خواب و خوراكي وجود نداشت، كه شب و روز معنايي داشته باشد. فقط حواسشان به حول و حوش ساعت 4 و 5 بعدازظهر بود كه روزنامههاي عصر از راه ميرسيدند؛ كيهان و اطلاعات. راديو و تلويزيون زيرنظر رژيم بود و خبري از انقلاب بهدست مردم نميداد، اينترنت هم كه هنوز به دنيا نيامده بود، ميماند فقط روزنامهها كه آن روزها حكم كيميا را داشت. جلوي دكه روزنامهفروشي، غلغله ميشد. انقلابيها صف ميكشيدند تا خبرهاي داغ روزهاي انقلاب را از دست ندهند. كيهان آن موقع آنقدر طرفدار داشت كه نسخههاي روزنامه اصلاً به كيوسك هم نميرسيد و دكهدار، همان ميانه راه آنها را توزيع ميكرد. ساختمان روزنامه اطلاعات هم در نزديكي ميدان امام خميني رحمة الله علیه، ميدان شاه سابق، بود. اين روزنامه هم از منطقه ما به ديگر نقاط تهران ميرفت. اگر ميخواهيد اخبار آن روزها تبديل نشود به يك مشت خاطره گنگ و محو، با ما در مرور مهمترين اخبار آن روزهاي اين روزنامه همراه شويد.
كيهان – شماره 10618- 1 بهمن 57
اولين خبر مربوط به بازگشت امام خميني رحمة الله علیه به ايران، امروز در روزنامه كيهان و اطلاعات منتشر ميشود. عكس يك امروز روزنامه كيهان، تصويري از امام را نشان ميدهد كه ميان گروهي از ژاندارمهاي فرانسوي و علاقهمندانش قرار گرفته است. تحريريه كيهان، تيتر«امام خميني جمعه در تهران نماز ميخواند» را براي صفحه اول انتخاب كرده و در صفحههاي داخلي به نقل يكي از نزديكان امام، نوشته كه رهبر 78 ساله شيعيان ايران براي نماز مغرب و عشا در مسجد اصلي شهر روز جمعه وارد تهران ميشود و سپس در پيشاپيش جمعيت به بهشت زهرا سلامالله عليها خواهند رفت.
كيهان – شماره 10620- 3 بهمن 57
امروز نخستين مصاحبه امام خميني رحمتالله عليه با خبرنگاران ايراني در روزنامه كيهان منتشر شده است. امام در بخشهايي از اين گفتوگو درباره آزادي بيان و عقيده ميفرمايند:«اگر مضر به حال ملت نباشد، بيان همهچيز آزاد است. چيزهايي آزاد نيست كه مضر به حال ملت ما باشد.» ايشان همچنين درباره نقش زنان در حكومت اسلامي ميگويند:«زنان همچون مردان در ساختن جامعه اسلامي فردا شركت دارند. آنان از حق رأي دادن و رأي گرفتن برخوردارند. در مبارزات اخير ايران، زنان هم سهمي چون مردان دارند. ما همه گونه آزادي را به زن خواهيم داد. البته جلوي فساد را ميگيريم.»
كيهان – شماره 10621- 4 بهمن 57
خبر منتشر شده در روزنامههاي امروز، موجي از نگراني را ميان انقلابيون ايجاد ميكند. روزنامه كيهان تيتر يك امروزش را به محاصره فرودگاه مهرآباد توسط تانكها اختصاص داده و عكسي جذاب و البته از راه دور را كه اين محاصره را نشان ميدهد، منتشر كرده است. مهندس بازرگان هم در مصاحبهاي مطبوعاتي، نقطه نظراتش را درباره حكومت اسلامي و نحوه تشكيل شوراي انقلاب و دولت موقت بيان كرده است. او ميگويد:«بهترين راهي كه در برابر شاهپور بختيار قرار دارد اين است كه استعفا كند. همانگونه كه چند تن از وزيرانش استعفا كردهاند يا بهزودي استعفا خواهند كرد.»
