راديو بغداد ساختگي بوده است.

راديو كويت: خبرنگار روزنامه انگليسي ساندي تايمز تأكيد كرد كه خرمشهر به طور كامل تحت كنترل نيروهاي عراقي درآمده و اوضاع اين شهر آرام است. وي گفت با تانك‌هاي عراقي وارد اين شهر شده و در آن شهر قدم زده است.

خبرگزاري آسوشيتدپرس: در حاليكه نشانه‌اي از كوشش‌هاي جهاني براي قطع جنگ يك هفته‌اي ايران و عراق نيست، عراق اعلام كرد نيروهايش براي مستحكم‌كردن محاصره خود بر بخش اصلي نفت‌خيزايران به پيشروي ادامه مي‌دهند. عراق اعلام كرد يك شهر ديگر واقع در 300 مايلي شمال جبهه را به اشغال خود درآورده و افزود نيروهاي آن كشور در نزديكي پايگاه هوايي استراتژيك شهر دزفول قرار دارند. به موجب اعلاميه عراق، سربازان و ادوات زرهي اين كشور از رودخانه كرخه، آخرين خط دفاعي دزفول عبور كرده‌اند.

راديو لندن: عراقي‌ها مي‌گويند شهر كوچك گيلان‌غرب را به تصرف خود درآورده‌اند. يك مقام محلي ايران اين ادعا را تكذيب كرد و به خبرنگار رويتر گفت نيروهاي ايراني در 8 كيلومتري گيلان‌غرب به جنگ با عراقي‌ها مشغولند. ايران قبلاً گفته بود كه نيروي هوايي ايران دست به حملات شديدي در اين منطقه زده و تعداد زيادي از تانك‌هاي عراقي را منهدم ساخته است.

راديو آمريكا: خبرهايي كه در مورد جنگ ايران و عراق مي‌رسد، ضد و نقيض است و هريك از طرفين خبر از پيروزي‌هاي خود مي‌دهند. از چندين ماه پيش دولت ايران خبرنگاران خارجي را از اين كشور اخراج كرده و بيشتر خبرهايي كه از ايران مي‌رسد، اظهار‌نظر مقامات ايراني است كه از راديوي آن كشور پخش مي‌شود يا از تلكس خبري انتشار مي‌يابد.

راديو آمريكا: جت‌هاي جنگنده ايران در حمله به شهرهاي شمالي كركوك و موصل به يك مجتمع گازطبيعي آسيب رساندند. هواپيماهاي عراقي نيز مجدداً پالايشگاه آبادان و مراكز بارگيري نفت ايران را در بندر خارك بمباران كردند. به گفته راديو بغداد هواپيماهاي كوچك‌تر، شش پايگاه ايران را بمباران كردند.

راديو اسرائيل: راديو تهران گزارش داد هواپيماهاي ايران ديشب منطقه قصرشيرين را كه به تصرف عراقي‌ها درآمده، بمباران كردند. همچنين هواپيماهاي ايراني نيروهاي عراقي را در جنوب غربي ايران بمباران كردند. طبق اظهار تهران تأسيسات نفت كركوك در شمال عراق به كلي ويران شده است. افسر ارشد بخش اطلاعات ارتش اسرائيل گفت: معلوم شد ايران از لحاظ نيروي دريايي بر عراق برتري دارد، در حالي كه عراق نيروي زميني و زرهي زيادي را وارد ميدان كرده است… نيروي هوايي ايران بر نيروي هوايي عراق اندكي برتري دارد.

خبرگزاري يونايتدپرس: عراق ادعا كرد خسارات فراواني به پايگاه‌هاي دريايي ايران در خرمشهر وارد كرده است.

جمهوري‌اسلامي ايران (اوضاع داخلي، مواضع و…)

رئيس مجلس شوراي اسلامي (آقاي هاشمي) در ديدار با سفير كره شمالي: اين جنگ را آمريكا از طريق دولت مزدور عراق به ما تحميل كرده است. ما مي‌خواهيم مردم عراق حكومت صدام را ساقط كنند.

