این حقیقت از اسامی، لقبها، تعریفها و توصیفاتی که ائمه اطهار (علیه السلام) از ایشان کردهاند، آشکار است و این حقیقت را روشن میسازد که ایشان نیز چون حضرت زینب (سلام الله علیها) عالمه غیر معلمه بوده است.
حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) مظهر فضایل و مقامات است. روایات معصومان (علیه السلام) فضیلتها و مقامات بلندی را به آن حضرت نسبت میدهد.
در روز اول ذیقعده سال 173 هجری قمری در مدینه منوره بانویی به دنیا آمد که به کریمه اهل بیت (علیه السلام) مشهورند، نامش فاطمه و لقبش معصومه (سلام الله علیها) است.
حضرت معصومه (سلام الله علیها) یکی از بانوان با فضیلت و با شخصیت خاندان اهل بیت (علیه السلام) است. پدر بزرگوارش حضرت «موسی بن جعفر» امام هفتم شیعیان و مادر گرامیشان، «نجمه» مادر بزرگوار امام رضا (علیه السلام) است؛ که ایشان از بانوان با فضیلت و از اسوههای تقوا و شرافت و از مخدرات کم نظیر تاریخ بشریت است.
آن حضرت در واقع بتول دوم و جلوهای از وجود حضرت زهرا سلام الله علیها بود. در طهارت نفس امتیازی خاص و بسیار والا داشت که امام هشتم برادر تنی آن حضرت او را (که نامش فاطمه بود) معصومه خواند و فرمود: «من زار المعصومة بقم کمن زارنی»: “کسی که حضرت معصومه علیها سلام را در قم زیارت کند مانند آن است که مرا زیارت کرده است”.
مقام علم و عرفان او در مرحلهای است که در فرازی از زیارتنامه غیر معروف او چنین میخوانیم: «السلام علیک یا فاطمه بنت موسی بن جعفر و حجته و امینه»: “سلام بر تو ای فاطمه دختر موسی بن جعفر و حجت و امین از جانب موسی بن جعفر” و باز میخوانیم: «السلام علیک ایتها الطاهرة الحمیدة البرة الرشیدة التقیة الرضیة المرضیة»: “سلام بر تو ای بانوی پسندیده نیک سرشت، ای بانوی رشد یافته، پاک طینت، پاک روش، شایسته و پسندیده”. بدین لحاظ و مقامات عالی معنوی آن بانوست که حضرت رضا علیه السلام در فرازی از زیارتنامه معروفش به ما آموخته که در کنار مرقدش خطاب به او بگوییم: «یا فاطمه اشفعی لی فی الجنة فان لک عندالله شانا من الشان».
زندگی حضرت معصومه (سلام الله علیها) به دو دوره مهم تقسیم میشود: تولد و کودکی حضرت در مدینه، حضرت در راه ایران و قم.
با گذشت ایام، حضرت معصومه (سلام الله علیها)هم دوران خردسالی را پشت سر گذاشت و در این سالها محل رشد آن حضرت خاندانی بودند که او را با دریایی از علم و معرفت رو به رو ساختند. ولی بیش از 10 بهار از عمر شریفش نگذشته بود که پدر بزرگوارش با زهر جفا در زندان هارون به شهادت رسید و دریایی از غم و اندوه بر قلب شریفش فرو ریخت که در این ایام غم و تنهایی، تنها مایه تسلی او برادرش امام رضا(علیه السلام) بود که ناگهان «مأمون» وجود اقدس امام هشتم را از کانون خانواده جدا کرد و به اجبار به خراسان جلب کرد و به اقامت اجباری در خراسان وادار کرد.
حضرت معصومه (سلام الله علیها) یک سال بعد از رفتن حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السلام) به سرزمین خراسان (سال 201 هجری) برای زیارت برادر از مدینه به مقصد خراسان حرکت کرد. بزرگان شهر قم وقتی از این خبر مسرت بخش مطلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند؛ و در حالی که «موسی بن خزرج» بزرگ خاندان «اشعری» زمام ناقه آن حضرت را به دوش میکشید و عده فراوانی از مردم پیاده و سواره گرداگرد کجاوه حضرت در حرکت بودند، حدوداً در روز 23 ربیع الاول سال 201 هجری قمری حضرت وارد شهر مقدس قم شدند. سپس در محلی که امروز «میدان میر» نامیده میشود شتر آن حضرت در مقابل در منزل «موسی بن خزرج» زانو زد و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد.
آن بزرگوار به مدت 17 روز در این شهر زندگی کرد و در این مدت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود. محل عبادت آن حضرت در مدرسه سِتّیه به نام «بیت النور» هم اکنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است.
سرانجام در روز دهم ربیع الثانی و بنا بر قولی دوازدهم ربیع الثانی سال 201 هجری پیش از آن که دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فرو بست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تجلیل فراوان پیکر پاکش را به سوی محل فعلی که در آن روز بیرون شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود تشییع نمودند.
بازدیدها: 9