پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
احکام عزادارى
گریستن در عزاى معصومین علیهم السلام و گریاندن دیگران و بر پایى مجالس سوگوارى اهل بیت؛ از جمله کارهاى مستحب مؤکد و از افضل کارها و داراى ثواب بسیارى است ولى از آنجا که برخى افراد گاهى در عزادارى دچار افراط یا تفریط مى‌شوند، توجه به چند شرط از شرایط عزادارى لازم است:
آنچه خوانده مى‌شود؛ مشتمل بر مطالب دروغ و باطل نباشد./ همراه با کار حرام؛ مثلاً موسیقى لهوى نباشد./همراه با مطالبى که وهن مذهب یا تنقیص و تحقیر معصومین علیهم السلام است نباشد./ موجب اضرار به نفس (ضرر قابل توجه) نباشد./سبب ترک واجب نباشد، که گاهى سبب ترک نماز یا قضا شدن آن مى‌شود.[۱۷]
س: نظر مبارک خود را در مورد خواندن وعاهاى کمیل، ندبه، سمات، زیارت عاشورا و جامعه، عزادارى حضرت امام حسین علیه السلام (از قبیل روضه خوانى، سینه زنى و غیره) مرقوم فرمایید تا رفع ابهام و شبهه از دسائس مغرضین شود و نیز شیعیان راستین اغفال نشوند؟
امام خمینى قدس سره : ج) خواندن ادعیۀ مأثوره و عزادارى براى حضرت سید الشهداء علیه السلام از افضل قُرُبات و آدم ساز است.[۱۸]
س: لطفاً نظر خود را در مورد تعزیه‌اى که با شرایط ذیل خوانده مى‌شود و مرسوم محلّ مى‌باشد، مرقوم فرمائید تا به آن عمل شود؟
از طبل و شیپور و سائر ادوات طرب‌انگیز هیچگونه استفاده نمى‌شود./تعزیه را با صداى ساده که غنا به آن گفته نمى‌شود مى‌خوانند./اجتماع مرد و زن به صورتى است که زنها و مردها جداگانه و با فاصله پنجاه متر از هم مى‌نشینند./کسى که نسخۀ زنانه را مى‌خواند فقط عبا به دوش دارد و یک دستمال سیاه به سر مى‌پیچد./اشعار معمولى به زبان محلّى (که در اغلب مجالس مرسوم است) خوانده مى‌شود./مزاحم وقت نماز و روضه خوانى و مانع وعظ نیست وخواننده هم اهل محل است.
امام خمینى قدس سره : ج) باخصوصیّات مذکوره اشکالى ندارد.[۱۹]
س -در بعضى از هیئت‌هاى مذهبى، مصیبت‌هاى خوانده مى‌شود که مستند به مقتل معتبرى نیست و از هیچ عالم یا مرجعى هم شنیده نشده است و هنگامى که از خوانندۀ مصیبت از منبع آن سؤال مى‌شود، پاسخ مى‌دهند که اهل بیت: اینگونه به ما فهمانده‌اند و یا ما را راهنمایى کرده‌اند و واقعه کربلا فقط در مقاتل نیست و منبع آن هم فقط به گفته‌هاى علما نمى‌باشد بلکه گاهى بعضى از امور براى مدّاح یا خطیب حسینى از راه الهام و مکاشفه مکشوف مى‌شود، سؤال من این است که آیا نقل وقایع از این طریق صحیح است یا خیر؟ و در صورتى که صحیح نباشد، تکلیف شنوندگان چیست؟
آیهالله خامنه‌اى: ج) نقل مطالب به صورت مزبور بدون اینکه مستند به روایتى باشد و یا در تاریخ ثابت شده باشد وجه شرعى ندارد مگر آنکه نقل آن به عنوان بیان حال به حسب برداشت متکلّم بوده و علم به خلاف بودن آن نداشته باشد و تکلیف شنوندگان نهى از منکر است به شرطى که موضوع و شرایط آن نزد آنان ثابت شده باشد.[۲۰]
استفاده از ابزار موسیقى در عزادارى
از آنجا که در برخى از هیئت‌هاى عزادارى از شیپور و طبل و سنج و دیگر وسائل موسیقى استفاده مى‌شود، توجه به چند استفتاء لازم است:
س: آیا زدن طبل و شیپور در تعزیه حضرت سید الشهداء علیه السلام جایز است یا نه؟
امام خمینى قدس سره : ج) اگر از آلات لهو و لعب نباشد و وهن بر مذهب هم نشود مانع ندارد.[۲۱]
س: استفاده از طبل وسنج وشیپور وهمچنین زنجیرهایى که داراى تیغ هستند در مجالس و دسته‌هاى عزادارى چه حکمى دارد؟
آیت اللّه خامنه‌اى: ج) اگر استفاده از زنجیرهاى مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و یا باعث ضرر بدنى قابل توجهى گردد جایز نیست ولى استفاده از شیپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد.[۲۲]
س: استفاده از آلات موسیقى مانند ارگ (از آلات موسیقى و شبیه پیانو است) و سنج و غیر آنها در مراسم عزادارى چه حکمى درد؟
آیت اللّه خامنه‌اى: ج) استفاده از آلات موسیقى، مناسب با عزادارى سالار شهیدان نیست و شایسته است مراسم عزادارى به همان صورت متعارفى که از قدیم متداول بوده برگزار شود.[۲۳]
قمه زنى
از جمله اعمالى که در عصر حاضر سبب توهین دیگران به مذهب تشیّع شده و سابقۀ تاریخى و توجیه عقلانى ندارد قمه زنى یا تیغ زنى است. این عمل در فتاواى بسیارى از فقها حرام شمرده شده که به برخى از آنها اشاره مى‌شود.