حجت‌الاسلام سيد احمد خميني در ملاقات با ياسر عرفات: ما با عراق نمي‌جنگيم، ما در حقيقت با امريكا مي‌جنگيم…

آنچه من از شما توقع دارم، اين است كه شما (ياسر عرفات) موضع خود را بدون هرگونه برخورد سياسي روشن بيان داريد… شما به هيچ وجه صلاحتان نيست حرف مذاكره و چيزهاي ديگر بزنيد كه يقين دارم نمي‌زنيد.

مهدي كمالي كاردار ايران در بيروت: ايران در صورت شكست در جنگ كه احتمال آن نمي‌رود، حوزه‌هاي نفتي خليج‌فارس را به آتش خواهد كشيد… چنانچه ديگر كشورها به كمك عراق نشتابند، اين كشور به هيچ‌وجه قادر نخواهد بود ايستادگي كند… ايران هرگونه مذاكره يا صلح با عراق را رد مي‌كند، زيرا ما اينك در موقعيت بهتري قرار داريم به علاوه توطئه صلح از سوي ايالات متحده و اتحاد جماهير شوروي، از ترس آنها به خاطر از دست دادن منافع‌شان در اين منطقه ناشي مي‌شود.

مواضع و اقدامات ضدانقلاب

روزنامه نيويورك تايمز: ژنرال‌هاي ايراني كه پس از انقلاب از ايران گريخته‌اند، اطلاعات جنگي در اختيار عراقي‌ها قرار داده‌اند.

شاپور بختيار از ايرانيان خواست تا قبل از سروسامان دادن به جنگ با عراق، حكومت آيت‌الله خميني را سرنگون سازند.

راديو صداي آزاد: همه مي‌دانند كه در جنگ دو عامل اساسي يعني آمادگي رزمي و آمادگي روحي ضامن پاسداري و در نهايت پيروزي محسوب مي‌شود، دو عاملي كه ارتش ايران فاقد آن است، بنابراين اعزام سربازان ايران به جبهه جنگ چيزي جز اجراي حكم قتل عام آنها نيست.

عراق (اوضاع داخلي، مواضع و…)

معاون‌نخست‌وزير عراق: ما چشم طمع به ايران ندوخته‌ايم، زيرا خاك و ثروت‌هاي ملي عراق براي ملت عراق كافي است. امّا ناچاريم به خاطر برقراري صلح و حسن همجواري ميان ايران و كشورهاي منطقه و نشاندن حكمرانان ايران به جاي خود به جنگ بپردازيم.

وزير خارجه عراق: تا وقتي ايران با مرزهاي 1913 بين دو كشور موافقت نكرده، عراق آتش‌بس را براي متوقف ساختن جنگ مرزي يك هفته‌اي با ايران نخواهد پذيرفت (در موافقت‌نامه 1913 مرز دوكشور ساحل‌شرقي‌ شط‌العرب است). وي همچنين گفت: عراق نگران است كه حملات هوايي ايران به تأسيسات نفتي عراق در توانايي عراق براي جنگيدن وقفه ايجاد كند.

وزير دفاع عراق: ارتش عراق هنوز به طور كامل درگير نشده است. وزير دفاع عراق، عدنان خيراله، اتهامات ايران را مبني‌بر اين كه چند كشور عربي حوزه خليج‌فارس در كنار نيروهاي مسلح عراق مي‌جنگند، رد كرد.

نماينده دائمي عراق در سازمان‌ملل: آمريكا در وضع فعلي و با توجه به اين كه مدتها منتظر فرصت بوده است، احتمالاً در خليج‌فارس دخالت خواهد كرد، امّا عراق با دخالت بيگانه مقابله خواهد كرد… يكي از اهداف اساسي ارتش عراق اين است كه ايرانيان را مجبور به عقب‌نشيني از تنگه هرمز كند و از بسته شدن تنگه جلوگيري نمايد. اين اهداف طي روزهاي آينده به تحقق خواهد پيوست.

