شخصیت و فضائل حضرت احمد بن موسی شاه چراغ علیه السلام از نگاه آیت الله مکارم شیرازی

معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی یادداشتی با عنوان «شخصیت و فضائل حضرت احمد بن موسی شاه چراغ (علیهما السلام) از منظر معظم له» منتشر کرد که بدین شرح است:

شیراز از جمله شهرهای با قدمت و آبرومند است که در طول تاریخ علما، بزرگان و ادبای بزرگ و برجسته ای دارد که آثار آن ها نمایانگر این مهم است که  این شهر از این حیث تاریخچه عظیمی دارد. [۱] هم چنین استان فارس با برخورداری از حدود یک هزار و ۸۰۰ امام زاده و بقعه متبرک، حائز رتبه اول در کشور است که والاترین آنان سه امام زاده بزرگوار یعنی حضرت احمد بی موسی (علیه السلام)، سید محمد بن موسی (علیه السلام) و سید علاءالدین حسین (علیه السلام) است.[۲]

*حضرت احمد بن موسی (علیه السلام)؛ سند افتخار استان فارس

حقیقت این است که شیرازیان و فارسیان از نظر علم و دانش و ادب و هنر، گوی سبقت را در بسیاری از صحنه ها ربوده و فقها، دانشمندان، شاعران، ادیبان و هنرمندان واقعی این مرز و بوم در آسمان علم و دانش و ادب می درخشند. اضافه بر این علاقه و ارادت خاص مردم با ایمان این خطه از کشور سبب شده که از قدیم الایام پذیرای منسوبین به خاندان نبوی و علوی باشند و آن ها را چون جان شیرین خود در بر گیرند، به همین دلیل شیراز و فارس مرقد های مطهر شخصیت های فراوانی را در خود جای داده و در هر گوشه و کنار مزار و قبور آنها جلب توجه می کند و مورد احترام همگان است.[۳]

لذا شیراز و فارس افتخارات بزرگی دارد، ولی بزرگترین افتخار، وجود مدفن پاک فرزند برومند حضرت موسی بن جعفر، احمد بن موسی، شاهچراغ است،این مدفن پاک ھمیشه مرکز عاشقان اھل بیت (علیه السلام) و علاقمندان خاندان نبوت بوده است که از راههای دور و نزدیک به زیارتش می شتافتند . [۴]

*ضرورت تکریم و بزرگداشت حضرت احمد بن موسی (علیهما السلام)

بی تردید بزرگداشت مقام شامخ فرزند امام، برادر امام و عموی امام (علیه السلام) یعنی احمد بن موسی بن جعفر از طرف خیل عظیم عاشقان و علاقمندان اهل بیت عصمت (علیهم السلام) ستودنی است، به یقین روح مقدس آن بزرگوار عنایت خاصّی به  برگزار کنندگان مجالس تکریم و بزرگداشت آن حضرت خواهد داشت.[۵]

*شخصیت و فضائل حضرت احمد بن موسی (علیهما السلام)

حضرت شاهچراغ احمد بن موسی علیه السلام فرزند هفتمین امام و برادر هشتمین امام شیعه بیش از همه مورد توجه قرار دارد و بارگاه ملکوتی و مقدسش همواره مورد زیارت اولیاء اللَّه و ارباب حاجات بوده و هست و دلیل آن هم جلالت مقام علم و زهد و تقوای آن حضرت است.[۶]

*حضرت احمد بن موسی (علیهما السلام)؛ صاحب کرامات باهره

محدث قمی در شرح حال آن حضرت از صاحب روضات الجنات نقل می کند که آن حضرت که سید السادات نامیده می شد و در این زمان مشهور به شاهچراغ است. کرامات باهره از مرقد طاهرش ظاهر گشته و این امر به تواتر رسیده است.[۷]

*حضرت شاهچراغ (علیه السلام) و تلاش برای آزادی بردگان

در عظمت این بزرگوار ھمین بس که علامه بحرالعلوم در منظومه رجالیه اش میفرماید: «شاهچراغ احمد بن کاظم اعتق الفأ سید الاعاظمی؛ یعنی شاهچراغ فرزند موسی بن جعفر(علیهما السلام) ھزار برده در راه خدا آزاد کرد و سید و آقای بزرگان بود».[۸]

هم چنین در حاشیه آن کتاب آمده است: «هو کأخیه محمد مدفون بأرض شیراز؛ او و برادرش محمد بن موسی آرامگاهشان در شهر شیراز است».[۹]