س: قمه زنى و سینه زنى با بدن برهنه در انظار عمومى چه حکمى دارد؟
امام خمینى قدس سره : ج) در شرایط و اوضاع کنونى از قمه زدن خوددارى شود و عزادارى و سینه زدن مانعى ندارد.[۲۴]
س: آیا قمه زنى به طور مخفى حلال است یا اینکه فتواى شریف جنابعالى عمومیت دارد؟
آیت اللّه خامنه‌اى: ج) قمه زنى علاوه بر اینکه از نظر عرفى از مظاهر حزن و اندوه حساب نمى‌شود و سابقه‌اى در عصر ائمه علیهم السلام و زمان‌هاى بعد از آن ندارد و تأییدى هم به شکل خاص یا عام از معصوم علیه السلام در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب مى‌شود، بنابراین در هیچ حالتى جایز نیست.[۲۵]
س: آیا قمه زنى جایز است؟ چنانچه در این مورد نذرى و جود داشته باشد، وظیفه چیست؟
آیه اللّه فاضل لنکرانى: ج) با توجه به گرایشى که نسبت به اسلام و تشیع بعد از پیروزى انقلاب اسلامى ایران در اکثر نقاط جهان پیدا شده و ایران اسلامى به عنوان ام القرى جهان اسلام شناخته مى‌شود و اعمال و رفتار ملت ایران به عنوان الگو و بیانگر اسلام مطرح است، لازم است در رابطه با مسائل سوگوارى و عزادارى سالار شهیدان حضرت اباعبداللّه الحسین علیه السلام به گونه‌اى عمل شود که موجب گرایش بیشتر و علاقمندى شدیدتر به آن حضرت و هدف مقدس وى گردد، پیداست در این شرایط مسألۀ قمه زدن نه تنها چنین نقشى ندارد، بلکه به علت عدم قابلیت پذیرش و نداشتن هیچگونه توجیه قابل فهم مخالفین، نتیجه سوء برآن مترتب خواهد شد. لذا لازم است شیعیان علاقه‌مند به مکتب امام حسین علیه السلام از آن خود دارى کنند و چنانچه در این مورد نذرى وجود داشته باشد، ندر واجد شرایط صحت و انعقاد نیست.[۲۶]
آیه اللّه مکارم: ج: … درست است که این مراسم ذاتاً مستحب است ولى زنده نگه داشتن آن در مواردى از اوجب واجبات است.
در اینجا لازم مى‌دانم همۀ برادران و خواهران ایمانى را به چند نکته توجه دهم:
١ -باید همه بکوشند با خالص‌ترین نیّات در این مراسم شرکت جسته، و قلب و روح خود را در اختیار سالار شهیدان قرار دهند، وبه اهداف والاى این قیام بزرگ تاریخ اسلام و بشریت بیاندیشند، و گویندگان عزیز و نویسندگان محترم اهداف مهم این قیام پربار را تشریح کرده، و سوگواران را به روز به روز با آن آشناتر سازند تا مصداق کامل «عارفاً بحقه» حاصل گردد.
٢ -برادران و خواهران ایمانى باید خلوص این مراسم را از امورى که مخالف شرع اسلام و دستورهاى پیشوایان بزرگ دین است حفظ کنند و از هر کارى که بهانه به دست دشمنان مى‌دهد بپرهیزند و نیز از اعمالى مانند قمه زدن و قفل در تن کردن و امثال آن که رهبر معظّم انقلاب در بیانات پربار خود به آن اشاره نمودند اجتناب جویند.
زیرا این اعمال دست آویزى به دست دشمنان خواهد داد تا کلّ این مراسم عظیم و سازنده را زیر سؤال برند، قمه را باید بر سر دشمن کوبید نه بر سر دوست، قفل را باید بر دهان دشمن زد، نه بر تن دوست، درست است که انگیزه این افراد عشق به امام حسین علیه السلام و مکتب اوست ولى باید توجّه داشت که مقدس بودن انگیزه به تنهایى کافى نیست، باید نفس عمل هم مقدّس باشد، کیفیّت عزادارى یا باید در نصوص اسلامى وارد شده باشد و یا مشمول عمومات و اطلاقات ادلّه گردد، و این گونه کارها مسلّما” نه منصوص است و نه مصداق عزادارى در عرف عقلاً و اهل شرع، به علاوه موانعى نیز از نظر شرع در برابر آن قرار دارد، و به تعبیر دیگر نه مقتضى شمول عمومات موجود است و نه مانع، مفقود.
درست است که جمعى از بزرگان فقهاى شیعه پیشین قدس اللّه اسرار هم اجازه بعضى از این امور را در عصر خود به دلایل خاصى داده‌اند ولى آنها هم اگر در عصر ما و شرایط زمان ما بودند به یقین طور دیگرى فتوا مى‌دادند.
٣ -باید توجّه داشت که هدف اصلى قیام امام حسین علیه السلام همانگونه که در وصیت تاریخى معروف آن حضرت آمده احیاى امر به معروف و نهى از منکر بود بر همه عاشقان مکتبش لازم است این دو فریضۀ الهى و قرآنى را زنده کنند و به امام و پیشواى بزرگشان اقتدا نمایند، و از طریق صحیح و حساب شده با منکرات به مبارزه برخیزند، و با گفتار و اعمال خود معروف را زنده کنند.
بازدیدها: 194
