پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
مصاحبه هیأت با حجت الاسلام والمسلمین ناصر شهیدی:
مناجات‌خوانی معرفت افزا است
ناصر شهیدی متولد 1352 در یزد، ده سال است که در درس خارج فقه و اصول شرکت می کند و در ضمن فارغ التحصیل مرکز تخصصی مهدویت نیز هست که با تدوین پایان نامه مبانی قرآنی زیارت جامعه کبیره در حال پیگیری پایان نامه سطح چهار حوزه بوده و چند سالی است مشغول تالیف و تدریس می باشد. وی را می‌توان جزء مناجات‌خوان‌های خوب دانست که به همین بهانه از ایشان خواستیم تا وقتی به ما بدهد و از تفاوت‌های مداحی با روضه‌خوانی برایمان بگوید که در ادامه می‌آوریم.
هیأت: از چه زمان وارد عرصه منبر و مناجات خوانی شدید؟
سال‌های آخر جنگ که 15 سال داشتم زیارت عاشورا و دعا و نوحه می خواندم، از زمانی که وارد عرصه طلبگی شدم وارد عرصه مناجات خوانی شدم. هیأتی بود به نام طلاب رزمنده و بسیجی، در آنجا نوکری ما ادامه پیدا کرد تا زمانی که در پایه ششم حوزه بدست مبارک مقام معظم رهبری حفظه الله معمم شدم و مداحی را کنار گذاشتم؛ دلیلش این بود که در حرم حضرت فاطمه معصومه(س) محفل زیارت جامعه کبیره که بوجود آمد باعث شد نوع نوکری کردنم در بحث مناجات و دعا شکل بگیرد، طبیعتاً زمانی که معمم باشی به خاطر حجم دروس و رعایت شئون طلبگی فرصت مداحی نداری و به جهت توفیقی که خداوند من داده بود منبر و مناجات‌خوانی مکمل یکدیگر قرار گرفت و لذا نوعا در برنامه های که مردم محبت داشته و توفیق حضور داشتم به منبر و مناجات خوانی پرداخته شد.
هیأت: به عقیده شما تفاوتی در مناجات‌خوانی و مداحی وجود دارد و آیا هرکس مداحی خوش صدا بود میتواند مناجات‌خوان خوبی هم باشد؟
مناجات‌خوانی و مداحی دو مقوله کاملاً متفاوت و جدا از هم هستند، به تعبیری دو شاخه جدا از هم هستند، هرچند می‌توانند در بعضی جاها مکمل یکدیگر باشند. مناجات بر خلاف روضه که با احساسات سر و کار دارد در بحث مناجات‌خوانی با مباحث معرفتی ارتباط برقرار می‌کند. کسی که برای دعای ابوحمزه ثمالی می‌نشیند و دل می‌دهد آنچه که باید بشنود تا ارتباط برقرار کند مباحث معرفتی نسبت به پروردگار عالم است. اگر چه با بعضی از فقرات این دعا مانند {(و الحمد الله الذی تحبب الی) حمد و سپاس مخصوص خدایی که با ما اظهار دوستی و محبت کرد} به قدری می توان مباحث احساسی را در آن دخیل دانست ولی بیشتر معرفتی است تا احساسی، یعنی شنونده دعا اگر معرفتش نسبت به خدا به این مقدار باشد که خداوند متعال با آن بزرگی و عظمتش صفت غفاریت را هم دارد و بنده ای اگر سراپا گناه باشد اگر در درگاه خداوند قرار بگیرد و توبه کند خداوند متعال گناه او را نادیده میگیرد به مراتب بیش از شنیدن مصائب اهل بیت انقلاب درونی صورت میگیرد اصلا ما بیهوش شدن و از خود بیخود شدن را در ارتباط با مناجات با پروردگار از اهل بیت مکرر شنیده ایم.
هیات: برگزاری مراسمات دعا و مداحی چطور؟
چگونگی برگزاری این مراسم‌ها هم تفاوت دارد، در بحث مداحی با سبک های جدیدی که وجود دارد، با شیوه های نوینی که با ذوق سلیم و هنرمندی برخی نوکران اهل بیت(ع) بوجود آمده مجالس اداره می شود ولی در بحث مناجات‌خوانی اینگونه نیست. در مداحی مداحان می توانند با هنرمندی جلسه را خوب اداره کنند ولی در بحث مناجات خوانی تنها به صدا و دانستن شیوه مجلس داری و گریز زدن به برخی مناجات ها و راز و نیازهای اهل بیت(ع) ندارد، آنچه به یک محفل مناجاتی حقیقت می بخشد این است که مناجات‌خوان ابتدا باید خودش هضّ راز و نیاز با خدای خودش را چشیده باشد تا بتواند این راز و نیاز را به مستمع انتقال دهد. اینطور نیست که اگر کسی صدای زیبایی داشته باشد و مداحی بلد باشد بتواند مناجات‌خوان شود. در بحث مجلس‌داری تفاوت در مجالس مناجات‌خوانی نوع مبلغان، و نوکران اهل بیت(ع) کاملاً مشهود است. در مراسم مناجات‌خوانی مجلس داری با مراسم مداحی تفاوت دارد، در مجالس مداحی می‌توان با برخی هنرمندی‌ها و شیوه‌های مختلف مجلس را خوب اداره کرد ولی در موضوع مناجات‌خوانی کاملاً متفاوت است، کسی که برای گوش دادن به مناجات وارد مجلس می شود از ابتدا بدنیال دست آوردن خلوتِ درونی است و چه بسا از ابتدا سرش را پایین بیاندازد و تنها شنونده باشد و زمانی که با خدای خودش ارتباط برقرار کرد دیگر به ظاهر اداره مجلس توجهی ندارد .