*امام کاظم (علیه السلام) او را بسیار دوست می داشت‎

مرحوم شیخ مفید (رحمه الله علیه) در کتاب نفیس ارشاد می گوید: «کان احمد بن موسی کریما جلیلا ورعا و کان ابوالحسن موسی علیه السلام یحبه و یقدمه و وھب له ضیعته المعروف بالیسیره و یقال: انه علیه السلام اعتق الف مملوکه؛ احمد بن موسی بزرگوار و جلیل القدر و فوق العاده با تقوا بود و پدرش ابوالحسن موسی بن جعفر (علیه اسلام) او را بسیار دوست می داشت و مقدم می شمرد و آن حضرت مزرعه خود را که معروف به یسیره بود به او بخشید و گفته می شود حضرت احمد بن موسی (از آن مزرعه) ھزار برده را خرید و آزاد کرد».[۱۰]

*سرگذشت محل دفن حضرت شاه چراغ (علیه اسلام)؛سالم ماندن بدن احمد بن موسی(علیه السلام)

در کتاب زوار المزار فی مزارات شیراز که در قرن ھشتم تألیف شده، آمده است که حضرت احمد بن موسی (علیه السلام) بعد از شهادت برادرش امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) در ایام مأمون به شیراز آمد و گفته اند در شیراز بدست دشمنان شربت شهادت نوشید و مدت ها مدفن پاکش پنهان بود و در عهد امیر مقرب الدین مسعود مردم از قبر او آگاهی یافتند و به هنگام  بنای بر قبر پاکش جنازه او ظاھر گشت، دیدند صحیح و بدون ھیچ تغییر باقی مانده و در دست مبارکش انگشتری بود که نقش آن العزه بود و نام مبارک آن حضرت بر آن انگشتر نوشته شده بود و ھر قدر زمان گذشت مردم به عظمت مقام او و برکات مدفن پاکش آشناتر شدند و آن را گرامی­ تر شمردند.[۱۱]

*آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) به قطب فرهنگی تبدیل شوند

براى انجام کارهاى مهم اجتماعى مخصوصا ایجاد یک انقلاب وسیع و گسترده در تمام شؤون زندگى، قبل از هر چیزی باید  با اعتقاد راسخ، و آگاهى کامل، و تعلیمات لازم فکرى و فرهنگى اقدام نمود.[۱۲]

در گذشته غالباً درباره امامان و امام زادگان بزرگ همان جنبه زیارت مورد توجه بوده است ، در حالی که  آستان مقدس امام زادگان می‌توانند کانون یک حرکت تاریخی ـ فرهنگی باشند، لذا  در کنار مراکز عبادی ـ زیارتی باید مرکزهای فرهنگی باشد تا بتوانیم نتیجه بگیریم.[۱۳]

اخیراً بحمد الهی به این آستان‌های مقدس توجه شده که از ظرفیت‌ آن‌ها می‌توان برای کارهای فرهنگی استفاده کرد، لذا باید کوتاهی‌های گذشته را جبران کرد. در این میان اقدامات و فعالیت های زیادی در رابطه با آستان مقدس شاه چراغ(علیه السلام) انجام شده ، ولی کارهای زیادتری باقی مانده است که باید انجام شوند، در این زمینه لزوم استفاده از تجربیات آستان قدس رضوی در حرم حضرت احمدبن موسی علیه السلام  به شدت احساس می شود؛ عاقل کسی است که از تجربیات دیگران استفاده کند چنانچه حرم حضرت معصومه (علیها السلام) نیز از این تجربیات استفاده می‌کند و کارهای زیادی انجام می‌دهند.[۱۴]

مهم این است کسانی که در اینجا زیارت می‌کنند، با اطلاع و ایمان قوی‌تر و اخلاق صاف‌تر و کوله بار معنوی بتوانند برگردند و فقط زیارت نباشد، لذا باید کسانی در دسترس باشند تا زواری که از نقاط دور و نزدیک به اینجا می‌آیند پاسخگوی سئوالات آن‌ها باشند و این‌ها نیز باید خبررسانی شده و  مرکز مشاوره مذهبی نیز وجود داشته باشد، زیرا گاهی مشورت، مشکلات عظیمی را حل می‌کند ، از این رو  تشکیل گروه‌های مشورتی و پاسخگویی به سئوالات زائران و مجاوران حرم مطهر حضرت احمدبن موسی(علیه السلام) ضروری است، هم چنان که  باید برنامه خطبای آستان مقدس نیز مستمر باشد چنانچه در مشهد مقدس از خطبای مطرح کشوری نیز در مواقع مختلف استفاده می‌شود تا زائران با دست پر به وطن خود بازگردند.[۱۵]

