آشنایی با کشور عراق

موقعیت جغرافیایی
عراق در منطقه خاورمیانه واقع در جنوب غربی آسیا، بین کشورهای ایران، ترکیه، سوریه، اردن ، عربستان و کویت قرار گرفته است. 

مساحت:
وسعت عراق ۴۳۷۰۷۲ کیلومتر مربع می باشد که از این لحاظ شصت و چهارمین کشور جهان محسوب می شود. ازز کل مساحت این کشور ۴۳۲۱۶۲ کیلومتر مربع آن

خشکی و ۴۹۱۰ کیلومتر مربعنیز مساحت آبها می باشد. عراق بیشترین مرز خاکی به طول ۱۴۵۸ کیلومتر را با ایران دارد و همچنین ۵۸ کیلومتر مرز آبی در خلیج فارس دارد.

همسایگان:
کشور عراق از شمال با کشور ترکیه، از جنوب با کویت و عربستان، از شرق با ایران و از غرب با اردن و سوریه همسایه است.

در واقع اکثر مرزهای این کشور به جز بخش کوچکی که به خلیج فارس منتهی می گردد را مرزهای خشکی تشکیل می دهد.

کشور عراق در جنوب باختری آسیا و منطقه خاورمیانه جای گرفته است. عراق کشوری باستانی و دارای بی ثباتی های بسیاری است. این کشور از خاور با ایران از جنوب با عربستان سعودی ، از جنوب خاوری با خلیج فارس و کویت ، از باختر با سوریه و اردن و از شمال با کشور ترکیه همسایه است.

پایتخت عراق شهر بغداد از بزرگترین شهرهای خاورمیانه است . بخش کردستان عراق نیز خودمختار اداره می شود. عراق در حال حاضر کشوری جنگ زده و دارای بی ثباتی ، درگیری با تروریست ها و مشکلات امنیتی و همچنین آسیب دیده از جنگ های پیاپی است.با این حال منابع نفتی ، اراضی کشاورزی مناسب و ظرفیت گردشگری و زیارتی بالایی برخوردار است.

عراق کشوری است که از دیرباز در بازه های زمانی گوناگون بخشی از ایران بوده است. حتی یکی از پایتخت های ایران تیسفون نیز در این کشور قرار دارد. امروزه هم نام بسیاری از شهرهای عراق از جمله پایتخت این کشور ریشه پارسی دارند .در حال حاضر نیز ایران نفوذ زیادی در کشور عراق دارد. و روابط دو کشور بسیار مطلوب می باشد.

جغرافیا

کشور عراق عمدتا از دید آب و هوایی گرم و خشک و صحرایی است این کشور عمدتا هموار است مناطق باختری این کشور را بیابان های وسیع پوشانده است. میان دو رود دجله و فرات جلگه ای حاصل خیز و مستعد برای کشاورزی است بخشی از شمال عراق در کردستان کوهستانی است و هوا به سردی می گراید. اما در نقاط دیگر تا چشم کار می کند دشت هایی هموار بدون چشم اندازی از کوهها و تابستان هایی بسیار داغ و گرم را شاهد هستیم.

دو رود دجله و فرات که از کوهستان های کشورهای شمالی عراق سرچشمه می گیرند وارد سرزمین عراق شده و سرزمین های حاصلخیز میانرودان را سیراب کرده و هر دو به اروندرود می ریزند و این رود نیز به خلیج فارس می ریزد.

ایرانیان هخامنشی رود دجله را تیگره می خواندند به معنای تیزرو که اعراب پس از فتح عراق آنرا به صورت دجله درآوردند و امروزه ایرانیان نیز رود تیگره را دجله می خوانند .در زبان انگلیسی هم این رود Tigris خوانده می شود. جلگه حاصلخیز میان دو رود فرات و دجله جایگاه پیدایش نخستین تمدن ها بوده است.