هیات : آیا تاکنون به محافل و مجالس مناجات خوانی توجه شده است؟
متأسفانه به بحث مناجات‌خوانی امروز در کشور اهمیت چندانی قائل نشده اند هرچند به راحتی میشد فرهنگ مناجات خوانی که بیشتر در جبهه ها در بین رزمندگان شکل می گرفت به شهرها وبین مردم رواج داد ولی در این زمینه کوتاهی شد و با تاسف فراوان مانند بشیاری موارد از فرهنگ جبهه و شهادت مناجات و عشق بازی با حضرت محبوب هم بهره ای نصیب جامعه نشد و من معتقدم اگر محافل مناجاتی بیشتر با آن سبک و سیاق که در جبهه ها بود و راز و نیاز و عاشقانه ای که شهداء و رزمندگان با پروردگار داشتند چناچه در بین جوانان جامعه امروز رونق می گرفت ما گرفتار بسیاری از آسیب ها نبودیم آنچه امروز می بینیم دعاهایی هم که از سیما پخش می شود بیشتر به انجام شعائر دینی اکتفا می‌کند و آن حال و هوای مناجات و راز و نیاز را ندارد. به این صورت که دردعای ندبه و کمیل هم به دید مناجات با خدای عالم نمی پردازدند و با مناجات‌خوانی بیشتر معطوف به ماه رمضان شده آن هم فقط در برخی محافل، مثلاً سال گذشته برای اولین بار مناجات شعبانیه در سحرهای ماه رمضان در حرم حضرت معصومه(س) برگزار شد، سه سال هم توفیق داشتیم در دارالهدایه حرم امام رضا(ع) مناجات‌خوانی داشتیم که آن هم برای اولین بار بود والحمد ا… هردوی این مناجات‌خوانی‌خوب بود و مقبول واقع شد. آیت ا… مصباح در جمع کارگروه دعا و توسل فرمودند مناجات باید یک حالی داشته باشد مثل مناجات حضرت امیر در نخلستان که بعد از مناجات غش می کردند و بیهوش بر زمین می‌افتادند، این صحیح نیست که فقط دعا را از رو بخوانیم و در اثنای دعا و مناجات ذکر مصیبتی کنیم و احساسات مستمع را برانگیخته کنیم ولی این اتفاق را بطور گسترده در سطح کشور می‌بینیم، هرچند هیأت رزمندگان در دعای ندبه ای که برگزار می کند به موضوع مناجات و مباحث مربوط به حضرت ولی عصر(عج) می پردازد.
هیأت: با این تعاریفی که از مناجات‌خوانی کردید کدام مناجات‌خوان را در حدی می بینید که این نکات را رعایت کند؟
بنده خودم را که اصلاً قبول ندارم مناجات خوانی خودم را می پسندم ولی در مجموع در بحث مناجات‌خوانی کسانی که با خدا خوب ارتباط برقرار می کنند می‌توانیم از اساتیدی همچون حاج شیخ حسین انصاریان، حاج ماشالله عابدی و حاج منصور ارضی را نام ببرم، الان هم بعضا در حال تربیت مناجات‌خوان هستند که این امر همت عالی را می‌طلبد. ما در جلسه زیارت جامعه کبیره که در حرم حضرت معصومه(س) داریم یک محفل جامعی است و اگرچه محور زیارت و معرفتی است ولی با توجه به اینکه نزدیک به نیمه شب جمعه و گاهی در سحرهاست با سبک و سیاق مناجات است و گاهی واقعاً آنقدر مجلس مناجاتی می‌شود که مردم در حال خود نیستند و در حال اشک ریختن و حال مناجاتی خاصی که حقیقتاً کم نظیر است گذشت زمان را احساس نمی‌کنند البته جلسه ما یک ساعت بیشتر نمی شود همچنین بعضی جلسات مانند مناجات شعبانیه که سحرهای ماه شعبان در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) برگزار میشد و یا جلسات مناجات دعای ابوحمزه ثمالی که در دارالهدایه حرم مطهر امام رضا 3 سال برگزار شد و حقیر توفیق داشتم
هیأت: چرا در بحث آموزش مناجات‌خوانی ضعیف هستیم؟
مناجات خوانی آموزشی نیست، نمی شود مانند برگزاری کلاس مداحی با آن رفتار کرد، بله باید ادبیات عرب مناجات خوان خوب باشد، قرائت دعا را به خوبی انجام دهند و با ظرافت لهجه عربی و تجوید خوب بخوانند ولی بخش دیگر آن حال مناجات است که بتواند یک جلسه را خوب اداره کند و صدایش صدای مناجاتی باشد و دارای نمک و حزن باشد تا به دل شنونده بنشیند، نمی‌توان دعا خوانی را به چند فن تقسیم کرد و گفت اگر اینها را فرد رعایت کند دعاخوان خوبی می‌شود، مناجات‌خوان باید اول خودش حال خوب پیدا کند.حکایت اینکه حاج سعید حدادیان در جمعی گفته بودند نوکر اهل بیت(ع) که می‌خواهد بگریاند باید خودش حداقل یک استکان اشک داشته باشد تا بتواند از مردم چند قطره اشک بگیرد. ما در شب های قدر می‌بینیم کمی دعا می‌خوانند بعد ذکر مصائب اهل بیت(ع) می‌کنند، مستمع هم اشک می‌ریزدولی مردم را از حقیقت اصلی سحر و دعا و مناجات بی بهره می‌گردانند.