كيهان – شماره 10623- 8 بهمن 57
امروز خبر سفر بختيار به پاريس براي ديدار با امام رحمتالله عليه در روزنامهها منتشر شده است. اما تيتر يك روزنامه كيهان به واكنش رهبر انقلاب ايران نسبت به اين خبر اختصاص دارد؛ «امام خميني: بختيار را تا استعفا ندهد، نميپذيريم.» عكسهاي صفحه اول هم مربوط به تشييع شهداي تظاهرات روز جمعه گذشته از مقابل بيمارستان مصدق و مبارزات مسلحانه مردم با مأموران ارتش است. روزنامه كيهان، خبر بازداشت 5 روزنامهنگار روزنامههاي كيهان، اطلاعات و آيندگان در منطقه ما توسط فرماندار نظامي تهران را نيز امروز منتشر كرده است.
كيهان – شماره 10625- 10 بهمن 57
تيتر«نزن، سرباز…» هم يكي از تيترهاي ماندگار روزنامه كيهان در روزهاي قبل از پيروزي انقلاب بهحساب ميآيد كه به پيشنهاد محمد بلوري، معاون سردبير وقت در صفحه اول روزنامه امروز قرار ميگيرد. قرار گرفتن اين تيتر كنار عكسي از يك سرباز، كه يك دانشجو را مقابل دانشگاه با اسلحه نشانه گرفته، باعث جذاب شدن صفحه اول شده است. همين عكس و تيتر باعث ميشود كه كيهان امروز، خيلي سريع و زودتر از شمارههاي قبل به چاپ دوم برسد. خبر سنگربندي خياباني در تهران در روزنامههاي امروز منتشر ميشود كه نشاندهنده شدت مبارزات است.
كيهان – شماره 10626- 11 بهمن 57
آمدن امام رحمتالله عليه قطعي شده است و روزنامه كيهان با تيتر بزرگ «امام صبح فردا در تهران است» به استقبال اين خبر ميرود. نقشه مسير حركت امام رحمتالله عليه از فرودگاه تا بهشت زهرا سلامالله عليها در صفحه اول كشيده شده و خبرهاي مربوط به استقبال و حفاظت از رهبر انقلاب، به چاپ رسيده است. چاپ اول روزنامه به سرعت ناياب ميشود و خيلي زود، چاپ دوم بهدست مردم ميرسد. تهران روزهاي شلوغتري را نسبت به روزهاي قبل تجربه ميكند، چون ميليونها نفر از سراسر كشور، خودشان را به اطراف فرودگاه مهرآباد رساندهاند تا از پير و مرادشان استقبال كنند.
كيهان – شماره 10628- 13 بهمن 57
«من توي دهن اين دولت ميزنم» تيتري است كه روزنامه كيهان روز 13 بهمنماه در صفحه اول خود ثبت ميكند. درباره اين تيتر، مهدي فرقاني، سرپرست گروه خبري آن زمان كيهان در بهشت زهرا سلامالله عليها ميگويد: «آن روز بايد اخبار مربوط به حضور امام و سخنراني ايشان را پوشش ميدادم. هر لحظه اخبار ضدو نقيض ميرسيد و همه در انتظار حادثهاي بزرگ بودند. ناگزير بودم به حالت ايستاده تمام سخنراني را يادداشت كنم. غروب بود كه توانستيم به روزنامه برگرديم و وقتي كه چاپ سوم روزنامه و آن تيتر را ديديم خستگي از تن بيرون رفت.»
كيهان – شماره 10629- 15 بهمن 57
امروز دولت بختيار از شوك اوليه ورود امام رحمتالله عليه و استقبال ميليوني از ايشان خارج شده است و نخستين واكنشهايشان در روزنامهها ديده ميشود. تيتر يك روزنامه كيهان، به گفتههاي نخستوزير رژيم پهلوي اختصاص دارد و شايد به همين دليل از روزنامه امروز زياد استقبالي نميشود و كيهان به چاپ دوم نميرسد. بختيار گفته است كه در برخي از اصول، نه با شاه سازش ميكند، نه با خميني. اكثر شهرستانهاي ايران همچنان صحنه نبردهاي خياباني است و خبرهاي مربوط به آمار شهدا و مجروحان روز گذشته در روزنامههاي امروز به چاپ رسيده است.
