پنهان از چشم دشمنان
فلسفه اصلی مخفی بودن قبر حضرت زهرا سلامالله علیها مربوط میشود به وقایع و جسارتهایی که در آن زمان به آن بزرگوار وارد شده بود. در این زمینه نقل شده است که حضرت زهرا سلامالله علیها زمانی که وقت رحلتشان نزدیک شد و در بستر به حالت احتضار بسر میبردند، حضرت علی علیهالسلام بر بالای بسترشان آمدند و بعد از صحبتهایی که با همدیگر کردند، حضرت فاطمه سلامالله علیها اجازه خواستند تا چند وصیّت به همسرشان علی علیهالسلام کنند. ازجمله وصایای حضرت زهرا سلامالله علیها به علی علیهالسلام این بود که فرمودند: «ای پسرعمو! اگر تا چند ساعت دیگر از دنیا رفتم، جنازهام را شبانه تشییع کن و مراسم تشییع مرا اعمّ از غسل و کفن و نماز خواندن و دفن کردن باید در محیطی مخفی و پنهان انجام دهید و فقط به کسانی اجازه در تشییع دهید که ظلم و جفا نسبت به من روا نداشتهاند.»
سؤالی که در اذعان عموم شکل گرفت
بدینترتیب روشن میشود که زهرا سلامالله علیها حتّی مرگ و تشییع جنازهاش را وسیله جهاد و مبارزه در راه خدا و برای خدا و دین و در راه توضیح حقایق برای نسلها قرار داد. نتایج این مبارزه از همان لحظههای اوّل آشکار شد. روایت شده: به محض انتشار خبر دفن زهرا سلامالله علیها، مردم ناله و فریاد سر دادند و همدیگر را سرزنش کردند. کسی گفت: پیامبرتان فقط یک دختر در میان شما گذاشت، این دختر میمیرد و دفن میشود؛ ولی احدی از شما، نه در وفات و دفنش حاضر است و نه در نماز بر جنازهاش و هیچ کدام قبرش را نمیشناسید تا آن را زیارت کنید؟ امیرالمؤمنین علیهالسلام با عمل به وصیت زهرا سلامالله علیها اذهان جامعه را دچار شک و تردید کردند و مشروعیت خلیفه را زیر سؤال بردند و مظلومیت حضرت زهرا سلامالله علیها را بیشتر آشکار ساختند و این سؤال را همیشه برای همگان مطرح کردند که چرا قبر زهرا سلامالله علیها مخفی مانده است.
تشییع در نیمهشب به همراه یاران
زمانی که حضرت زهرا سلامالله علیها از دنیا رفتند، مردم سراسیمه به خانه حضرت زهرا سلامالله علیها میآمدند و منتظر بیرون آمدن جنازه بودند که علی علیهالسلام به ابوذر فرمودند: «برو و با صدای بلند اعلام کن که برگردند؛ زیرا تشییع جنازه دختر رسولخدا امشب صورت نمیگیرد و به تأخیر افتاده است.» مردم که متفرّق شدند، حضرت علی علیهالسلام با کمک اسماء، بدن حضرت را غسل و کفن کردند و در نیمه شب با عدّهای از نزدیکان و یاران خویش که عبارت بودند از: سلمان، ابوذر، مقداد، عمّار و چند تن دیگر جنازه دختر رسول خدا صلیالله علیه و آله و سلم را شبانه تشییع کردند و شبانه به خاک سپردند و حضرت علی علیهالسلام قبر حضرت فاطمه سلامالله علیها را همسطح زمین کردند و حتّی روایت شده در چند نقطه در بقیع، قبر درست کردند تا دشمنان متوجّه نشوند که قبر حضرت فاطمه سلامالله علیها کدامیک است. این راز مخفی ماندن قبر فاطمه سلامالله علیها برای همیشه پنهان مانده است و کسانی هم که حضور داشتند، دیگر بعدها محلّ اختفای قبر فاطمه سلامالله علیها را بیان نکردند.
علت مخفی بودن قبر مطهر در روایات
مرحوم شیخ صدوق درباره علّت دفن شبانه آن حضرت مینویسد: «عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی بْنِ أَبِی حَمْزَهَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِاللهِ علیه السّلام لِأَی عِلَّهٍ دُفِنَتْ فَاطِمَهُ (علیها السّلام) بِاللَّیلِ وَ لَمْ تُدْفَنْ بِالنَّهَارِ قَالَ لِأَنَّهَا أَوْصَتْ أَنْ لا یصَلِّی عَلَیهَا رِجَالٌ [الرَّجُلانِ ]؛ علی بن ابوحمزه از امام صادق علیهالسلام پرسید: چرا فاطمه را شب دفن کردند نه روز؟ فرمود: فاطمه سلامالله علیها وصیت کرده بود تا در شب، وی را دفن کنند تا ابوبکر و عمر بر جنازه آن حضرت نماز نخوانند.» مرحوم صاحب «مدارک» میگوید: «إِنَّ سَبَبِ خِفاءَ قَبْرِها (عَلَیهِا السَّلام) ما رُواه المُخالِفِ وَ المؤالفِ مِنْ أَنَّهَا (عَلَیهَا السَّلام) أَوْصَتْ إِلی أمیرِالمُؤمِنِینَ (عَلَیهِ السَّلام) أنْ یدْفَنُها لَیلاً لِئَلا یصَلَّی عَلَیها مِنْ آذاها وَ مَنَعْها میراثِهَا مِنْ أبیها (صَلَّیالله عَلَیهِ وَ آلِهِ)؛ علّت مخفی بودن محلّ دفن فاطمه سلامالله علیها آنگونه که مخالف و موافق نقل کردهاند این است که آن حضرت به امیرمؤمنان علیهالسلام سفارش کرد تا او را شبانه دفن کند تا آنان که او را اذیت کرده و از ارث پدرش محروم کرده بودند، بر وی نماز نخوانند.»
چند دلیل مشخص
بنابراین با توجّه به مطالبی که عرض شد، علّت مخفی ماندن قبر آن حضرت را میتوان در این موارد خلاصه کرد؛ اینکه، دشمنان و غاصبان حقّ آن مظلومه به قبر آن حضرت دسترسی نداشته باشند تا روزی درصدد نبش آن برنیایند. اینکه، خود آن حضرت خواستند که شبانه و مخفیانه، دفن شوند که به تبع آن قبرشان مخفی بماند؛ با توجّه به محتوای وصیت ایشان در مورد دفن آن حضرت؛ میتوان گفت که میخواستند با این کار، افکار عمومی را بیدار کرده و مردم را نسبت به ظلم حکام زمانشان نسبت به ایشان و علی علیهالسلام، آگاه سازند. بنابراین این سؤال را که چرا قبر حضرت فاطمه سلامالله علیها مخفی ماند؟ برای همیشه در اذهان مردم زنده نگه دارند.
پایگاه اطلاع رسانی هیأت رزمندگان اسلام
بازدیدها: 360