تفسیر تسنیم (تفصیلی)| جلد۱،سوره حمد،آیه ۱،لطایف و اشارات؛معیار تفکیک صفات ذات و فعل

خانه / قرآن و عترت / قرآن / تفسیر تسنیم (تفصیلی)| جلد۱،سوره حمد،آیه ۱،لطایف و اشارات؛معیار تفکیک صفات ذات و فعل

صفات خداى سبحان برخى ذاتى و برخى فعلى است. صفات ذاتى عین ذات و همچون ذات، نامحدود بوده

۸- معیار تفکیک صفات ذات و فعل 

صفات خداى سبحان برخى ذاتى و برخى فعلى است. صفات ذاتى عین ذات و همچون ذات، نامحدود بوده، در مقابل آنها هیچ وصف کمالى قرار ندارد؛ مانند: علم و حیات و قدرت و چون مقابلهاى این صفات ( نادانى، مرگ، ناتوانى ) براى خداوند ممتنع است، خداى سبحان به آنها متصف نمى شود.

اما صفات فعل صفاتى است که از مقام فعل خداوند انتزاع مى شود و در برخى موارد مقابل دارد و با داشتن مقابل خداوند به مقابلهاى آنها نیز متصف مى شود؛ مانند اراده، رضا، احیاء و بسط که مقابلهاى آنها ( کراهت، سخط، اماته، قبض ) نیز صفات فعل خداى سبحان است.

بر اساس همین فرق بین صفات ذات و صفات فعل، حضرت امام رضا (علیه السلام ) به شخصى که در محضر ایشان گفت: خدا را حمد مى کنم تا آن جا که مرز علم اوست: الحمد لله منتهى علمه ، فرمودند: این گونه تعبیر نکن ؛ زیرا علم خدا که عین ذات نامحدود اوست، حدى ندارد. گوینده پرسید: خدا را چگونه حمد کنم ؟ آن حضرت فرمودند: بگو الحمد الله منتهى رضاه (۵۸۴). چون رضاى خدا محدود است. او از ایمان و مؤ من راضى است، ولى از کفر و کافر ناخشنود است: ( و لا یرضى لعباده الکفر ) (۵۸۵) در جهان آخرت نیز بهشت و نعیم آن گستره رضاى خدا و جهنم و عذابهایش محدوده غضب اوست. (۵۸۶)

تذکر: کارهاى خداوند، تنها به اوصاف کمالى فعل متصف خواهد شد و هرگز به اوصاف نقصى آن متصف نمى شود؛ مثلا اگر کارى از خداوند صادر شد حتما عدل و وفاست و هیچ گاه ظلم و جفا نخواهد بود. پس اتصاف به دو طرف مقابل به معناى موصوف شدن ذات اقدس الهى به اوصاف نقصى آن نیست.

بازدیدها: 70

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *