پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
کاروان اسرای اهل بیت(علیهم السلام) بعد از رسیدن به شام وارد مجلس یزید شدند و اتفاقاتی در آن‌جا رخ داد که حقانیت اهل بیت(علیهم السلام) و قیام امام حسین(علیهم السلام) را بیشتر نمایان کرد. بعد از وقایعی که در کاخ یزید رخ داد، به دستور او، اهل بیت را برای مدتی در شام سکنا دادند.
شیخ مفید این موضوع را چنین به تصویر کشیده است: «…سپس دستور داد زنان را در خانه جداگانه درآرند، و على بن الحسین(علیهم السلام) نیز نزد ایشان باشد، پس خانه چسبیده به خانه یزید را براى ایشان خالى کرده، و چند روزى آن خاندان (عصمت) در آن‌جا ماندند…».[۱]
از متن شیخ مفید همین مقدار دانسته می‌شود که محل اسکان اهل بیت(علیهم السلام) خانه‌ای در جوار قصر یزید بود، و به ویژگی‌های دیگر آن پرداخته نشد، اما قطب راوندی روایتی مفصل‌تر نقل می‌کند:
«امام صادق(علیهم السلام) فرمود: وقتى امام زین العابدین(علیهم السلام) را با اهل بیت پیامبر نزد یزید آوردند، آنان را در خرابهاى که دیوارهایش سست بود قرار دادند.
یکى از آنها گفت: ما را در این خرابه قرار دادند تا بر سر ما خراب شود.
یکى از نگهبانان این را شنید و به زبان رومی گفت: اینها را بنگرید مىترسند که دیوار بر سر آنها خراب شود، در حالی‌که این بهتر است از آن‌که فردا بیرونشان آورده و یکى بعد از دیگرى گردنشان را بزنند!
امام سجاد(علیهم السلام) فرمود: به اذن خدا هیچ یک از این دو نمىشود. و همین طور هم شد.[۲]
همان‌طور که مشاهده می‌شود؛ در این روایت که در کتابی مربوط به قرن ششم است؛ عبارت «بیت خراب» که به معنای خانه خراب یا همان خرابه است؛ آمده است.
این روایت را محمد بن الحسن الصفار در کتاب «بصائر الدرجات» که مربوط به قرن سوم هجری است از محمد بن علی حلبی از امام صادق(علیهم السلام) آورده است، جز آن‌که در عبارت عربی آن صفت «خراب» برای «بیت» ذکر نشده،[۳] اما ادامه روایت نشانگر آن است که این خانه آن قدر خراب بوده که احتمال ریزش دیوارهای آن بر سر اهل بیت وجود داشته و بر همین اساس، اگر واژگان «خرابه» برای محل سکنای اهل بیت به کار برده شود، دور از واقع نیست.
با توجه به مطالبی که گفته شد، از نظر تاریخی؛ اهل بیت(علیهم السلام) در خانه‌ای خراب در کنار قصر یزید جای داده شدند.
اما در مورد آنچه در پرسش آمده باید گفت؛ وجود برخی از خانه‌های این‌چنینی در کنار کاخ‌های پادشاهان – بویژه در گذشته – چندان دور از ذهن نیست؛ زیرا به دلائل متفاوت می‌توان تصور کرد که در کنار قصرها؛ مخروبه‌ها هم باشند، مثلاً کار توسعه قصرها از این‌جا آغاز می‌شد که خانه‌های مردمی که در اطراف این قصرها واقع است را به تدریج خراب کرده و متصل به قصر کنند، و ممکن است خانه مذکور یکی از این خانه‌ها بود یا آن‌که این خانه محلی بوده برای نگهداری کالاها و اسباب‌های کهنه و از این قبیل.
و نیز ممکن است که این خانه کاملاً چسبیده به کاخ نبوده، بلکه در همان حوالی قرار داشته و در آن زمان به دلیل عدم وجود کارخانجات و وسایل نقلیه، چون سکوت بر شهر حکم‌فرما بود، امکان شنیدن صدای ناله‌ها از مسافت‌های دورتر نیز امکان‌پذیر بود و بر این اساس، صدای اهل بیت به افراد مستقر در کاخ می‌رسید.