كيهان – شماره 10630- 16 بهمن 57
تصوير در آغوش كشيدن يك كودك توسط امام رحمتالله عليه، عكس يك روزنامه كيهان است كه مردمي بودن نهضتي را نشان ميدهد كه در ايران به پا شده است. روزنامهنگاران كيهان، امروز براساس شنيدهها و تحليلهايشان، پيشبيني كردهاند كه امام، فردا رئيس دولت موقت را معرفي ميكند. بخشهايي از گفتوگوي شب گذشته شاهپور بختيار با راديو تهران هم منتشر شده است. او ميگويد:«من ميل دارم كه رژيمي در اين مملكت استوار شود كه نه رژيم ديكتاتوري شاه است و نه شبيه جمهوري ليبي و پاكستان. متأسفم كه آيتالله خميني به پيامهايم توجه نكردند…»
كيهان – شماره 10632- 18 بهمن 57
خبر معرفي بازرگان بهعنوان نخستوزير موقت، تقريباً به گوش همه رسيده است. مردم تهران هم براي حمايت از اين فرمان مهم امام رحمتالله عليه به خيابانها آمدهاند. عكس يك روزنامه كيهان امروز هم به همين حضور گسترده راهپيمايان اختصاص دارد كه در حال حركت به سمت مدرسه رفاه هستند. كيهان در مطلب اول امروز با تيتر «مذاكرات پشت پرده درباره سرنوشت شاه» نوشته است: «منابع آگاه ميگويند بهزودي مذاكرات پشت پرده مهمي درباره سرنوشت شاه آغاز خواهد شد… يك سوءظن مهم اين است كه ارتش بخواهد براي بازگشت شاه دست به كودتا بزند…»
كيهان – شماره 10632- 19 بهمن 57
امروز همافران نيروي هوايي در مدرسه علوي با لباس نظامي حاضر ميشوند و با فرمان رژه، از برابر امام رژه ميروند و با او بيعت ميكنند. حسين پرتوي، عكاس روزنامه كيهان، عكسي از پشتسر در اين مراسم ميگيرد كه در صفحه نخست روزنامه امروز چاپ ميشود. پرتوي با تيزهوشي خاصي كه داشت، توانست تنها عكاسي باشد كه در مراسم بيعت همافران با امام حضور پيدا ميكند. او به مسئولان حفاظت مدرسه علوي قول ميدهد كه در عكسش صورت هيچكس از همافران ديده نشود. بعد از چاپ اين عكس در روزنامه كيهان، به همافرها حمله ميشود.
كيهان – شماره 10632- 21 بهمن 57
بختيار، شب گذشته اعلام كرده كه عكس روزنامه كيهان از رژه همافران در مقابل امام رحمتالله عليه يك مونتاژ بچگانه بوده است. اما امروز اعلاميهاي از طرف كميته تبليغات دفتر امام درباره اين عكس كيهان منتشر ميشود كه تأييد كردن اين عكس توسط امام را بيان ميكند. ماجراي چاپ عكس بازتابهاي ديگري هم در روزهاي قبل داشته كه مهمترين آنها، جنگ خونين لشكر گارد شاهنشاهي با مأموران نيروي هوايي بوده است. كيهان خبر ميدهد كه در مبارزات مربوط به نيروي هوايي، دهها نفر شهيد و صدها نفر بهشدت مجروح شدهاند. مردم مسلح به ياري همافران رفتهاند.
درباره يكي از مهمترين تيترهاي آن روزهاي روزنامه اطلاعات | تيتر: «شاه رفت»
تيتر «شاه رفت» يكي از ماندگارترين تيترهاي انقلاب 1357 است كه در 26ديماه در صفحه نخست روزنامه اطلاعات نقش ميبندد.
مرحوم غلامحسين صالحيار، سردبير وقت روزنامه اطلاعات در خاطرات شفاهي خود كه سيدفريد قاسمي آن را نقل ميكند، ميگويد: «چون رفتن شاه قطعي است و توانستهايم تاريخ و حتي ساعت پرواز را هم بهدست بياوريم بايد پيشبيني كارها را بكنم. ميدانم در ساعتي كه پرواز انجام ميشود، رساندن عكس به روزنامه و انعكاس جزئيات چگونگي انجام اين حادثه مهم مقدور نيست. از اينرو از فرصتي كه پيش آمد استفاده كردم و عباس مژده بخش، رئيس شعبه صفحهبندي و مسئول آرايش صفحه اول روزنامه را به كنج خلوت ميكشم و با او به صحبت مينشينم. از مدتي قبل مسئله تيتر اول روزنامه در روز رفتن شاه فكر مرا بهخود مشغول كرده است.
