ماه مبارک رمضان دوباره از راه رسیده است. آنهم در گرمای تابستان با روزهای بلند. این روزها وقتی با زبان روزه از گرمای هوا طاقتتان تمام شد، بد نیست به مسلمانانی فکر کنید که در شرایطی بسیار طاقتفرساتر روزه میگرفتند و نه تنها حاضر به ترک اعمال ماه مبارک نبودند، بلکه انجام فرایض را به عنوان مبارزهای علیه ظلم میدیدند.
در این ماه مبارک رمضان، به نظر میرسد تجلیل از اولین مسلمانان آمریکایی و تلاششان برای آزادی، و به اشتراک گذاشتن خاطرات و داستانهایشان سر سفره افطار با اعضای خانواده، قدمی ایده آل به سمت باز نوشتن این فصل گمشده از تاریخ مسلمانان آمریکایی از حافظه جمعی آمریکاییها باشد.
خوب است گاهی این داستانها را بشنویم و بخوانیم تا بدانیم مسلمانان در گذشته چه سختیهایی را برای به جای آوردن اعمال ماه مبارک به جان خریدهاند. روزهداری در شرایطی که برده باشی، از کمترین حقوق شهروندی برخوردار باشی، تمام کارها و اعمالت مخالف قوانین سنگین وضع شده باشد و مکرراً بابت آنها تنبیه شوی، اما نیرویی در تو باشد که از پای ننشیند. نیرویی که میداند روزه تنها امساک از خوردن و آشامیدن نیست، روزه گاهی به تنهایی یک مبارزه است، یک قیام است، قیام علیه ظلمی که به ناحق تو را مجازات میکند. روزه گاهی حرکتی است که گروهی را در تاریخ ماندگار کند؛ تاریخی که به این راحتیها نباید به دست فراموشی سپرده شود.
بسیاری فراموش میکنند که اولین مسلمانهایی که ماه مبارک رمضان را در آمریکا جشن گرفتند بردههای آفریقایی بودند.
الجزیره در مقالهای تحلیلی مینویسد که با آغاز ماه مبارک رمضان، امسال حدود یک چهارم جمعیت جهان و هشت میلیون مسلمان در آمریکا روزه میگیرند و از خوردن و آشامیدن از صبح تا غروب امساک میکنند. روزه گرفتن عملی مشکل در هر زمانی از سال است ولی امسال روزه گرفتن به خاطر روزهای گرم و طولانی تابستان مشکلتر نیز هست.
اسلام در آمریکا به سرعت در حال گسترش است. سریعترین دین رو به رشد در کشور و دومین دین بزرگ در بیست ایالت آمریکا است. این تغییرات جمعیتی باعث شد تا امام جماعتی در لس آنجلس بگوید «رمضان سنت آمریکایی جدیدی است». منشأ این بیان، نگاهی به آینده آمریکا و نشاندهنده ورود اخیر اسلام به آمریکا است. اما این صحبت همچنین نشاندهنده مشکلی است که دامنگیر بسیاری از مسلمانان آمریکایی است؛ یعنی ناتوانایی در دیدن اولین فصلهای تاریخ اسلام در آمریکا که توسط بردههای آفریقایی نوشته شده است.
دانشمندان علوم اجتماعی تخمین میزنند که 15 تا 30 درصد یا بین 600،000 تا 2/1 میلیون برده در زمان قبل از جنگ داخلی آمریکا، مسلمان بودند. 46% این بردهها در جنوب آمریکا از غرب آفریقا دزدیده شدند، جایی که جمعیت قابل توجهی از مسلمانان در آنجا زندگی میکنند.
این مسلمانان به بردگی گرفته شده، تلاش میکردند تا به دین و ایمانشان عمل کنند؛ روزه میگرفتند، نماز میخواندند و به صورت جمعی غذا میخوردند. تمام اینها خلاف قوانین بردهداری بود که فعالیت دینی را به عدم اطاعت و آشوب مرتبط میکرد. اینکه رمضان را به عنوان سنت آمریکایی جدید بنامیم، نه تنها باعث نادیده گرفتن فعالیت بردگان مسلمان در این ماه در سالهای دور است، بلکه باعث محو این مقطع تاریخی مسلمانان آمریکایی خواهد شد.
سنت و قوانین بردهداری
بسیاری از بردگان مسلمان با وجود اینکه در اسارت بودند، تقوا نشان داده و روزه میگرفتند. علاوه بر امساک از خوردن و آشامیدن، بردههای مسلمان نماز را در این ماه در اتاقهایشان به جماعت میخواندند و نیز سر یک سفره افطار میکردند. این نمازها و افطارها قانون بردهها را که هرگونه تجمع را منع میکرد، نقض میکرد.
به طور مثال قانون بردگان در ایالت ویرجنیا در سال 1723، تجمع بیش از پنج برده را جلسهای غیر قانونی و آشوبطلبانه تلقی میکرد. تمام ایالتهای جنوب قوانین مشابه ضدتجمع داشتند که بر اعمال آفریقاییهای مسلمان در ماه مبارک اثر میگذاشت.
از این رو انجام فرایض اسلامی و به خصوص اعمال ماه مبارک رمضان برای بردگان مسلمان باعث شکسته شدن قوانین بردهها میشد. این موضوع آنها را در معرض تنبیههای وحشیانه، در نتیجه جراحت و بسیاری از اوقات مرگ میشد. ولی شجاعت انجام فرایض در ماه مبارک رمضان در معرض این خطر بزرگ، نشاندهنده تقوای بالای بردگان مسلمان بود.
بردگان مسلمان به صورت گسترده فرائض ماه رمضان را انجام میدادند. ولی این تاریخ توسط مردم عادی و رهبران مسلمان آمریکایی نادیده گرفته شده و از روایت مدرن مسلمانان آمریکایی پاک شده است.
بازنویسی تاریخ رمضان در آمریکا
مسلمانان آمریکایی در زمان پیش از جنگ داخلی آمریکا تقریباً همگی سیاهپوست بودند. ولی امروزه به عنوان متنوعترین جامعه اسلامی در جهان شناخته میشود. امروزه آفریقاییهای آمریکایی به همراه مسلمانان جنوب آسیا و اعراب قسمت قابل توجهی از این جامعه را تشکیل میدهند. مسلمانان آمریکای لاتین در این جامعه به سرعت در حال گسترش هستند و این نشاندهنده تنوع بسیار در جامعه اسلامی آمریکا است.
امروزه در آمریکا سفرههای افطار حتماً شامل غذاهای عربی و پاکستانی است. ولی بسیاری از آمریکاییهای مسلمان روزه خود را با تورتا (غذای اسپانیایی، پرتغالی) و تمال (غذایی از آمریکای لاتین) و رولت گوشت حلال و سبزی افطار میکنند.
این تنوع در نژاد و فرهنگ مسلمانان آمریکایی بیسابقه است و باعث میشود که رمضان امسال و سالهای آتی سنتی جدید از نظر چندفرهنگی و چندنژادی باشد.
بازدیدها: 255