شیخ مفید این موضوع را چنین به تصویر کشیده است: «…سپس دستور داد زنان را در خانه جداگانه درآرند، و على بن الحسین(علیهم السلام) نیز نزد ایشان باشد، پس خانه چسبیده به خانه یزید را براى ایشان خالى کرده، و چند روزى آن خاندان (عصمت) در آن‌جا ماندند…».[۱]
از متن شیخ مفید همین مقدار دانسته می‌شود که محل اسکان اهل بیت(علیهم السلام) خانه‌ای در جوار قصر یزید بود، و به ویژگی‌های دیگر آن پرداخته نشد، اما قطب راوندی روایتی مفصل‌تر نقل می‌کند:
«امام صادق(علیهم السلام) فرمود: وقتى امام زین العابدین(علیهم السلام) را با اهل بیت پیامبر نزد یزید آوردند، آنان را در خرابهاى که دیوارهایش سست بود قرار دادند.
یکى از آنها گفت: ما را در این خرابه قرار دادند تا بر سر ما خراب شود.
یکى از نگهبانان این را شنید و به زبان رومی گفت: اینها را بنگرید مىترسند که دیوار بر سر آنها خراب شود، در حالی‌که این بهتر است از آن‌که فردا بیرونشان آورده و یکى بعد از دیگرى گردنشان را بزنند!
امام سجاد(علیهم السلام) فرمود: به اذن خدا هیچ یک از این دو نمىشود. و همین طور هم شد.[۲]
همان‌طور که مشاهده می‌شود؛ در این روایت که در کتابی مربوط به قرن ششم است؛ عبارت «بیت خراب» که به معنای خانه خراب یا همان خرابه است؛ آمده است.
این روایت را محمد بن الحسن الصفار در کتاب «بصائر الدرجات» که مربوط به قرن سوم هجری است از محمد بن علی حلبی از امام صادق(علیهم السلام) آورده است، جز آن‌که در عبارت عربی آن صفت «خراب» برای «بیت» ذکر نشده،[۳] اما ادامه روایت نشانگر آن است که این خانه آن قدر خراب بوده که احتمال ریزش دیوارهای آن بر سر اهل بیت وجود داشته و بر همین اساس، اگر واژگان «خرابه» برای محل سکنای اهل بیت به کار برده شود، دور از واقع نیست.
با توجه به مطالبی که گفته شد، از نظر تاریخی؛ اهل بیت(علیهم السلام) در خانه‌ای خراب در کنار قصر یزید جای داده شدند.
اما در مورد آنچه در پرسش آمده باید گفت؛ وجود برخی از خانه‌های این‌چنینی در کنار کاخ‌های پادشاهان – بویژه در گذشته – چندان دور از ذهن نیست؛ زیرا به دلائل متفاوت می‌توان تصور کرد که در کنار قصرها؛ مخروبه‌ها هم باشند، مثلاً کار توسعه قصرها از این‌جا آغاز می‌شد که خانه‌های مردمی که در اطراف این قصرها واقع است را به تدریج خراب کرده و متصل به قصر کنند، و ممکن است خانه مذکور یکی از این خانه‌ها بود یا آن‌که این خانه محلی بوده برای نگهداری کالاها و اسباب‌های کهنه و از این قبیل.
و نیز ممکن است که این خانه کاملاً چسبیده به کاخ نبوده، بلکه در همان حوالی قرار داشته و در آن زمان به دلیل عدم وجود کارخانجات و وسایل نقلیه، چون سکوت بر شهر حکم‌فرما بود، امکان شنیدن صدای ناله‌ها از مسافت‌های دورتر نیز امکان‌پذیر بود و بر این اساس، صدای اهل بیت به افراد مستقر در کاخ می‌رسید.
[۱]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج۲، ص ۱۲۲، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
[۲]. قطب الدین راوندی، سعید بن عبد اللّٰه، الخرائج و الجرائح، ج۲، ص ۷۵۳، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
[۳]. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّی الله علیهم، ج ۱، ص ۳۳۸، محقق و مصحح: کوچه باغی، محسن بن عباسعلی، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
منبع:اسلام کوئست
بازدیدها: 1122
