پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
احكام عزادارى
گريستن در عزاى معصومين عليهم السلام و گرياندن ديگران و بر پايى مجالس سوگوارى اهل بيت؛ از جمله كارهاى مستحب مؤكد و از افضل كارها و داراى ثواب بسيارى است ولى از آنجا كه برخى افراد گاهى در عزادارى دچار افراط يا تفريط مى‌شوند، توجه به چند شرط از شرايط عزادارى لازم است:
آنچه خوانده مى‌شود؛ مشتمل بر مطالب دروغ و باطل نباشد./ همراه با كار حرام؛ مثلاً موسيقى لهوى نباشد./همراه با مطالبى كه وهن مذهب يا تنقيص و تحقير معصومين عليهم السلام است نباشد./ موجب اضرار به نفس (ضرر قابل توجه) نباشد./سبب ترك واجب نباشد، كه گاهى سبب ترك نماز يا قضا شدن آن مى‌شود.[17]
س: نظر مبارك خود را در مورد خواندن وعاهاى كميل، ندبه، سمات، زيارت عاشورا و جامعه، عزادارى حضرت امام حسين عليه السلام (از قبيل روضه خوانى، سينه زنى و غيره) مرقوم فرماييد تا رفع ابهام و شبهه از دسائس مغرضين شود و نيز شيعيان راستين اغفال نشوند؟
امام خمينى قدس سره : ج) خواندن ادعيۀ مأثوره و عزادارى براى حضرت سيد الشهداء عليه السلام از افضل قُرُبات و آدم ساز است.[18]
س: لطفاً نظر خود را در مورد تعزيه‌اى كه با شرايط ذيل خوانده مى‌شود و مرسوم محلّ مى‌باشد، مرقوم فرمائيد تا به آن عمل شود؟
از طبل و شيپور و سائر ادوات طرب‌انگيز هيچگونه استفاده نمى‌شود./تعزيه را با صداى ساده كه غنا به آن گفته نمى‌شود مى‌خوانند./اجتماع مرد و زن به صورتى است كه زنها و مردها جداگانه و با فاصله پنجاه متر از هم مى‌نشينند./كسى كه نسخۀ زنانه را مى‌خواند فقط عبا به دوش دارد و يك دستمال سياه به سر مى‌پيچد./اشعار معمولى به زبان محلّى (كه در اغلب مجالس مرسوم است) خوانده مى‌شود./مزاحم وقت نماز و روضه خوانى و مانع وعظ نيست وخواننده هم اهل محل است.
امام خمينى قدس سره : ج) باخصوصيّات مذكوره اشكالى ندارد.[19]
س -در بعضى از هيئت‌هاى مذهبى، مصيبت‌هاى خوانده مى‌شود كه مستند به مقتل معتبرى نيست و از هيچ عالم يا مرجعى هم شنيده نشده است و هنگامى كه از خوانندۀ مصيبت از منبع آن سؤال مى‌شود، پاسخ مى‌دهند كه اهل بيت: اينگونه به ما فهمانده‌اند و يا ما را راهنمايى كرده‌اند و واقعه كربلا فقط در مقاتل نيست و منبع آن هم فقط به گفته‌هاى علما نمى‌باشد بلكه گاهى بعضى از امور براى مدّاح يا خطيب حسينى از راه الهام و مكاشفه مكشوف مى‌شود، سؤال من اين است كه آيا نقل وقايع از اين طريق صحيح است يا خير؟ و در صورتى كه صحيح نباشد، تكليف شنوندگان چيست؟
آيةالله خامنه‌اى: ج) نقل مطالب به صورت مزبور بدون اينكه مستند به روايتى باشد و يا در تاريخ ثابت شده باشد وجه شرعى ندارد مگر آنكه نقل آن به عنوان بيان حال به حسب برداشت متكلّم بوده و علم به خلاف بودن آن نداشته باشد و تكليف شنوندگان نهى از منكر است به شرطى كه موضوع و شرايط آن نزد آنان ثابت شده باشد.[20]
استفاده از ابزار موسيقى در عزادارى
از آنجا كه در برخى از هيئت‌هاى عزادارى از شيپور و طبل و سنج و ديگر وسائل موسيقى استفاده مى‌شود، توجه به چند استفتاء لازم است:
س: آيا زدن طبل و شيپور در تعزيه حضرت سيد الشهداء عليه السلام جايز است يا نه؟
امام خمينى قدس سره : ج) اگر از آلات لهو و لعب نباشد و وهن بر مذهب هم نشود مانع ندارد.[21]
س: استفاده از طبل وسنج وشيپور وهمچنين زنجيرهايى كه داراى تيغ هستند در مجالس و دسته‌هاى عزادارى چه حكمى دارد؟
آيت اللّه خامنه‌اى: ج) اگر استفاده از زنجيرهاى مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و يا باعث ضرر بدنى قابل توجهى گردد جايز نيست ولى استفاده از شيپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشكال ندارد.[22]
س: استفاده از آلات موسيقى مانند ارگ (از آلات موسيقى و شبيه پيانو است) و سنج و غير آنها در مراسم عزادارى چه حكمى درد؟
آيت اللّه خامنه‌اى: ج) استفاده از آلات موسيقى، مناسب با عزادارى سالار شهيدان نيست و شايسته است مراسم عزادارى به همان صورت متعارفى كه از قديم متداول بوده برگزار شود.[23]
قمه زنى
از جمله اعمالى كه در عصر حاضر سبب توهين ديگران به مذهب تشيّع شده و سابقۀ تاريخى و توجيه عقلانى ندارد قمه زنى يا تيغ زنى است. اين عمل در فتاواى بسيارى از فقها حرام شمرده شده كه به برخى از آنها اشاره مى‌شود.