عراق دارای ۱۸ استان می باشد که عبارتند از

۱-بغداد ۲-کربلا ۳-بصره ۴-صلاح الدین ۵- نینوا ۶-دیوانیه ۷-سلیمانیه ۸-اربیل ۹-الانبار ۱۰-نجف ۱۱-بابل ۱۲-مثنی ۱۳-واسط ۱۴- میسان ۱۵-کرکوک ۱۶-قادسیه ۱۷-دیاله ۱۸-ذیقار

تاریخ

عراق از باستانی ترین کشورهای جهان است برخی ها از آن به عنوان گهواره تمدن یاد می کنند. این کشور میراث دار نخستین تمدن های جهان تمدن های سومر ، اکد ،امور ،آشور و کلدانی است.

حکومت سومریان به دست ایلامی ها که قومی در محدوده ایران کنونی بودند نابود شد. حکومت اکدی ها هم با حملات گوتی ها از کوهستان های شمال شرق از میان رفت.

پادشاه اموری حمورابی از معروف ترین پادشاهان آن دوره است . شهر بابل قدیم در این دوره از معروف ترین شهرهای باستانی است. با تضعیف اموری ها یا حکومت بابل قدیم آشوری ها قدرت گرفتند آنان سرزمین های پیرامون خود را غارت می کردند و حتی توانستند مصر را تصرف کنند. در نهایت ایرانیان مادی آنان را شکست داده و حکومتشان را از صحنه روزگار پاک کردند.

سپس کلدانی ها در میانرودان حکومت کردند و بابل جدید شکل گرفت حکومت بابل جدید هم بدست ایرانیان از میان رفت و کورش کبیر در سال ۵۳۹ پیش از میلاد بابل را فتح کرد.

از این پس عراق برای سال های سال جزیی از خاک ایران شد پس از انقراض هخامنشیان مدتی تحت سلطه سلوکیان بود سپس دوباره به زیر چتر ایرانیان در دوره های طولانی اشکانی و ساسانی رفت.

عراق همیشه از قدیم تا کنون صحنه قدرت و نفوذ حکومت های ایران بوده است گاه تا حدی جز مهمی از ایران بوده که یکی از پایتخت ها در عراق قرار داشته است. پس از اسلام عراق به تصرف مسلمانان عرب در می آید و قبایل عرب زیادی به منطقه حاصلخیز عراق سرازیر می شوند. مرکز خلافت مسلمانان در دوره امام علی به شهر کوفه عراق منتقل می شود و سپس عراق تحت سلطه حکومت اموی شام در دمشق قرار می گیرد . و پس از انقراض امویان با تلاش های ابومسلم خراسانی و ایرانیان و تشکیل حکومت عباسیان مقر و پایتخت این حکومت به عراق منتقل می شود و با ساخته شدن شهر بغداد این شهر به یکی از بزرگترین و مهم ترین شهرهای جهان در آن زمان مبدل می شود. عراق برای مدت طولانی مرکز خلافت سرزمین های اسلامی می گردد.بغداد مرکز مهم سیاسی ، فرهنگی ،علمی و تمدنی جهان اسلام  بود .با زوال و تضعیف عباسیان و استقلال سرزمین های اسلامی همچنان عباسیان در عراق حضور دارند اما با این حال عراق به زیر سلطه حکومت بوییان ایرانی و شیعه مذهب و سپس سلجوقیان قرار گرفت و در نهایت با حمله مغول به عراق حکومت عباسیان برای همیشه نابود شد.

با حمله تیمور لنگ به عراق دوباره این ناحیه آسیب دید پس از آن حکومت های قراقویونلو و آق قویونلو قلمرو خود را به عراق افزایش دادند. سرزمین عراق مدت های زیادی میان ایرانیان صفوی و ترکان عثمانی دست به دست می شد و همواره آسیب می دید و سرانجام با تضعیف عثمانی در سال ۱۲۹۹ خورشیدی عراق به اشغال انگلیس درآمد و پس از مدتی به استقلال نسبی رسید اما ناپایداری و بی ثباتی در عراق موج می زد. عراق تحت سلطه خاندان هاشمی قرار گرفت و مدتی رشیدعالی گیلانی قدرت گرفت .اما انگلیس به این کشور حمله کرد تا حکومت دوباره به هاشمی ها بازگردد. و حکومت رشیدعالی گیلانی شکست خورد .

در سال ۱۳۳۷ پادشاهی عراق سقوط کرد و چندین تن در مدت کوتاه به قدرت رسیده و برچیده شدند تا این که صدام حسین کنترل کامل را بدست آورد.

