آیا سفر به عتبات عالیات با وجود احتمال خطر جانی، حرام است؟

سفر به عتبات عالیات برای زیارت قبور مطهر و منور ائمه طاهرین (علیه السلام) از اموری است که بسیار پسندیده و مورد سفارش ائمه طاهرین (علیه السلام) است چرا که دشمنان اهل بیت (علیه السلام) همواره سعی در از بین بردن نام ، یاد و آثار ائمه طاهرین(علیه السلام) داشته اند و شیعیان و محبان اهل بیت (علیه السلام) با همین مسافرت ها و زیارت های خود همواره حرکت های دشمنان را بی اثر کرده اند البته معمولا این مسافرت ها و زیارت ها خالی از ضرر نبوده است.

پس همواره باید میزان ضرر با اثراتی که این سفر برای حفظ اسلام ، کیان تشیع، احیاء نام ، یاد و آثار ائمه اطهار (علیه السلام) دارد سنجیده شود و در صورت برتری و اهمیت و اولویت این آثار بر حفظ جان به آن اقدام شود همان گونه که در طول تاریخ شیعیان به این نحو عمل کرده اند.

در تاریخ آمده است که متوکل عباسی زائرین قبر امام حسین (علیه السلام) را با قطع دست راست آنها مجازات می کرد تا کسی را جرأت آن نباشد که به زیارت قبر آن حضرت برود اما شیعیان از این مجازات ها استقبال کرده و حتی بعضی از این افراد هر دو دست خود را در این راه فدا کردند و دشمن را شکست دادند.

این اقدامات در آن شرایط که حیات و کیان تشیع به حضور و عدم حضور زائرین حائر حسینی بستگی داشته است، امری لازم و ضروری بوده است و اگر امروزه اثری از مکتب اهل بیت باقی مانده است به برکت فداکاری های این افراد است.

بهرحال از نظر فقهی سفر به عتبات عالیات در شرایط بحرانی و خطر، از قبیل تشخیص موضوع است و اگر به یقین ثابت شود که سفر به عتبات عالیات برای حفظ اسلام ضرورت دارد، در این صورت می توان به چنین مسافرتی اقدام کرد.

اما امروزه که مکتب تشیع بسط و گسترش یافته است، چنین ضرورتی احساس نمی شود، و بدیهی است که باید این گونه مسافرتها با هماهنگی مسؤلین نظام جمهوری اسلامی باشد.

پس در صورتی که عبور از مرز کشور بر خلاف قانون جمهوری اسلامی ایران باشد و شرایط به نحوی باشد که یکی از مراجع عظام تقلیدحکم به عدم جواز سفر داده و آن را ممنوع کرده باشند، سفر افراد، سفر معصیت خواهد شد[۱].

مقام معظم رهبری در باره نماز چنین افرادی فرموده اند: “در صورتی که بر خلاف مقرّرات باشد نماز آنها در این سفر و سفرهای شبیه به آن، تمام و کامل می باشد، زیرا سفر معصیت می باشد که در رساله‏های عملیه، دستور به خواندن نماز کامل در سفر معصیت داده شده است. “[۲]

اما زائرانی که سفرشان بر خلاف مقررات نبوده و خوف ضرر عظیمی هم وجود نداشته و به زیارت عتبات عالیات رفته‏اند، اگر اتفاقاً به دست جنایتکاران کشته شوند، مظلوم هستند و ثواب عظیم دارند.