مهدویت در قرآن – قسمت ۲۲ – آیه ۳۹ سوره حج

خانه / انتظار و مهدویت / مهدویت در قرآن – قسمت ۲۲ – آیه ۳۹ سوره حج

أُذِنَ لِلَّذینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلی‏ نَصْرِهِمْ لَقَدیرٌ۳۹

اطیب البیان فی تفسیر القرآن :

أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ (۳۹)

اذن داده شد از براى کسانى که کفّار و مشرکین و اهل ضلالت با آنها مقاتله مى ‏کنند به اینکه اینها مظلوم شدند، و محققا خداوند بر نصرت اینها هر آینه قدرت دارد.

در اخبار بسیار داریم به تفسیرات مختلف در بعضى بوجود رسول و امیر المؤمنین و حمزه و جعفر تفسیر شده، در بعضى بحضرت حسن و حسین، در بعضى بائمّه علیهم السلام در بعضى بحضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف. و مکرّر گفته ‏ایم که اخبار وارده در تفسیر بیان مصداق اتمّ مى‏ کند و همین اختلاف اخبار هم شاهد بر این مدّعا است و منافات با عموم آیه ندارد.

و گفتند: این اوّلین آیه است که در امر جهاد وارد شده.

(أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ) حضرت رسالت تا مادامى که در مکّه تشریف داشت مأمور به جهاد نبود و مشرکین بسیار باو و

بمؤمنین اذیّت و ظلم

مى‏ کردند که مفاد:

(بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا): است پس از هجرت بمدینه و فرار از دست مشرکین مأمور بجهاد شد آنهم مشرکین حمله مى ‏کردند که اکثر جهادهاى آن

حضرت دفاعى بوده و خداوند بمؤمنین در موضوع جهاد وعده نصرت داده.

(وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ): که در این جهادها غلبه و نصرت با مؤمنین بود تا فتح مکّه. و از این اخبار استفاده مى‏ شود که این وعده

مصادیق بسیارى دارد تا زمان حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف سپس خداوند بیان صفات آنها را در آیه بعد مى ‏فرماید.

منبع اصلی: أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۹، ص: ۳۰۶ (نرم افزار جامع التفاسیر)

تفسیر شریف لاهیجی :

أُذِنَ دستورى داده شده براى قتال. بنا بر این مأذون فیه که قتالست محذوف است لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ مر آنان را که کافران با ایشان مقاتله کنند یعنى مؤمنین را اذن دادیم که با کافران محاربه نمایند. گویند که این اولین آیتى است که در باب جهاد نازل شده بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا بسبب آنکه ستم رسیده شده‏ اند آن مؤمنین از کافران مانند اخراج از مکه که وطن ایشان بوده. على بن ابراهیم رحمه اللَّه از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده که تفسیر این آیه بنهجى که مذکور شد قول عامه است و تفسیر خاصه این ست که: دستورى داده شده قائم آل محمد صلوات اللَّه علیه و آله و اصحاب او را که خروج کنند در وقت مقرر معین و طلب خون حضرت سید الشهداء نمایند وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ و بدرستى که خداى تعالى بر یارى دادن مؤمنان هر آینه تواناست.

منبع اصلی: تفسیر شریف لاهیجی، ج‏۳، ص: ۱۹۱ (نرم افزار جامع التفاسیر)

تفیسر اثنی عشری :

أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ (۳۹)

شأن نزول:

در اسباب نزول آورده که: کفار مکه به دست و زبان در آزار و ایذاء مؤمنان مى ‏کوشیدند و هر ساعت از اصحاب بعضى سرشکسته و جمعى دست بسته خدمت پیغمبر آمده شکایت مى ‏نمودند. حضرت آنها را امر به صبر و مى ‏فرمود که من مأمور به قتال نیستم، و زیاده از هفتاد آیه در نهى از قتال وارد شده. و چون هجرت به مدینه واقع شد، اذن در قتال رسید و اول آیتى که نازل شد این بود:

أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ: دستور داده شد کارزار کردن مر کسانى را که خواهند کارزار کنند با کافران، بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا: به سبب آنکه ستم رسیده شده‏اند و جفاهاى بسیار از دشمنان کشیده‏اند بنابر صیغه مجهول معنى آنکه: دستورى دادیم آنان را که کافران با ایشان مقاتله کنند کارزار نمایند. وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ: و بدرستى که خداى تعالى بر یارى دادن مظلومان که اهل ایمانند و اصحاب پیغمبر آخر الزمان، هر آینه تواناست. این وعده ایشان است به نصرت، چنانکه به دفع اذیت کفار وعده فرموده بود.

على بن ابراهیم قمى- فرموده این آیه در حق امیر المؤمنین علیه السّلام و جعفر و حمزه نازل شد «۱»، ولى حکم آن عموم بهم رسانید.

ایضا از حضرت صادق علیه السّلام روایت نموده که عامه مى‏گویند: این آیه نازل شد در حق حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله وقتى که قریش او را از مکه

بیرون نمودند و حال آنکه در حق قائم عجل اللّه فرجه است، وقتى که خروج نماید و مطالبه خون حضرت حسین علیه السّلام را نماید و مى‏گوید: مائیم اولیاء آن خون، و مائیم طلب کننده آن.

پی نوشت:

(۱). تفسیر برهان، ج ۳، روایت ۹، ص ۹۴ به نقل از على بن ابراهیم.

منبع اصلی: تفسیر اثنا عشری، ج‏۹، ص: ۵۹(نرم افزار جامع التفاسیر)