ارزش عبادات در رمضان
انسان از نگاه اسلام، ترکیبى از جسم و جان است. همان گونه که جسم انسان براى تداوم وجود خویش نیازمند غذاهاى مادّى است. هویّت و حقیقت انسانى او نیز نیازمند غذاهاى معنوى از سنخ خود است. روشن است که خداوند سبحان، میهمانى رمضان را براى پذیرایى از جسم و وجود مادّى دوستانش فراهم نساخته است؛ چرا که بدن هاى آنان مانند همه در ضیافت همیشگى خدایند.
جناب سعدى مى سراید:
ولیکن خداوند بالا و پست به عصیان درِ رزق بر کس نبست
ادیم زمین، سفره عام اوست چه دشمن بر این خوانِ یغما چه دوست
این در حالى است که همه دشمنان خدا از این سفره گسترده بیش از دیگران بهره مى برند. پس ارزش پذیرایى از جسم و تأمین خواسته هاى مادّى هرگز به پاى تأمین نیازهاى معنوى نمى رسد. بلکه خداى متعال در میهمان سراى رمضان، جان ها و افکار مؤمنان را به ضیافت فرا خوانده است؛ و ارزش آن را تنها پروردگار منّان مى داند.
از سوى دیگر شرایط و آداب این میهمانى باید هماهنگ با ضیافت معنوى و روحانى بوده و غذا و نوشیدنى آن متناسب با تحوّل روحى و تجدید حیات معنوى و تقویت بنیه روانى انسان باشد. از برجستگى هایى که در فضاى این ماه با فضیلت جلوه گر است؛ زمینه ها و ظرفیّت هایى است که خداوند سبحان براى دعوت فراهم ساخته است؛ آن گونه که پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در توصیف دعوت فرمود:
هُوَ شَهْرٌ دُعیتُمْ فِیهِ إِلى ضِیافَهِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کِرامَهِ اللَّهِ. (۱) ماهى که در آن به میهمانى خدا دعوت شده اید و از اهل کرامت خدا قرار گرفته اید.
فقیه و فیلسوف و عارف وارسته؛ مرحوم شیخ محمد حسین اصفهانى در “الرساله المجدیه” در شرح فراز فوق از خطبه پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله درباره دعوت مى فرماید:
“دعوت به ماه رمضان، دعوت به بهشت است و غذاهاى این میهمانى نیز از نوع غذاهاى بهشتى است. هر دو میهمان خانه خدایند؛ لیکن نام میهمان سرا در این جا “ماه رمضان” است و نامش در آن جا غرفه هاى بهشتى؛ این جا غیب است و آن جا مشهود و عیان؛ اینجا تسبیح و تهلیل است و آن جا چشمه سلسبیل؛ اینجا نعمت هاى پوشیده و اندوخته هستند و آن جا “میوه اى از آنچه برمى گزینند و گوشت بریان پرنده اى که میل دارند. (۲) پس نعمت در هر جهان با پوشش همان جهان آشکار مى شود و گاهى هم هست که نعمت ها در همین دنیا براى پیامبران و معصومان علیهم السلام به شکل آن جهان آشکار مى شوند.آنچه در روایات آمده که: پیامبر خدا براى فاطمه زهرا علیها السلام یا امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام میوه اى از میوه هاى بهشت یا جامه اى از جامه هاى بهشت آورد، گواه این مطلب است. شراب طهور در زندگى دنیا محبّت خداست و بهترین وقتى که براى فراهم ساختن آن مغتنم است، همین ضیافتى است که ساقیش همان میزبانش است.” (۳)
جایگاه و پاداش عبادات و امور خیر معنوى دراین ماه چندین برابر مى شود و از آنجا که پیامبر حق صلى الله علیه و آله فرموده اند: هر کار آدمیزاد چند برابر مى شود. کار نیک، ده برابر تا هفتصد برابر مى شود، خداوند فرموده است: مگر روزه که براى من است و خودم پاداش آن را مى دهم و روزه دار خواسته دل و خوراکش را به خاطر من وامى گذارد.(۴) از جمله خطابه هاى رسول اللّه صلى الله علیه و آله در هنگام ماه رمضان این بود که:
مَنْ تَطَوَّعَ بِخَصْلَهٍ مِنْ خِصالِ الْخَیْرِ فى شَهْرِ رَمَضانَ کانَ کَمَنْ أَدَّى سَبْعینَ فَریضَهً مِنْ فَرائِضِ اللَّهِ وَ مَنْ أَدَّى فِیهِ فَریضَهً مِنْ فَرائِضِ اللَّهِ کانَ کَمَنْ أَدَّى سَبْعینَ فَریضَهً مِنْ فَرائِضِ اللَّهِ تَعالى فِیما سِواهُ مِنَ الشُّهُورِ. (۵) کسى که در ماه رمضان یکى از کارهاى نیک را انجام دهد همچون کسى است که هفتاد واجب از واجبات خدا را انجام داده است. و هر کس در این ماه، واجبى از واجبات خدا را انجام دهد همچون کسى است که هفتاد واجب از واجبات خداى متعال را در ماه هاى دیگر انجام داده است.
(۱)بحار الأنوار: ۹۳/ ۳۵۶، باب ۴۶، حدیث ۲۵؛ عیون أخبار الرضا علیه السلام: ۱/ ۲۹۵، حدیث ۵۳٫
(۲)اشاره به سوره واقعه
(۳) جامع الدّرر، حسین فاطمى: ۳۳۵- ۳۳۶، به نقل از رساله مجدیه.
(۴)کنز العمال: ۸/ ۴۴۸، حدیث ۲۳۵۹؛ الدرّ المنثور: ۱/ ۱۷۹، ذیل آیه ۱۸۴ سوره بقره.
(۵) المقنعه، شیخ مفید: ۳۴۱، باب ۱۸؛ الینابیع الفقهیه: ۲/ ۶۶٫
منبع: اهل البیت
پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام
بازدیدها: 185