آیت‌الله‌ مکارم شیرازی| «اقاله» براساس روایات سبب بخشش گناهان در قیامت است

آیت‌الله‌ ناصر مکارم شیرازی، در روز  ۱۴ فروردین ماه در درس خارج فقه خود در مسجد اعظم قم بیان فرمودند: روایتی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اسلام نقل شده است کسی که در حق مسلمانی اقاله کند خداوند در روز قیامت گناهان او را می‌بخشد و از او صرف‌نظر می‌کند.

وی افزود: علمای شیعه اجماع دارند که حقیقت اقاله، فسخ یک بیع است یعنی جنس فروخته شده پس گرفته می‌شود لذا بیع جدید بر خلاف برخی نظرات به خصوص اهل سنت نیست.

این مرجع تقلید با بیان اینکه توافق به فسخ خود نوعی از عقود است تصریح کرد: اقاله نوعی قرارداد است و کسانی مانند شهید ثانی برای اثبات آن به آیه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ»(یک مائده) اشاره کرده بنابراین مطابق با قاعده و سیره عقلا است و منحصر به بیع نیست و مساقات و مضاربه و … را نیز شامل است.

وی با طرح این سؤال که آیا اقاله در وقف نیز قابل اجراست، افزود: کسی حسینیه و مسجد و مدرسه‌ای وقف کرده است اما بعد از مدتی ممکن است پشیمان شود ولی اقاله در اینجا معنا ندارد زیرا اقاله دو طرف دارد بنابراین وقف قابل فسخ نیست زیرا اقاله برای معاوضات و طرفینی است ولی کسی با خودش بخواهد اقاله کند مفهومی نمی‌یابد.

این مرجع تقلید با بیان اینکه اقاله برای نکاح مصداق ندارد تصریح کرد: تنها راه برای برگرداندن نکاح، طلاق و فسخ در عیوب است و غیر از این دو راهی ندارد؛ از این رو گفتیم که نکاح جزء عبادات نیست و توقیفی است و نمی‌توان با عمومات ادله اقاله را بر آن بار کنیم.

وی با اشاره به صیغه اقاله گفت: هر چیزی که ظهور و صراحت در اقاله داشته باشد جزء صیغه آن محسوب می‌شود که البته در موضوعات کم اهمیت مانند خرید و فروش‌های مایحتاج روزانه از مغازه‌ها معمول این است که صیغه جاری نمی‌شود.