تاریخچه شناسایی کشور فلسطین؛ شصت سال دیپلماسی بدون نتیجه

آغاز مسیر به رسمیت شناختن کشور فلسطین

• ۱۹۶۴: تأسیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) به‌عنوان نماینده مردم فلسطین پس از قطعنامه اجلاس سران عرب در قاهره.

• ۱۹۶۷: وقوع جنگ شش‌روزه و اشغال کرانه باختری و غزه توسط رژیم صهیونیستی که ابعاد مسئله فلسطین را جهانی‌تر کرد.

• ۱۹۷۴: اجلاس سران عرب در مغرب، ساف را نماینده مشروع ملت فلسطین معرفی کرد. در همان سال، مجمع عمومی سازمان ملل جایگاه ناظر را به فلسطین اعطا کرد.

اعلام موجودیت کشور فلسطین

• ۱۵ نوامبر ۱۹۸۸: یاسر عرفات در الجزایر تشکیل کشور فلسطین به پایتختی قدس را اعلام کرد. بلافاصله الجزایر و در ادامه ده‌ها کشور دیگر این موجودیت را به رسمیت شناختند.

• تا پایان همان سال، ۷۸ کشور جهان کشور فلسطین را شناسایی کردند.

مذاکرات و ابتکارهای ناکام

• ۱۹۹۳: امضای توافق‌نامه‌های اسلو پس از مذاکرات مخفی در نروژ. این توافق‌ها قرار بود پایان درگیری‌ها و آغاز تشکیل دولت فلسطینی باشد. اما هیچ‌گاه عملی نشد.

• ۲۰۰۲: ابتکار صلح عربی به رهبری عربستان سعودی مطرح شد. اما عملاً با عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با اسرائیل بی‌اثر شد.

نقطه‌های عطف بین‌المللی

• ۲۰۱۲: تصویب قطعنامه 67/19 در مجمع عمومی سازمان ملل و اعطای جایگاه «دولت ناظر غیرعضو» به فلسطین با رأی مثبت ۱۳۸ کشور.

• ۲۰۱۴: سوئد نخستین کشور عضو اتحادیه اروپا بود که رسماً کشور فلسطین را به رسمیت شناخت.

• ۲۰۱۵: واتیکان کشور فلسطین را شناسایی کرد. و فلسطین به دیوان کیفری بین‌المللی پیوست.

• ۲۰۱۶: تصویب قطعنامه ۲۳۳۴ شورای امنیت برای توقف شهرک‌سازی‌های اسرائیل.

• ۲۰۱۷: انتقال سفارت آمریکا به قدس به دستور ترامپ، عقبگردی جدی در روند تشکیل کشور فلسطین.

• ۲۰۲۴: صدور حکم دیوان بین‌المللی دادگستری مبنی بر غیرقانونی بودن حضور اسرائیل در اراضی اشغالی. همچنین نروژ، اسپانیا، ایرلند و اسلوونی به صف کشورهای به‌رسمیت‌شناسنده فلسطین پیوستند.

• ۲۰۲۵: فرانسه، انگلیس، کانادا، استرالیا و پرتغال اعلام کردند که کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسند.

چرا به رسمیت شناختن کشور فلسطین کافی نیست؟

با وجود حمایت دیپلماتیک، در عمل هیچ دولت فلسطینی تشکیل نشده است. تحلیلگران معتقدند این روند تنها در صورتی معنا پیدا می‌کند که با اقدامات واقعی همراه باشد؛ از جمله:

• توقف فروش سلاح به اسرائیل

• قطع روابط سیاسی و تجاری با رژیم صهیونیستی

• اجرای احکام صادره از دادگاه‌های بین‌المللی علیه مقامات اسرائیلی

• حمایت عملی از مردم فلسطین در تأمین غذا، دارو و امنیت

به رسمیت شناختن کشور فلسطین مسیری طولانی و پر فراز و نشیب داشته است. از تأسیس ساف در ۱۹۶۴ تا موج جدید شناسایی در سال ۲۰۲۵، همواره امیدی برای تحقق حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین وجود داشته است. اما تجربه نشان داده است که این شناسایی‌ها بدون اقدامات عملی، تنها نمایشی سیاسی بوده و نمی‌تواند آرمان مردم فلسطین برای تشکیل دولت مستقل در مرزهای ۱۹۶۷ به پایتختی قدس شرقی را محقق سازد.