س: قمه زنى و سينه زنى با بدن برهنه در انظار عمومى چه حكمى دارد؟
امام خمينى قدس سره : ج) در شرايط و اوضاع كنونى از قمه زدن خوددارى شود و عزادارى و سينه زدن مانعى ندارد.[24]
س: آيا قمه زنى به طور مخفى حلال است يا اينكه فتواى شريف جنابعالى عموميت دارد؟
آيت اللّه خامنه‌اى: ج) قمه زنى علاوه بر اينكه از نظر عرفى از مظاهر حزن و اندوه حساب نمى‌شود و سابقه‌اى در عصر ائمه عليهم السلام و زمان‌هاى بعد از آن ندارد و تأييدى هم به شكل خاص يا عام از معصوم عليه السلام در مورد آن نرسيده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب مى‌شود، بنابراين در هيچ حالتى جايز نيست.[25]
س: آيا قمه زنى جايز است؟ چنانچه در اين مورد نذرى و جود داشته باشد، وظيفه چيست؟
آية اللّه فاضل لنكرانى: ج) با توجه به گرايشى كه نسبت به اسلام و تشيع بعد از پيروزى انقلاب اسلامى ايران در اكثر نقاط جهان پيدا شده و ايران اسلامى به عنوان ام القرى جهان اسلام شناخته مى‌شود و اعمال و رفتار ملت ايران به عنوان الگو و بيانگر اسلام مطرح است، لازم است در رابطه با مسائل سوگوارى و عزادارى سالار شهيدان حضرت اباعبداللّه الحسين عليه السلام به گونه‌اى عمل شود كه موجب گرايش بيشتر و علاقمندى شديدتر به آن حضرت و هدف مقدس وى گردد، پيداست در اين شرايط مسألۀ قمه زدن نه تنها چنين نقشى ندارد، بلكه به علت عدم قابليت پذيرش و نداشتن هيچگونه توجيه قابل فهم مخالفين، نتيجه سوء برآن مترتب خواهد شد. لذا لازم است شيعيان علاقه‌مند به مكتب امام حسين عليه السلام از آن خود دارى كنند و چنانچه در اين مورد نذرى وجود داشته باشد، ندر واجد شرايط صحت و انعقاد نيست.[26]
آية اللّه مكارم: ج: … درست است كه اين مراسم ذاتاً مستحب است ولى زنده نگه داشتن آن در مواردى از اوجب واجبات است.
در اينجا لازم مى‌دانم همۀ برادران و خواهران ايمانى را به چند نكته توجه دهم:
١ -بايد همه بكوشند با خالص‌ترين نيّات در اين مراسم شركت جسته، و قلب و روح خود را در اختيار سالار شهيدان قرار دهند، وبه اهداف والاى اين قيام بزرگ تاريخ اسلام و بشريت بيانديشند، و گويندگان عزيز و نويسندگان محترم اهداف مهم اين قيام پربار را تشريح كرده، و سوگواران را به روز به روز با آن آشناتر سازند تا مصداق كامل «عارفاً بحقه» حاصل گردد.
٢ -برادران و خواهران ايمانى بايد خلوص اين مراسم را از امورى كه مخالف شرع اسلام و دستورهاى پيشوايان بزرگ دين است حفظ كنند و از هر كارى كه بهانه به دست دشمنان مى‌دهد بپرهيزند و نيز از اعمالى مانند قمه زدن و قفل در تن كردن و امثال آن كه رهبر معظّم انقلاب در بيانات پربار خود به آن اشاره نمودند اجتناب جويند.
زيرا اين اعمال دست آويزى به دست دشمنان خواهد داد تا كلّ اين مراسم عظيم و سازنده را زير سؤال برند، قمه را بايد بر سر دشمن كوبيد نه بر سر دوست، قفل را بايد بر دهان دشمن زد، نه بر تن دوست، درست است كه انگيزه اين افراد عشق به امام حسين عليه السلام و مكتب اوست ولى بايد توجّه داشت كه مقدس بودن انگيزه به تنهايى كافى نيست، بايد نفس عمل هم مقدّس باشد، كيفيّت عزادارى يا بايد در نصوص اسلامى وارد شده باشد و يا مشمول عمومات و اطلاقات ادلّه گردد، و اين گونه كارها مسلّما” نه منصوص است و نه مصداق عزادارى در عرف عقلاً و اهل شرع، به علاوه موانعى نيز از نظر شرع در برابر آن قرار دارد، و به تعبير ديگر نه مقتضى شمول عمومات موجود است و نه مانع، مفقود.
درست است كه جمعى از بزرگان فقهاى شيعه پيشين قدس اللّه اسرار هم اجازه بعضى از اين امور را در عصر خود به دلايل خاصى داده‌اند ولى آنها هم اگر در عصر ما و شرايط زمان ما بودند به يقين طور ديگرى فتوا مى‌دادند.
٣ -بايد توجّه داشت كه هدف اصلى قيام امام حسين عليه السلام همانگونه كه در وصيت تاريخى معروف آن حضرت آمده احياى امر به معروف و نهى از منكر بود بر همه عاشقان مكتبش لازم است اين دو فريضۀ الهى و قرآنى را زنده كنند و به امام و پيشواى بزرگشان اقتدا نمايند، و از طريق صحيح و حساب شده با منكرات به مبارزه برخيزند، و با گفتار و اعمال خود معروف را زنده كنند.
بازدیدها: 194