هیأت: گاهاً می‌بینیم خطبای ما بدلیل مشغله بالا و تعدد منبرهایی که می‌روند فرصت مطالعه ندارند؛ شما این قضیه را چگونه می‌بینید؟
اهل منبر باید مطالعه‌شان بر اساس مخاطبشان باشد، از احوالات حضرت آیت الله جوادی آملی شنیدم ایشان را برای سخنرانی دعوت کردند ایشان فرموده بودند چون مطالعه نکردم در آن جلسه شرکت نمی‌کنم. ایشان که مفسر کم نظیر قرآن هستند و قرآن را در سینه دارند و دریایی از علم را دارا هستند آن سخنرانی را رد کردند؛ مقام معظم رهبری هم در دیداری که با سخنرانان داشتند فرمودند هیچ کس از شما گمان نکند اهمیت منبر امروز کمتر از دیروز است؛ باید منبر را تحت ضابطه در آورید. ضابطه به این معنی که حقیقتاً یک منبری خودش را ضابطه‌مند کند هرچند جمعیت زیادی برای سخنرانی آمده باشند و متأسفانه دست اندر کاران جلسه هم کاری ندارند سخنرانی که به مجلس دعوت کرده‌اند چه مطلبی را می‌خواهد بگوید، چون مقبول عموم است اصرار می کنند، ایشان هم قبول می‌کنند و به منبر می‌روند. شخص منبری اگر خود را ضابطه‌مند کند قطعاً این مراسم ها را بدون مطالعه قبلی شرکت نمی‌کند. به لطف خداوند جدیداً جلساتی تشکیل می‌شود که هیأت رزمندگان اسلام هم بانی یکی از آن جلسات است، این جلسات در معاونت تبلیغ حوزه در قم برگزار می‌شود که سخنرانان هیأت رزمندگان اسلام نیز در این جلسات شرکت می کنند و سخنرانان با هم تبادل نظر و موضوعات مختلف مرتبط را بحث می‌کنند و گاهی استاد محترم حاج آقا ماندگاری موضوعات کاربردی را مطرح می کنند و اینها تا اندازه ای خطبا را از جهت محتوایی پشتیبانی می کند.
هیأت: در خلوت خود کدام مناجات را زمزمه می‌کنید؟
مناجات ابوحمزه ثمالی که از گستردگی بالایی برخوردار است و یادگار آقا امام زین العابدین(ع) است را بسیار دوست دارم
هیات : لطفا چند مورد از تالیفات خود را بیان کنید؟
1- گذری بر زیارت جامعه کبیره 2- درمان غیبت 3- مقتل الزهرا(سلام الله علیها) 4- از فاطمیه تا محرم 5- فراق مهدی رثای حسین(علیه السلام) 6- تدوین فرات تا فرات 7- انتشار ویژه نامه سه قدم مانده به صبح
هیأت: اگر ناگفته‌ای دارید بفرمایید
از حضرتعالی و جناب آقای قهرمانی بابت زحماتشان تشکر می کنم، نکته‌ای که در پایان به کسانی که می‌خواهند وارد این وادی شوند عرض می‌کنم، زمانی شخصی می‌خواهد مداح، مناجات‌خوان، منبری شود و برای این مقصود استاد می‌بیند، زحمت می‌کشد، نمی‌گویم این کار را نباید انجام دهد؛ اما بخش زیادی از طی کردن این مسیر توفیقی است که از جانب خداوند متعال و اهل بیت(ع) باید به شخص داده شود و طالب باید اول و آخر ، آنجا استغاثه کند.
به ذره گر نظر لطف بو تراب کند
به آسمان رود و کار آفتاب کند
بازدیدها: 4928
