پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
معصوم یعنی چه؟کسانی که معصوم هستند از اشتباه هم به دورند؟
هیات: معصوم، به کسی گفته می شود که دارای مقام عصمت است. در نتیجه، برای تبیین دقیق سؤال شما باید دید معنای عصمت چیست.
عصمت، اسم مصدر از «عصم» است و عصم، به معناى منع کردن و بازداشتن است. منع گاهى به شکل سلب اختیار است و گاهى به شکل فراهم کردن وسایل و مقدماتى است که فرد بتواند به اختیار خود از کار خوددارى کند.
ابن زجاج از لغت شناسان معروف عرب، عصمت را ریسمان معنا کرده که سپس توسعه معنایى پیدا کرده است. در معناى توسعه یافته، به هر وسیلهاى که باعث حفظ چیزى شود، عصمت گفته مىشود.
شیخ مفید از بزرگان علمای متقدم شیعه نیز عصمت را به معناى ریسمان گرفته و فرموده: عصمت، مانند این است که به فردى که در حال غرق شدن است، ریسمانى داده شود تا به وسیله آن خود را نجات دهد.
بنابراین، در معناى لغوى عصمت دو امر لحاظ شده است:
اول، کمک از جانب غیر که براى دیگرى نوعی محافظ قرار دهد.
دوم، استفاده از این محافظ به اختیار خود. این معنا را روایات ما نیز تأیید مىکنند. از امیر مؤمنان روایت شده: «ان التقوى عصمه لک فى حیاتک»؛«تقوى نگهدارنده (حافظ) تو در زندگانیت است».
اما معناى اصطلاحى عصمت، نیرویى است که انسان را از وقوع در خطا و از ارتکاب گناه باز مىدارد. این نیرو، درونى است؛ نه بیرونى. عصمت باعث مىشود که انسان خطا و اشتباه و گناه نکند.
عصمت، ملکهاى است نفسانى که انسان را از این که در خطا واقع شود و مرتکب گناه گردد، باز مىدارد. بنابراین، عصمت مستند به اختیار آدمى است؛ اما توفیق الهى هم مىخواهد؛ یعنى معصوم به عصمت الهى (ریسمان الهى)، معصوم است و اختیار او علت تامه ملکه عصمت نیست.
در تعریف فوق، به چند مطلب اشاره شده است:
۱٫ عصمت، “ملکه” است. ملکه در مقابل حال قرار دارد و عبارت است از صفت راسخ نفسانى زوالناپذیر که در آن تغییرى نیست. اما “حال” صفتى نفسانى است که ثابت و همیشگى نباشد. بنابراین، عصمت صفتى است که در نفس رسوخ کرده و انسان را از گناهان باز مىدارد؛ هر چند قدرت بر انجام گناه را از او سلب نمىکند.
۲٫ عصمت، انسان را از خطا و گناه باز مىدارد. اما منظور از خطا و اشتباه این است که انسان معصوم در گرفتن وحى و تبلیغ رسالت و تصمیمات خود و امثال آن ها، اشتباه نمىکند؛ به عبارت دیگر، در دریافت حقیقت و تطبیق آن و بیان آن، مصون از اشتباه است.
اما منظور از عدم ارتکاب گناه هم این است که چون گناه عبارت از هتک حرمت بندگى و مخالفت با دستور حضرت حق است و در هر حال یا به زبان و یا در عمل با مقام بندگى منافات دارد، انسان معصوم درون خود حالتى ثابت دارد که او را از افتادن در دره مخالفت باز مىدارد و به او اجازه گناه و اشتباه نمىدهد.
۳٫ نیروى درونى و ملکه نفسانى در کسانى است که قابلیت و شأنیت آن را داشته باشند؛ مثلاً درباره ماشین حساب و رایانه نمىشود گفت که داراى ملکهاى است که به واسطه آن اشتباه نمىکنند، یا حیوانات از گناه مصون هستند و یا حتى ملائکه از خطا و اشتباه و گناه معصوم هستند؛ زیرا آن ها شأنیت گناه و قابلیت اشتباه ندارند و از ابتداى آفرینش به گونهاى خلق شده‌اند که خطا و گناه درباره آن ها معنا ندارد. بنابراین، اختیار و فیض الهى، دو رکن عصمت مىباشند.
منبع: مرکز پاسخگویی به سوالات دینی
بازدیدها: 0