هم چنین نباید فراموش نمود حضرت شاهچراغ (علیه السلام) موقوفات زیادی دارد و باید این موقوفات زنده شوند که این مسئله دو فایده دارد یکی اینکه از این راه می‌توان هزینه‌های حرم  از جمله هزینه های برنامه های فرهنگی را تأمین کرد و دیگر اینکه به وظیفه شرعی خود عمل کرده و آن‌ها را از غصب در آورد.[۱۶]

همۀ این مطالبات  و خواسته ها در گرو این است که در کنار این مدفن پاک، حوزه های علمیه و مراکز قرآنی و کتابخانه­ های پرشکوه که مورد استفاده ھمه مخصوصا جوانان باشد تشکیل گردد و این مدفن پاک به یک کانون فرھنگی مهم مبدل شود.[۱۷]

*سومین شهر مذهبی ایران و رسالت علما، مردم و مسئولان

اصولا تاریخ گواهی می دهد که مردم فارس و شیراز همواره دیندار و ولایت مدار بودند به نحوی که در زمان آل بویه اولین حکومت دینی در این خطه شکل گرفت، شواهد فراوان تاریخی نیز مانند ساخت مسجد نو در زمان اتابکان فارس قابل توجه است، مساحت این مسجد از مسجد جامع کوفه بیشتر است و شاید گنجایش بیش از ۴۰ هزار نفر را دارد اما این مسجد در زمانی ساخته شده که شاید جمعیت شیراز ۴۰ هزار نفر بوده، یعنی شیراز در آن زمان این همه نمازگزار داشته است.[۱۸]

متاسفانه در زمان رژیم طاغوتی پهلوی اول و دوم تلاش های بسیاری برای معنویت زدایی از این استان و ترویج فرهنگ غیر دینی در آن به عمل آورد که برپایی جشن فرهنگ و هنر به مدت یازده  سال در شیراز اوج این تلاش ها بود.[۱۹]

این روند علی رغم وقوع انقلاب اسلامی و فداکاری های مردم فارس در پیروزی آن کم و بیش ادامه یافت و دشمنان میهن اسلامی از داخل و خارج کشور به تهاجم فرهنگی و تخریب پایه های به اعتقادی مردم کوشیدند و از غفلت یا تغافل بعضی مسئولان کشور برای جذب جوانان ما استفاده کردند.[۲۰]

وجود مرقد مطهر حضرت احمد بن موسی (علیهما السلام) در شیراز به ضمیمه سایر مراقد مطهره از دودمان اهل بیت علیهم السلام و به اضافه ایمان و علاقه مندی مردم این مرز و بوم به مبادی دینی و مذهبی سبب شد که رهبر بزرگوار انقلاب آن را به عنوان سومین شهر مذهبی این کشور بعد از «مشهد مقدس» و «قم» بنامند. این نام هم افتخار بزرگی برای مردم این مرز و بوم است و هم مسئولیت های سنگینی بر دوش آنها می نهد.[۲۱]

 آری صبغه غنی مذهبی شیراز مثال زدنی است که وجود حرم مطهر حضرت احمدبن موسی شاهچراغ (علیه السلام) و دیگر امام زادگان واجب التعظیم، حوزه های علمیه و مساجد در این شهر و استان نشانگر عمق باور مذهبی مردم شیراز و فارس است.[۲۲]

با این تفاسیر باید تأکید کرد شیراز آبرومند است و باید آبروی این شهر را حفظ کنیم. مسائل اخلاقی نباید در شیراز تزلزل پیدا کند. همه ما مسئولیم و باید با زبان نیکو امر به معروف و نهی از منکر کنیم و در جهت حفظ هویت دینی استان و ارتقای آن تلاش داشته باشیم.[۲۳]

بدین ترتیب از یک سو روحانیون محترم و دانشگاهیان عزیز باید تلاش و کوشش بیشتری کنند تا جایگاه علمی و ادبی و روحانی این شهر را حفظ کنند و دانشمندان و ادیبان بیشتری به کشور ما تحویل دهند و از سوی دیگر مسئولان دولتی و آحاد مردم عزیز این شهر در پیراستن آن از مظاهر فساد و مسائل غیر اخلاقی تلاش افزون تری کنند.[۲۴]

هم چنین مردم متدین این شهر باید حریم، آبرو و ارزش های والای شیراز را حفظ کنند و این میراث را که از دیرباز برای ما به یادگار مانده است به آیندگان بسپارند.[۲۵]