سازمان بازاريابي نفت عراق اعلام كرد: صدور نفت تا مرمت تأسيسات نفتي متوقف است و احتمال مرمت خرابي‌ها تا پايان ضعيف است.

در اثر خرابكاري در خط لوله‌اي كه نفت عراق را به بندر تركيه در مديترانه منتقل مي‌كند، انتقال نفت متوقف شده است. از طريق اين لوله، عراق سالانه 35 ميليون تن نفت خام به خارج صادر مي‌كرد.

تلاش‌هاي صلح

بيانيه دبيركل ملل متحد (والدهايم): در 22 سپتامبر پس از وقوع اولين برخورد، من از طرفي نخواستم به جنگ خاتمه دهند. در همان روز به نمايندگان دو كشور پيشنهاد كردم از امكانات سازمان ملل براي حل اختلافات استفاده كنند.

در 23 سپتامبر، از رئيس شوراي امنيت خواستم با توجه به تشديد برخوردها، يك جلسه مشورتي ترتيب دهد.

در 24 سپتامبر، پيامي كتبي به روساي ايران و عراق ارسال كردم و تقاضاي قبلي خود را تكرار كردم. در غروب 24 سپتامبر، نماينده عراق وارد نيويورك شد و من چند نوبت با او گفتگو كردم. همچنين با كاردار ايران و رئيس‌جمهور ايران تماس تلفني داشتم.

در 25 سپتامبر، جوابي از رئيس‌جمهور عراق به دستم رسيد. در غروب 25 سپتامبر نمايندگان نروژو بلژيك تقاضاي تشكيل جلسه رسمي شوراي امنيت را ارائه دادند.

اجلاس شوراي امنيت بعدازظهر امروز پس از جلسه كنفرانس اسلامي تشكيل مي‌شود.

شوراي امنيت سازمان‌ ملل متحد شب گذشته گفتگو پيرامون جنگ ايران و عراق را آغاز كرد. مك‌هنري، نماينده آمريكا در پاسخ تقاضاي عصمت كتاني، نماينده عراق كه درخواست تعويق اجلاس را كرده بود، گفت: هيچ‌گونه تأخيري در اين مورد نبايد صورت بگيرد.

قطعنامه 479 شوراي امنيت، 28 سپتامبر (59/7/6) با توجه به اين كه دولت‌هاي عضو متعهدند در روابط بين‌الملل از تهديد يا كاربرد زور عليه تماميت ارضي يا استقلال سياسي هر دولتي خودداري كنند و با توجه به اين كه طبق ماده 24 منشور شوراي امنيت، مسئوليت اوليه حفظ صلح و امنيت بين‌المللي را برعهده دارد، با اظهار نگراني عميق درباره وضعيت رو به گسترش ميان ايران و عراق:

1 از ايران و عراق مي‌خواهد بلافاصله از توسل بيشتر به قوه قهريه بپرهيزند و اختلافات خود را مسالمت‌آميز طبق اصول عدالت و حقوق بين‌الملل حل نمايند.

2 از هر دو كشور مي‌خواهد هر‌‌گونه پيشنهاد ميانجي‌گري يا سازش يا توسل به سازمان‌هاي منطقه‌اي را كه مي‌تواند منشور را تسهيل سازد، بپذيرد.

3 از كليه كشورهاي عضو مي‌خواهد نهايت خويشتن‌داري را مراعات نمايند و از هر عملي كه منجر به افزايش برخورد شود، بپرهيزند.

4 از تلاش‌هاي دبيركل و پيشنهاد در مورد بهبود اين وضعيت پشتيباني مي‌كند.

5 از دبيركل مي‌خواهد ظرف 48 ساعت گزارشي به شوراي امنيت تسليم نمايد.

نمايندگان كشورهاي اسلامي كه در سازمان‌ملل متحد جلسه تشكيل داده بودند، نگراني خود را از اوضاع منطقه ابراز داشتند و موافقت كردند به ايران و عراق هيأت‌هاي حسن‌نيت اعزام كنند.

ياسر عرفات، ژنرال ضياالحق، رئيس كنفرانس اسلامي و حبيب شطي دبيركل كنفرانس اسلامي با رئيس‌جمهور (بني‌صدر) ديدار و گفتگو كردند. در اين ديدار رئيس و دبيركل كنفرانس اسلامي يادآور شدند كه جنگ ايران و عراق به توانايي‌هاي دو كشور و دنياي اسلام لطمه مي‌زند و خواستار پايان هرچه سريعتر آن شدند. رئيس جمهور گفت: تا بيرون راندن آخرين متجاوز از مرزهاي خود با تمام قدرت به نبرد ادامه خواهيم داد و اجازه نمي‌دهيم مرزهاي ما مورد تجاوز قرار گيرد.

تلاش‌هاي ديپلماتيك ياسرعرفات، رهبر ساف و ضياءالحق و حبيب شطي، دبيركل كنفرانس اسلامي براي ميانجي‌گري بين عراق و ايران به جايي نرسيده است. علت عدم موفقيت آنها اين است كه رهبران دو كشور حاضر نيستند صحبت‌هاي يكديگر را بشنوند. رئيس جمهور و نخست‌وزير ايران در گفتگو با ياسر عرفات و ضياءالحق و شطي اظهار داشتند كه بين حق و باطل ميانجي‌گري معنا ندارد.

آقاشاهي نماينده سازمان كنفرانس اسلامي: هدف كميسيون صلح كنفرانس اسلامي ميانجي‌گري نيست، بلكه بررسي نظريات دو طرف و كمك به آغاز مذاكره ميان تهران و بغداد است.

كشورهاي غيرمتعد در سازمان‌ملل با حمايت شوروي كوشيدند تا پايان ماموريت ضياءالحق، شوراي امنيت را از دست زدن به هرگونه اقدامي منصرف نمايند.

فيدل كاسترو رئيس جنبش عدم‌تعهد: وضع در خاورميانه بسيار خطرناك است… وزير امورخارجه ما (كوبا) به ماموريت ميانجي‌گري ميان تهران و بغداد ادامه مي‌دهد… جنگ مي‌تواند حوادث ناگواري براي كشورهاي در حال توسعه كه فاقد منابع نفتي هستند، ايجاد كند.

آقاي هاشمي رفسنجاني: ما جنگ را شروع نكرده‌ايم كه پيشنهاد آتش‌بس يا چيز ديگري از اين قبيل بدهيم يا بگيريم. اين عراق بوده كه تجاوز كرده و اولين كاري كه بايد بشود، اين است كه رفع تجاوز بشود و آنها را از تجاوزشان دست بردارند، بعد مسائلي كه بين ما مطرح است، قابل مذاكره است. آقاي رجائي نخست وزير: ما به هيچ وجه بحث سياسي و مذاكره كسي را كه بخواهد ما را به مذاكره تشويق كند، نمي‌پذيريم.

نماينده عراق در سازمان‌ملل گفت كه دولتش پيشنهاد ميانجي‌گري را پذيرفته و وي اين موضوع را به اطلاع رئيس شوراي امنيت رسانده است.

مواضع و اقدامات كشورها

معاون رئيس جمهور آمريكا: آمريكا همچنان در جنگ ايران و عراق بي‌طرف است. وي از دو كشور خواست هرچه زودتر به جنگ پايان دهند.

وزير جنگ آمريكا: واشنگتن آماده است براي تأمين منافع خود در خاورميانه به هر اقدامي، ازجمله عمليات نظامي دست بزند. نماينده آمريكا در سازمان‌ملل ضمن ابراز نارضايتي از تعويق جلسه رسمي شوراي امنيت سازمان ملل گفت: بعضي از كشورها مي‌كوشند ديپلماسي را با استراتژي تطبيق نمايند. اين اظهار‌نظر به اين معناست كه كشورهاي مزبور مي‌خواهند اقدامات سازمان‌ملل را تا پيروزي‌هاي بيشتر عراق در جنگ به تعويق اندازند.