همان دو كلمه را روي يك تكه كاغذ كوچك نوشتم و دادم دست مسئول فني و پرسيدم: ميتواني اين دوكلمه را با دستگاه «آگران» طوري بزرگ كني كه تمام عرض بالاي صفحه اول را بپوشاند؟ يكه خورد و گفت مگر تمام شد؟ گفتم: ميشود، اما فعلاً فقط بين من و تو باشد. ميخواهم كارمان را جلو بيندازيم.
ضمناً هم خودت در آرشيو بگرد و يك عكس از شاه و فرح با لباس زمستاني در فرودگاه مهرآباد پيدا كن كه آنها را پشت به دوربين درحال نزديك شدن به هواپيما نشان دهد. طوري باشد كه دارند ميروند، دور ميشوند. آن را هم سه ستوني بساز. فيلم تيتر و گراور را هم، بعد از كه به من نشان دادي، بگذار در كشويت و درش را هم قفل كن. فكر نميكنم زياد در كشور بماند.
به عباس مژده بخش اطمينان صد درصد داشتم. هنوز 2ساعت نگذشته بود كه اين بار او مرا به همان كنج خلوت كشاند و نمونه كار را نشان داد. درست همان چيزي بود كه خواسته بودم. خنديدم و از هم جدا شديم…
26 ديماه از همان نخستين ساعات صبح، خبرهاي رسيده از دربار، نخستوزيري، فرودگاه مهرآباد و منابع ديگر نشان ميدهد كه امروز خروج شاه قطعي است. مهمترين قسمت تدارك كار امروز قبلاً ديده شده و فقط مسائلي نظير استقرار خبرنگار و عكاس در فرودگاه و نظاير آن باقي مانده است… ناگهان صداي رئيس دفترم بلند شد كه گوشي ديگري را به دستم داد و گفت: فرودگاه… صداي خبرنگار مستقر در فرودگاه را شنيدم و كلماتش را به اين شرح يادداشت كردم.
هواپيماي بوئينگ 727 شهباز حامل شاه و فرح سر ساعت 12:30از زمين بلند شد و من الان دارم با چشم مسير اوج گرفتن آن را در آسمان دنبال ميكنم. گوشي را گذاشتم و عين جملهاي را كه يادداشت كرده بودم در گوشي تلفني كه به دانشجويان ايراني وصل بود با صداي بلند براي آنها و همچنين جماعتي كه دور ميزم و در سالن تحريريه اجتماع كرده بودند، قرائت كردم. صداي نماينده دانشجويان خطاب به دوستانش با فرياد بلند شد: بچهها! خبر رسمي، شاه رفت. غريو شادماني را از يك سو به وسيله خط تلفني از هزاران كيلومتر دورتر در لسآنجلس ميشنيدم و از سوي ديگر از اجتماعي كه در سالن تحريريه و بهخصوص كنار ميز من حلقه زده بود. در اين ميان قيافه مژدهبخش جلب نظر ميكرد كه از پشت حلقه جمعيت با حركات دست و سر و گردن ميخواست مرا متوجه خود كند. وقتي ديدم چشمم به او افتاده است فرياد زد: برم؟! جواب دادم: برو. او كار اصلياش را در صفحه اول، براي نخستين بار دو روز زودتر انجام داده بود.»
تيتر «رژيم متلاشي شد» هم از تيترهاي مهم دوران انقلاب است. عضو شوراي سردبيري روزنامه اطلاعات درباره اين تيتر گفته است: «تيترهاي مهم دوران انقلاب به جز تيترهاي «شاه رفت» و «امام آمد»، تيتر «رژيم متلاشي شد» بود كه سقوط رژيم سلطنتي در ايران را در تاريخ 22بهمن با تيتر درشت نشان ميداد. آن همزماني بود كه تمام دژهاي حكومتي فرو ريخته بود و براي روزنامه مسجل شد كه دوران سلطنت به پايان رسيده است.»
منبع: ماهنامه فرهنگی مذهبی هیات رزمندگان اسلام
بازدیدها: 286