راز تاثیرگذار مرجعیت شیعه در مسئله فلسطین: نگاه آیت‌الله بروجردی

زمینه تاریخی

با شکل‌گیری رژیم غاصب صهیونیستی در سال ۱۳۲۶ شمسی و آغاز حملات سازمان‌یافته به سرزمین‌های اسلامی، مرجعیت شیعه در ایران واکنش سریع نشان داد.

 آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی، مرجع بزرگ تقلید، در نخستین سال‌های زعامت خود با صدور بیانیه‌ای تاریخی، تجاوزات صهیونیست‌ها را محکوم و بر لزوم حمایت از ملت فلسطین تأکید کرد.

پس از تصمیم قدرت‌های استعماری، به ویژه بریتانیا، برای تقسیم فلسطین به بخش عربی و یهودی و تعیین منطقه‌ای بین‌المللی برای بیت‌المقدس، ناآرامی‌های گسترده‌ای سراسر منطقه را فرا گرفت. در خرداد ۱۳۲۷ اولین جنگ اعراب و اسرائیل آغاز شد و هزاران داوطلب مسلمان به مقابله با صهیونیست‌ها پیوستند.

در ایران نیز دهم خرداد ۱۳۲۷، به دعوت اتحادیه مسلمین، تظاهرات گسترده‌ای در تهران برگزار شد. در این حرکت، حضور سفرای کشورهای عربی و ثبت‌نام بیش از دو هزار نفر برای اعزام به جبهه‌های نبرد علیه صهیونیست‌ها، اهمیت حمایت عمومی از فلسطین را نشان داد.

موضع آیت‌الله بروجردی

آیت‌الله بروجردی در بیانیه خود، رژیم صهیونیستی را جعلی و منحوس خواند. و با اشاره به جنایات صهیونیست‌ها علیه مردم فلسطین، از ملت ایران خواست که برای پیروزی مسلمانان و شکست اشغالگران دعا و نیایش کنند.

این بیانیه نه تنها به حمایت از فلسطین محدود می‌شد. بلکه جنایات هندوها علیه مسلمانان در شبه‌قاره هند را نیز محکوم می‌کرد. نشانه‌ای از نگاه امت‌محور و دغدغه جهانی ایشان نسبت به مسلمانان مظلوم.

متن بیانیه

آیت‌الله بروجردی در بخشی از بیانیه می‌نویسد:

«خداوند متعال را در نهان و عیان سپاس می‌گوییم و از آنچه برادران مسلمان ما در پاکستان از مشرکان و در فلسطین از یهودیان می‌بینند. به او شکایت می‌کنیم… اطفال را کشته و معابد و خانه‌ها را تخریب کرده‌اند. از خداوند مسئلت داریم که مسلمانان را پیروز گرداند. و این قوم متعدی را خوار و ذلیل سازد…»

این بیانیه بازتاب گسترده‌ای داشت. و جایگاه مرجعیت شیعه را به عنوان پشتیبان امت اسلامی تثبیت کرد.

تحلیل و پیامدها

۱. سطح داخلی: آیت‌الله بروجردی نشان داد مرجعیت شیعه تنها در امور دینی و اجتماعی ایران نیست. بلکه در مسائل امت اسلامی و تهدیدهای خارجی نیز نقش مرجع دارد.

۲. سطح منطقه‌ای و جهانی: این موضع‌گیری نخستین واکنش جدی مرجعیت عالی شیعه علیه صهیونیسم بود. و الگویی برای علمای بعدی و جریان‌های مقاومت اسلامی شد.

دغدغه آیت‌الله بروجردی نسبت به مسئله فلسطین نه یک واکنش مقطعی، بلکه رویکردی اصولی و امت‌محور بود. که بر پایه آموزه‌های اسلامی و شناخت دقیق تهدیدهای صهیونیستی شکل گرفت.