صدام حسین با این بهانه که بخش هایی از خاک کنونی ایران سرزمین های عربی عراق بوده اند و توسط ایران اشغال شده و هم این که حکومت شیعی جمهوری اسلامی ایران را تهدیدی برای عراق می دید به خاک ایران حمله کرد اما با دلاوری های ایرانیان در طول ۸ سال جنگ در حالیکه کشورهای عربی و ابرقدرت ها به حمایت کامل از عراق می پرداختند روبرو شد. در پایان با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ ایران پیروز شد و صدام مجبور به پذیرش قرارداد الجزایر شد.

پس از چندی عراق به خاک کویت حمله کرد که با ائتلاف به رهبری آمریکا وارد جنگ شد. با ادامه خودسری های عراق و جنایت در حق مردم شیعه و کرد عراق آمریکا به همراه یک ائتلاف به عراق حمله کرد و حکومت صدام شکست خورد و صدام اعدام شد.

پس از پایان دیکتاتوری صدام و پایان اشغال عراق اوضاع عراق التیام نیافته و گسترش ناامنی و حرکات تروریستی بسیار همچنان شکل می گرفت.

در حال حاضر این کشور گرفتار خسارات جنگ های پی در پی ، اشغال ، گروه های ترویستی ، فقر ، کشتار و نا امنی و… می باشد. نفوذ ایران در این کشور و کمک های ایران به این کشور تاکنون به عراق کمک های زیادی کرده است.

مردم

جمعیت کنونی این کشور بالای ۳۲ میلیون نفر است. کشور عراق از دیرباز صحنه زندگی و تاخت و تاز اقوام گوناگون سومری ،اکدی ،اموری ، آشوری ، کلدانی ، ایرانی ، یونانی ، عرب و ترک قرار گرفته است و از هر کدام از آنان آثار بسیاری باقی مانده است. در حال حاضر اقوام عرب ، کرد های ایرانی تبار ، آشوری ، ترکمن و… در عراق ساکن اند.

جمعیت اعراب حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد در منابع آمده است. ۱۵ تا ۲۰ درصد هم جمعیت کردهای عراق تخمین زده شده است. اقوام آشوری ، ترکمن و همچنین ایرانی تبارانی هستند که در شهرهای مذهبی عراق زندگی می کنند نیز بخشی از جمعیت این کشور را دربرمی گیرند.

بیشینه مردم عراق پیرو مذهب شیعه دوازده امامی اند بخشی هم پیرو مذهب سنی و شمار اندکی هم مسیحی ، ایزدی و … هستند.

 اقتصاد

عراق دارای منابع نفتی بسیاری است. همچنین سرزمین های حاصلخیز میان دو رود دجله و فرات که از دیرباز عامل مهمی علاوه بر موقعیت جغرافیایی بوده و بر اهمیت این منطقه افزوده است برای کشاورزی و شکل گیری نخلستان ها بسیار مساعد است. همچنین عراق با وجود اماکن زیارتی شیعیان در کربلا ، نجف ، کاظمین و سامرا و همچنین اماکن تاریخی کهن بازمانده از تمدن های پیشین از جمله آثار آشوریان و ایرانیان مانند تیسفون از ظرفیت گردشگری بالایی برخوردار است.

 روابط کنونی ایران و عراق

گذشته از وقایع و حوادث پیشین تاریخی و جنگ ایران و عراق ، هم اکنون ایران نفوذ زیادی در کشور عراق دارد. و به مردم این کشور برای مبارزه با تروریسم کمک می کند. هر ساله هزاران زائر ایرانی به شهرهای مذهبی عراق می روند و همچنین مردم عراق هم برای زیارت و گاه درمان و تفریح به ایران سفر می کنند.روابط تجاری خوبی هم میان دو کشور برقرار است.

رهبر شیعیان عراق آیت الله سیستانی نیز ایرانی است. شماری از مسئولان کردستان عراق و مقامات مذهبی شیعه عراق نیز به زبان فارسی مسلط هستند. بسیاری از مردم کردستان عراق به ویژه شهر سوران زبان فارسی را می دانند و مدت ها در ایران پناهنده بوده اند.

بازدیدها: 387