اسراف در مصرف دارو از منظر اسلام

اسراف در مصرف دارو از منظر اسلام

نگرش توحیدی که اساس جهان بینی اسلامی است، شفابخش انسان از همه دردها و رهاننده او از تمامی بیماری ‎ها، خدا است؛ ولی با توجه به  اصل «أبی الله أن یجری الامور إلا بأسبابها»، انسان‎ ها موظف ‎اند در صورت نیاز، به سراغ دارو و درمان رفته از متخصصان این امر یعنی پزشکان راهنمایی جویند.

به فرموده امام صادق علیه السلام: « إِنَّ نَبِیّاً مِنَ الْأَنْبِیَاءِ مَرِضَ فَقَالَ لَا أَتَدَاوَى حَتَّى یَکُونَ الَّذِی أَمْرَضَنِی هُوَ الَّذِی یَشْفِینِی فَأَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَیْهِ لَا أَشْفِیکَ حَتَّى تَتَدَاوَى فَإِنَّ الشِّفَاءَ مِنِّی »، پیامبرى از پیامبران بیمار شد، گفت: درمان نمى‏ کنم تا آن کس که درد داده است درمان کند. خداى متعال به او وحى کرد که شفایت نمى‏ دهم تا خود را درمان کنى، زیرا که همواره شفا از من است. (بحارالانوار، ج‏۵۹، ص ۶۶)

و در فرازی از سخنان پیامبر اکرم آمده است: « تداووا فإنّ الّذی أنزل الدّاء أنزل الدّواء»، مداوا کنید زیرا آنکه درد را فرستاد دوا را نیز فرستاد. (نهج الفصاحه ، ص۳۸۲)

البته چون به حسب معمول، دارو در حکم سمّ و پاد زهر است و با خوردنی‎ ها و نوشیدنی‎ های عادی تفاوت دارد، مصرف آن با برخی عوارض و پیامدهای منفی همراه خواهد بود. در حدیثی از امام رضا علیه السلام آمده است: «لَیْسَ مِنْ دَوَاءٍ إِلَّا وَ هُوَ یُهَیِّجُ دَاءً وَ لَیْسَ شَیْ‏ءٌ فِی الْبَدَنِ أَنْفَعَ مِنْ إِمْسَاکِ الْیَدِ إِلَّا عَمَّا یُحْتَاجُ إِلَیْه‏»، هیچ دارویی نیست مگر این که موجب تحریک دردی می‎شود و چیزی برای بدن سودمندتر از این نیست که تا به دارو احتیاج نشده از صرف آن خودداری کرد». (الکافی، ج۸، ص۲۷۳)

و در تشبیهی زیبا از امام علی علیه السلام می‎ خوانیم: «شرب الواء للجسد کالصابون للثوب ینقیه و لکن یخلقه»، نوشیدن دارو برای بدن، همانند استفاده از صابون برای بدن است که آن را پاک و تمیز می ‎کند ولی سبب کهنگی و استهلاک آن [نیز] می‎شود». این واقعیت ایجاب می ‎کند؛ اولا مصرف دارو، به تجویز پزشک باشد و ثانیا تنها در صورت ضرورت و ناچاری از آن استفاده کرد.

و در حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله می‎خوانیم: «وَ قَالَ ص تَجَنَّبِ الدَّوَاءَ مَا احْتَمَلَ بَدَنُکَ الدَّاءَ فَإِذَا لَمْ یَحْتَمِلِ الدَّاءَ فَالدَّوَاء» (مکارم الأخلاق، ص۳۶۲)، تا وقتی که بدنت درد را تحمل می ‎کند، از مصرف دارو پرهیز کن. پس زمانی که درد را نتوانستی تحمل کنی، دارو مصرف کن. با توجه به آموزه‎های اسلامی به این نتیجه می‎رسیم که در مصرف هر چیزی باید جنبه اعتدلال را رعایت کنیم تا زندگی سالمی داشته باشیم.

 

منابع:

• علامه مجلسى، بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، تهران‏:اسلامیه‏، ۴۲ جلدی، بی‎تا.
• شیخ کلینى،‏ الکافی، تهران‏: اسلامیه، چاپ دوم‏، ۵ جلدی، ‏۱۳۶۲ ش‏.
• طبرسى، حسن، مکارم الأخلاق، ‏قم‏: شریف رضى، چاپ چهارم‏، ۱۳۷۰ ش.
• پاینده‏، ابو القاسم، نهج الفصاحه مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (ص) تهران‏: دنیاى دانش‏، چاپ چهارم، ‏۱۳۸۲ش‏.
• کلانتری، علی اکبر، اسلام و الگوی مصرف، قم: بوستان کتاب، چاپ چهارم، ۱۳۸۸ش.

 

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام (پیروان عترت)

بازدیدها: 223