شبهات استقلال قرآن در حجیت و تفیهم
قرآن کریم که بیانگر خطوط کلى معارف دین است، در تبیین خطوط اصلى معارف دین کاملا روشن است.در سراسر قرآن از نظر تفسیرى مطلب تیره و مبهمى نیست ؛ زیرا اگر الفاظ آیه اى به تنهایى نتواند مطلوب خود را بیان کند، آیات دیگر قرآن کاملا عهده دار روشن شدن اصل مطلب آن خواهد بود. اما تبیین جزئیات، خصوصیات وحدود آن خطوط کلى، با رهنمود خود قرآن کریم بر عهده رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم است: و اءنزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم (۱۲۳) ما اتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا (۱۲۴)،... اطیعوا الله و اطیعوا الرسول… (۱۲۵) پس از دوران رسالت نیز با رهنمود حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم در حدیث ثقلین، این سمت به امامان اهل بیت (علیهم السلام ) سپرده شده است.
مقتضاى برهان نبوت عام که شامل نبوت حضرت خاتم صلى الله علیه و آله و سلم نیز مى شود این است که کتاب آسمانى و قانون الهى پیامبر، هم قابل فهم باشد و هم صالح براى عمل. کتابى که قوانین آن مفهوم انسانها و یا قابل اجرا در جامعه نباشد، شایسته پیامبر خدا نیست ؛ لیکن صلاحیت قانون پیامبر براى علم و عمل منحصر در این نیست که خود کتاب آسمانى همه معارف و احکام را به تفصیل بیان کند، بلکه ممکن است برخى از آنها را به طور تفصیل روشن کند و تفصیل برخى دیگر را از راه وحى و الهام به خود پیامبر، براى جامعه تبیین کند، یا آن که اصلا به بیان خطوط کلى حکم و احکام بسنده کند و تفصیل همه آنها از راه حدیث قدسى به پیامبر الهام شود و آن حضرت تفصیل دریافت شده را به امت خویش ابلاغ کند. غرض آن که، آنچه از برهان ضرورت وحى و نبوت استفاده مى شود رسیدن پیام خدا در اصول و فروع دین به مردم است و آن بلاغ راههاى متعددى دارد و هرگز منحصر به بیان تفصیلى خود متن مقدس آسمانى نیست.
قرآن کریم داراى ظاهر و باطن و تاءویل و تنزیل است و علم به باطن و تاءویل قرآن کریم نیز در اختیار معصومین (علیهم السلام ) است و آن بزرگواران به مقام مکنون قرآن راه دارند.بنابراین، مى توان گفت: علم به مجموع قرآن اعم از ظاهر و باطن و تنزیل و تاءویل در انحصار معصومین (علیهم السلام ) است ؛ اما استفاده از ظواهر الفاظ قرآن در حد تبیین کلیات دین با رعایت شرایط ویژه آن، بهره همگان است.
اکنون که مدعا ( استقلال قرآن در حجیت و دلالت بر معارف دین ) روشن شد، باید به شبهاتى که درباره استقلال قرآن در تفهیم معارف دین، حجیت ظواهر (۱۲۶) و شیوه تفسیرى قرآن به قرآن است پاسخ دهیم.
بازدیدها: 121