هنري كيسينجر: پيروزي هريك از دو طرف درگير در جنگ ايران و عراق موجب بروز مشكلات مختلفي براي منافع آمريكا مي‌شود.

يك هيأت نظامي روسي قرار است براي يك ديدار سه روزه وارد اردن ‌شود. اين هيأت ازتأسيسات نظامي و پايگاه‌هاي اردن كه ميگ‌هاي عراق در آن نگهداري و تدارك مي‌شوند، ديدن خواهد كرد.

نخست‌وزير فرانسه: عراق هيچ‌كاري نمي‌كند جز پس ‌گرفتن خاك خود. وي ميانجي‌گري فرانسه را در بحران ايران و عراق رد كرد.

رئيس جمهور ايران: رئيس جمهور الجزاير گفته كه حمله عراق به ايران توطئه‌اي است بر ضد ايران، ما اين را مي‌فهميم و تمام كوشش خود را براي كمك به شما به كار مي‌بريم.

منابع اردني: فرستاده رئيس‌جمهور الجزاير كه حامل پيامي براي صدام است، عازم بغداد شده است.

رئيس جمهور سوريه با شاه اردن و عربستان سعودي تماس‌هايي براي پايان دادن به جنگ عراق و جمهوري‌اسلامي برقرار مي‌سازد. از سوي ديگر، انورسادات به آمريكا پيشنهاد كرد و در صورت لزوم مي‌تواند از پايگاه‌هاي نظامي مصر استفاده كند.

حسين شاه اردن در تماس تلفني با صدام بار ديگر بر حمايت اردن از عراق تأكيد كرد.

تيپ زرهي 19 اردن مركب از حداقل 40 تانك كه در مرز اردن عراق مستقر بود، براي كمك به نيروي زميني عراق وارد خاك اين كشور شد.

شيخ زائد آل‌نهيان، رئيس امارات متحد عربي در ديدار با سفير ايران در كويت: ما به هيچ يك از طرفين درگيري كمك نظامي و تداركاتي نخواهيم كرد و در عوض حاضريم تمامي امكانات اقتصادي و انساني خود را در صورت پايان زد و خورد در اختيار طرفين قرار دهيم.

بگين نخست‌وزير اسرائيل: اسرائيل بايد در تعيين موضع خود نسبت به جنگ عراق و ايران احتياط به خرج دهد.

اكثر اعضاي پارلمان اسرائيل عقيده دارند كه اختلاف اسرائيل و اعراب در مقابل اختلافات ايران و عراق در درجه دوم اهميت است.

معاون وزير جنگ اسرائيل: اسرائيل مي‌تواند موشك‌هاي دريا به دريا و مهمات توپخانه به ايران ارسال كند، ولي ايران بايد نخست پشتيباني خود را از شيخ‌هاي فلسطين متوقف سازد.

خانم گاندي از ايران و عراق خواست به جنگ پايان دهند.

سفير جمهوري دمكراتيك خلق كره در ديدار با آقاي هاشمي رفسنجاني: با توجه به اعلام حمايت‌هايي كه از عراق در اين جنگ شده، مشخص مي‌شود كه عراق در خط آمريكا عمل مي‌كند و ما با مردم ايران هستيم. فيدل كاسترو: اين جنگ، وحدت نيروهايي را كه عليه امپرياليسم و تجاوز صهيونيستي اقدام مي‌كنند، به هم مي‌زند و هر دو كشور را تضعيف مي‌كند.

سازمان انقلاب اسلامي جزيره‌العرب: جنگي كه رژيم بعث عراق به جمهوري‌اسلامي ايران تحميل كرد، يك نقشه آمريكايي براي ضربه زدن به انقلاب‌اسلامي است.

كنفرانس شوراي صلح جهاني در صوفيه كه متمايل به مسكو است، ايران و عراق را دعوت به قطع پيكارهاي مسلحانه كرد.