امیدوارم نامگذاری شایسته شیراز به سومین حرم اهل بیت (علیهم السلام) از سوی رهبر معظم باعث هوشیاری و تلاش بیشتر علماء، مردم و مسئولان استان در جهت مقابله با جریان های خطرناک فکری و فرهنگی شود و مردم دین مدار و فرهیخته استان را بیشتر متوجه تاریخ پرافتخار گذشته و سرمایه ارزشمند و پربرکت امام زادگان عالی مقام فارس کند.[۲۶]

*سخن آخر

در خاتمه باید گفت فضایل آن حضرت بیش از آن است که در این مختصر بگنجد، اینجانب به روح پاک آن بزرگوار درود می فرستم و امیدوارم فارس و فارسیان در سایه آن حضرت از ھر گونه حادثه و بلامصون باشند.[۲۷]

 سزاوار است همه فارسیان و به ویژه شیرازیان به وجود مرقد شریف آن بزرگوار در این منطقه افتخار کنند و آن را گرامی دارند.[۲۸]لذا این جانب از برگزار کنندگان مجالس تکریم و بزرگداشت حضرت احمد بن موسی (علیه السلام) تقدیر و تشکر نموده و از زحمات همه دست اندرکاران به ویژه تولیت محترم شاهچراغ (علیه السلام) و خادمان این روضه منوره و دیگر مقامات مسئول به سهم خود سپاسگزارم و امیدوارم همگی در سایه الطاف الهی و عنایات حضرت بقیه اللَّه همیشه عزیز و سربلند و سعادتمند باشند.[۲۹]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی makarem.ir

[۱]  بیانات حضرت آیت الله مکارم شیرازی درجمع نمازگزاران حرم مطهر حضرت احمدبن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۱/۵/۱۳۹۴٫

[۲] متن پیام حضرت آیت الله مکارم شیرازی به نخستین همایش علمی پژوهشی سومین حرم اهل بیت(علیه السلام)؛۲۸/۵/۱۳۹۴٫

[۳]  متن پیام حضرت  آیت الله مکارم شیرازی به  کنگره بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام) ؛۳/۸/۱۳۸۸٫

[۴] متن پیام حضرت  آیت الله مکارم شیرازی به  کنگره بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۶/۳/۱۳۸۹٫

[۵] متن پیام حضرت آیت الله مکارم شیرازی به  کنگره بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۳/۸/۱۳۸۸٫

[۶] همان.

[۷] همان.

[۸] متن پیام حضرت  آیت الله مکارم شیرازی به  کنگره بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۶/۳/۱۳۸۹٫

[۹] همان.

[۱۰] همان.

[۱۱] همان.

[۱۲] تفسیر نمونه ؛ ج‏۲۵ ؛ ص۱۹۸٫

[۱۳] بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی در آستان مقدس احمدی و محمدی (علیه السلام)؛۱۳۹۳/۸/۷٫

[۱۴] همان.

[۱۵] همان.

[۱۶] همان.

[۱۷] متن پیام حضرت  آیت الله مکارم شیرازی به  کنگره بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۶/۳/۱۳۸۹٫

[۱۸] متن پیام حضرت آیت الله مکارم شیرازی به نخستین همایش علمی پژوهشی سومین حرم اهل بیت (علیه السلام)؛۲۸/۵/۱۳۹۴٫

[۱۹] همان.

[۲۰] همان.

[۲۱] متن پیام حضرت  آیت الله مکارم شیرازی به  کنگره بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۳/۸/۱۳۸۸٫

[۲۲] بیانات حضرت آیت الله مکارم شیرازی درجمع نمازگزاران حرم مطهر حضرت احمدبن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۱/۵/۱۳۹۴٫

[۲۳] متن پیام حضرت آیت الله مکارم شیرازی به نخستین همایش علمی پژوهشی سومین حرم اهل بیت (علیه السلام)؛۲۸/۵/۱۳۹۴٫

[۲۴] متن پیام حضرت  آیت الله مکارم شیرازی به  کنگره بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۳/۸/۱۳۸۸٫

[۲۵] بیانات حضرت آیت الله مکارم شیرازی درجمع نمازگزاران حرم مطهر حضرت احمدبن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۱/۵/۱۳۹۴٫

[۲۶] متن پیام حضرت آیت الله مکارم شیرازی به نخستین همایش علمی پژوهشی سومین حرم اهل بیت (علیهم السلام)؛۲۸/۵/۱۳۹۴٫

[۲۷] متن پیام حضرت  آیت الله مکارم شیرازی به  کنگره بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۶/۳/۱۳۸۹٫

[۲۸] متن پیام حضرت  آیت الله مکارم شیرازی به  کنگره بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام)؛۳/۸/۱۳۸۸٫

[۲۹] همان.

بازدیدها: 0