اعمال و فضائل ماه ذی الحجه
ذی الحجه یکی از چهار ماه حرام و آخرین ماه در تقویم هجری قمری و از ماههای پربرکت سال است و از آنجا که مناسک حج در آن انجام میشود، ذیالحجه نام گرفته است. برای این ماه اعمالی ذکر شده است که از مهمترین آنها به جا آوردن نماز دهه اول میان نماز مغرب و عشا و نیز خواندن ادعیه و تهلیلهای ویژه است.
به نقل از آیهالله میرزا جواد ملکی تبریزی:
اگر چه ماه رمضان افضل ماهها میباشد ولی درباره بعضى از روزهاى این ماه فضایلى بیش از ماه رمضان وارد شده است.
این ماه ماه ولایت است که در روز غدیر دین کامل شده و نعمت تمام میشود، و به جهت احترام این ماه لازم است انسان با غفلت وارد این ماه نشود و از قبل آمادگی ورود و بندگی خداوند در این ماه را فراهم کند.
یکى از این توقفگاهها ده روز اول آن است. و منظور از «ایام معلومات در این آیه:
«و إذکُرُوا اللَّهَ فِی أیّامٍ مَعْدُوداتٍ./و خدا را در روزهاى معین یاد کنند.» نیز همین است.
پس انسان نباید غافل باشد که غفلت با ذکر که در آیه آمده جمع نمیشود؛ و یاد و غفلت با هم سازگارى ندارند.
پس بپرهیز از این که در این ماه دل خود را بنجاسات آلوده نمایى، بخصوص با نافرمانى.
ذکر کامل که در آیه بالا آمده این است که با عقل، روح، دل و بدن در ذکر خدا باشى، زیرا هر کدام از آنها ذکر مخصوصى دارند.این فرصت را غنیمت شمار که خداوند به تو اجازه ذکر خود را داده است.
روحت را در مقام حضور حاضر کن، با دل خود به بندگى او و شکر نعمتهاى بىمنتهاى او روى آور، و با تمام اعضاى بدنت مشغول انجام عبادات و طاعات شو. اگر خدا را این گونه ذکر کردى، مژده بده که چنین ذکرى، علامت این است که خداوند تو را در تمام وجودت و با تمام وجودت ذکر نموده و براى بار دوم بخاطر پاداش چنین ذکرى، تو را در تمام این موارد ذکر خواهد نمود. زیرا خداى متعال ذاکرین را دوبار ذکر مىنماید.
روز اول ذیالحجه
این روز، روز ولادت حضرت ابراهیم و همچنین روزیست که خداوند إبراهیم علیه السّلام را بدوستى خود انتخاب فرمود.
و روزى است که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ابو بکر را مأمور خواندن سوره برائت بر مشرکان نمود. در همین حال بر پیامبر وحى شد که این آیه را جز تو یا مردى که از خودت باشد نباید به مشرکان برساند. در این هنگام پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ، على علیه السّلام را مأمور کرده و به دنبال ابى بکر فرستادند تا آیات را از او گرفته و خودش آن را بخواند و أبو بکر را بازگرداند. على علیه السّلام نیز چنین کرد.
اعمال روز اول ذىحجه
روزه
روز اول آن را روزه بگیرد.
در «الفقیه» روایت شده است:
«کسى که روز اول ذى حجه را روزه بگیرد، خداوند روزه هشتاد ماه را براى او مىنویسد».
نماز حضرت فاطمه زهرا علیها السلام
مستحب است در روز اول نماز فاطمه زهرا علیها السّلام خوانده شود .
کیفیت نماز حضرت زهرا السّلام اللّه علیها
این نماز چهار رکعت است.
یک بار «حمد» و پنجاه بار«قل هو اللّه احد»که بعد از نماز تسبیح حضرت زهرا علیها السّلام گفته مىشود.و نیز گفته مىشود:
«سُبْحانَ اللَّهِ ذِی الْعِزِّ الشّامِخِ الْمُنِیفِ، سُبْحانَ ذِی الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظِیمِ، سُبْحانَ ذِی الْمُلْکِ الْفاخِرِ الْقَدِیمِ، سُبْحانَ مَنْ یَرى أَثَرَ النَّمْلَهِ فِی الصَّفا، سُبْحانَ مَنْ یَرى وَقْعَ الطَّیْرِ فِی الْهَواءِ، سُبْحانَ مَنْ هُوَ هکَذا لا هکَذا غَیْرُهُ»
اعمال دهه اول ذیالحجه
مستحب است در هر شب از دهه اول ماه بین مغرب و عشا دو رکعت نماز بجا آورده شود. کسی که این نماز را بخواند در ثواب با حاجیها شریک میشود، گرچه حج نکرده باشد.