مسائل خليج‌فارس و اقتصاد بين‌الملل

تاچر به كارتر گفت: بريتانيا آماده است در كنفرانسي كه براي كسب اطمينان از ادامه جريان نفت از تنگه هرمز در دهانه خليج‌فارس تشكيل مي‌شود، شركت جويد.

ساندي تايمز: غرب نياز به تضمين عبور آزاد محموله‌هاي نفت از تنگه هرمز در بلند‌مدت دارد.

تشكيل نيروي دريايي ويژه كه در آن كشورهاي مختلف شركت داشته باشند، يكي از راه‌حل‌هاي احتمالي است.

سازمان بين‌المللي انرژي عنوان كرد كه جنگ در دهانه خليج‌فارس باعث به تعليق در آمدن ارسال روزانه 2 ميليون بشكه نفت عراق و 700000 بشكه نفت ايران شده است.

از سوي ديگر، محافل اقتصادي ژاپن نگراني خود را از جنگ ايران و عراق ابراز داشته‌اند. ژاپن با ذخيره 10 روز نفت وابستگي زيادي به نفت حوزه‌ی خليج‌فارس دارد و در مقابل بسته‌شدن تنگه هرمزآسيب‌پذير است.

راديو لندن: جنگ ايران و عراق خلاف اين نظريه را ثابت مي‌كند كه كشورهاي عمده توليده‌كننده نفت فقط به منافع خود مي‌انديشند و نفت را به ميزاني كه متناسب با نيازمندي‌هاي خود است، توليد مي‌كنند و از درگيري در جنگهايي كه به منافع آنها لطمه خواهد زد، خودداري خواهند كرد.

ديويد راكفلر: توقف صادرات 3/5 ميليون بشكه‌اي نفت ايران و عراق، خوشبختانه زماني صورت مي‌گيرد كه ذخاير نفت براي تأمين نيازهاي جهان با قيمت كنوني كاملاً كافي است.

تحليل‌ها و تفسيرها

خبرگزاري فرانسه: در هفتمين روز جنگ، صدام يك آتش‌بس‌ فوري و آغاز مذاكره را با سه هدف پيشنهاد كرد: از يك طرف او مي‌خواهد به جامعه بين‌المللي كه خواستار قطع فوري جنگ شده، پاسخ دهد. ثانياً به دنبال راهي براي پايان جنگ است تا مسئوليت عواقب آن را به عهده نگيرد. ثالثاً هدف او پيشگيري از دخالت بيگانگان به بهانه تضمين عبور نفت است.

خبرگزاري فرانسه به نقل از روزنامه كويتي الراي العام: خودداري تهران از ميانجي‌گري به اين معناست كه به اين اختلاف جنبه بين‌المللي داده تا بالاخره به يك قرارداد يالتاي نفتي ميان شرق و غرب منجر شود.

روزنامه السياسه: عراق به كمك ارتش منظم خود و با يك ديپلماسي كه حمايت مجامع بين‌المللي را به نفع خود برانگيخته و به دليل ثبات داخلي، جنگ را برده است. ادامه اين جنگ به ضرر ايران است، زيرا اوضاع داخلي اين كشور كاملاً آشفته و مناسبات خارجي‌اش روزبه‌روز خراب‌ترمي‌شود.

راديو لندن: محافل ديپلماتيك مي‌گويند روس‌ها و آمريكايي‌ها هر قدر با يكديگر مخالفت ورزند، مع‌الوصف به مجرد بروز بحراني كه آنها خودشان به وجود نياورده باشند و در عين حال تعادل بين‌المللي را به مخاطره افكند، راه مذاكره و تفاهم را پيش مي‌گيرند. جنگ ايران و عراق از اين نوع موارد است.⁽⁵⁾

منابع :

1- کتاب:   جنگ محدود ایران و امریکا در خلیج فارس

2- کتاب:  ماجرای مک فارلین

3- کتاب:  تجدید رابطه آمریکا و عراق

4- کتاب:  عملیات مسلم بن عقیل

5- کتاب:  هجوم سراسری