آثار بخل

۱- مخارج تحمیلی

امام صادق (ع) فرمود:

مَن بَخل بِمَعُونَه أَخیهِ المُسلم و القِیام له فی حاجَته ابتلی بِمَعُونَه مَن یأثم عَلیه و لایوجر^[۱]

هر کس در یاری کردن برادر مسلمان خود، بخل بورزد، یا از تلاش برای رفع نیازش کوتاهی کند، گرفتار مخارج شخصی می شود که آن شخص بر او ستم می کند و در مقابل این یاری کردن، ثوابی هم نصیبش نمی شود.

۲- بینوایی

بخیل، زندگی فقیرانه ای دارد. زیرا هنگامی که بخل انسان، شدت یافت، نسبت به خود هم بخیل می شود و آسایش زندگی اش را از بین می برد، زیرا همیشه در فکر حفظ اموال خویش است. حضرت علی (ع) فرمود:

البُخل جُلبابُ المَسکنه^[۲]

بخل، ردای بینوایی است.

۳- آبروریزی

امام صادق (ع) فرمود:

البُخل یمَزِّقُ العرض^[۳]

بخل، آبرو را بر باد می دهد.

۴- بدنامی

بخل، موجب بدنامی می شود. امام علی (ع) فرمود:

بِالبُخل تَکثرِ المَسَبَّه^[۴]

بخل ورزیدن، مایه بدگویی بسیار می شود.

۵- خفت و خواری

امام علی (ع) فرمود:

مَن بَخل بِمالِه ذَلَّ وَ مَن بَخِل بِدینه جَلَ^[۵]

هر کس در مال خود بخل ورزد، خوار و سبک می شود، و هر کس در دین خود بخل ورزد، سربلند و بزرگ می گردد.

۶- انزوا و تنهایی

بخل، سبب می شود انسان دوست پیدا نکند و خویشاوندان آدمی از انسان گریزان شوند. حضرت علی (ع) فرمود:

لَیسَ لِلْبَخیل حَبیبٌ^[۶]

بخیل، هیچ دوستی ندارد.

۷- عامل بدی ها

حضرت علی (ع) فرمود:

البُخل جامعٌ لِمَساوی العُیوب و هُوَ زِمام یقادُ بِه إلی کلّ سوءٍ^[۷]

بخل، در بردارنده بدی های هر عیبی است و افساری است که به وسیله آن به سوی هر بدی کشانده می شود.

۸- عذاب دوزخ

امام علی (ع) فرمود:

إنّ اللّهَ فَرَضَ فی أَموالِ الأغنیاء أقوات الفُقراء و قال اللّه تعالی المال مالی و الفُقراء عیالی و الأغنیاء وُکلائی فَمن بَخِل بِمالی عَلی عِیالی أدْخُلُه النّار و لا ابالی^[۸]

خداوند، قوت و نیاز فقیران را در اموال ثروتمندان قرار داده و فرموده است: مال و ثروت از آنِ من است و نیازمندان و فقیران، عیال من هستند (یعنی خرج و مخارج آنها به عهده من است) و ثروتمندان، وکیلان من هستند دررساندن آن مال و ثروت به فقیران. حال اگر کسی (از وکیلان من) از مال من بر عیال من، بخل ورزد، او را داخل آتش می سازم و از این کار ابایی ندارم.

۹- محرومیت از رحمت الهی

انفاق، همچون آبیاری ریشه هستی خود انسان است. کسی که وجود خود را آبیاری نسازد، در واقع به خود آسیب زده است. قرآن می فرماید:

وَ مَنْ یبْخَلْ فَإِنَّما یبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ^[۹]

وهر کس بخل ورزد، نسبت به خود بخل ورزیده است.

پی نوشت ها

[۱] . بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۱۸٫

[۲] . میزان الحکمه با ترجمه فارسى، ج ۱، ص ۴۴۲، ح ۱۵۸۳٫

[۳] . همان، ح ۱۵۸۴٫

[۴] . همان، ح ۱۵۸۷٫

[۵] . همان، ح ۱۵۸۶٫

[۶] . همان، ح ۱۵۹۷٫

[۷] . همان، ح ۱۵۷۹٫

[۸] . جامع الاخبار، ص ۸۰، الفصل السابع و الثلاثون.

[۹] . محمد/ ۳۸٫