آثار بخل

1- مخارج تحمیلی

امام صادق (ع) فرمود:

مَن بَخل بِمَعُونَة أَخیهِ المُسلم و القِیام له فی حاجَته ابتلی بِمَعُونَة مَن یأثم عَلیه و لایوجر^[1]

هر کس در یاری کردن برادر مسلمان خود، بخل بورزد، یا از تلاش برای رفع نیازش کوتاهی کند، گرفتار مخارج شخصی می شود که آن شخص بر او ستم می کند و در مقابل این یاری کردن، ثوابی هم نصیبش نمی شود.

2- بینوایی

بخیل، زندگی فقیرانه ای دارد. زیرا هنگامی که بخل انسان، شدت یافت، نسبت به خود هم بخیل می شود و آسایش زندگی اش را از بین می برد، زیرا همیشه در فکر حفظ اموال خویش است. حضرت علی (ع) فرمود:

البُخل جُلبابُ المَسکنة^[2]

بخل، ردای بینوایی است.

3- آبروریزی

امام صادق (ع) فرمود:

البُخل یمَزِّقُ العرض^[3]

بخل، آبرو را بر باد می دهد.

4- بدنامی

بخل، موجب بدنامی می شود. امام علی (ع) فرمود:

بِالبُخل تَکثرِ المَسَبَّة^[4]

بخل ورزیدن، مایه بدگویی بسیار می شود.

5- خفت و خواری

امام علی (ع) فرمود:

مَن بَخل بِمالِه ذَلَّ وَ مَن بَخِل بِدینه جَلَ^[5]

هر کس در مال خود بخل ورزد، خوار و سبک می شود، و هر کس در دین خود بخل ورزد، سربلند و بزرگ می گردد.

6- انزوا و تنهایی

بخل، سبب می شود انسان دوست پیدا نکند و خویشاوندان آدمی از انسان گریزان شوند. حضرت علی (ع) فرمود:

لَیسَ لِلْبَخیل حَبیبٌ^[6]

بخیل، هیچ دوستی ندارد.

7- عامل بدی ها

حضرت علی (ع) فرمود:

البُخل جامعٌ لِمَساوی العُیوب و هُوَ زِمام یقادُ بِه إلی کلّ سوءٍ^[7]

بخل، در بردارنده بدی های هر عیبی است و افساری است که به وسیله آن به سوی هر بدی کشانده می شود.

8- عذاب دوزخ

امام علی (ع) فرمود:

إنّ اللّهَ فَرَضَ فی أَموالِ الأغنیاء أقوات الفُقراء و قال اللّه تعالی المال مالی و الفُقراء عیالی و الأغنیاء وُکلائی فَمن بَخِل بِمالی عَلی عِیالی أدْخُلُه النّار و لا ابالی^[8]

خداوند، قوت و نیاز فقیران را در اموال ثروتمندان قرار داده و فرموده است: مال و ثروت از آنِ من است و نیازمندان و فقیران، عیال من هستند (یعنی خرج و مخارج آنها به عهده من است) و ثروتمندان، وکیلان من هستند دررساندن آن مال و ثروت به فقیران. حال اگر کسی (از وکیلان من) از مال من بر عیال من، بخل ورزد، او را داخل آتش می سازم و از این کار ابایی ندارم.

9- محرومیت از رحمت الهی

انفاق، همچون آبیاری ریشه هستی خود انسان است. کسی که وجود خود را آبیاری نسازد، در واقع به خود آسیب زده است. قرآن می فرماید:

وَ مَنْ یبْخَلْ فَإِنَّما یبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ^[9]

وهر کس بخل ورزد، نسبت به خود بخل ورزیده است.

پی نوشت ها

[1] . بحارالانوار، ج 72، ص 18.

[2] . ميزان الحكمه با ترجمه فارسى، ج 1، ص 442، ح 1583.

[3] . همان، ح 1584.

[4] . همان، ح 1587.

[5] . همان، ح 1586.

[6] . همان، ح 1597.

[7] . همان، ح 1579.

[8] . جامع الاخبار، ص 80، الفصل السابع و الثلاثون.

[9] . محمد/ 38.