در هر رکعت آن سوره «فاتحه الکتاب» و «اخلاص» و این آیه خوانده شود:
وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثینَ لَیْلَهً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَهً وَ قالَ مُوسى لِأَخیهِ هارُونَ اخْلُفْنی فی قَوْمی وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبیلَ الْمُفْسِدین .
و همچنین مستحب است در تمام این روزها بعد از نماز صبح و مغرب،دعای«اللّهُمَّ هذِهِ الأَیّامُ الَّتِی فَضَّلْتَها عَلى غَیْرِها…»خوانده شود.
سید بن طاووس در اقبال از ابوحمزه ثمالی نقل میکند که امام صادق علیهالسلام از صبح روز اول ذیالحجه تا شام روز عرفه بعد از نماز صبح و قبل از نماز مغرب، این دعا را میخواندند.
روزه در این دهه اهمیت بسیاری دارد که روایت شده است :
روزه روز اول آن برابر با روزه هشتاد ماه ،
و روزه ۹روز بعد برابر با روزه روزگار مىباشد،
و روزه روز ترویه کفاره شصت سال مىباشد.
شب عرفه
درباره شب عرفه روایت شده است که دعاى خیر در آن مستجاب است و کسى که در آن به فرمانبردارى خداى متعال مشغول شود پاداش صد و هفتاد سال را دارد.
شب مناجات بوده و کسى که در آن شب توبه کند خداوند او را مىبخشد. و مستحب است دعایى که اول آن «اللّهُمَّ یا شاهِدَ کُلِّ نَجْوى، وَ مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى…»مىباشد، خوانده شود.
زیارت امام حسین علیه السّلام
زیارت امام حسین علیه السّلام در این شب مستحب است.
اعمال روز عرفه
روزه
روزه در روز عرفه بسیار سفارش شده و در روایتی صحیح روزه این روز را کفاره نود سال میداند.
غسل
دعای عرفه
اهمیت دعا در روز عرفه بیشتر از روزه گرفتن در این روز است .
همچنین اگر کسى بتواند در روز عرفه خود را به عرفات یا به کربلا برساند، بهترین مکانها را براى دعا انتخاب کرده است.
زیارت امام حسین ع
زیارت امام حسین علیه السلام در این روز بسیار سفارش شده تا آنجا که در روایتی ثواب این زیارت را برابر با یک میلیون حج با قائم آل محمد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم، یک میلیون عمره با رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم، آزاد کردن یک میلیون برده و کالاهایى که باندازه بار یک میلیون اسب باربر باشد میداند.
نماز قبل از دعای عرفه
بعد از زیارت قبل از اینکه دعا را آغاز کند دوازده رکعت نماز وارد شده که در هر رکعت یک بار «حمد» «آیه الکرسى» و«توحید»بخواند.
پس از آن به اندازهاى که مىتواند قرآن خوانده سپس سجده کرده و بعد از سجود بگوید:
«سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ فازَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْحِلْمِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ أَحْصى کُلَّ شَیْءٍ وَ عَلِمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِی انْ یُسَبَّحَ سِواهُ، سُبْحانَ ذِی الْعِزِّ وَ الْقُدْرَهِ، سُبْحانَ الْعَظِیمِ الاعْظَمِ. اسْأَلُکَ یا رَبِّ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ، وَ أَسْأَلُکَ بِالْمُسْتَجابِ مِنْ دُعاءِکَ، وَ بِنُورِ وَجْهِکَ انْ تُصَلِّیَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ»
و سپس خواستههاى خود را از خدا بخواهد.
اگر حال این نماز را نداشت، پیش از این که از حرم خارج شود، در زیر آسمان دو رکعت نماز خوانده، آنگاه بازگشته و امام علیه السّلام را زیارت کند. و اگر در غیر کربلا بود بعد از نماز ظهر و عصر و در زیر آسمان این دو رکعت را بجاآورده و سپس به محل دعاى خود برود.
اعمال شب عید قربان
شب عید قربان یکی از چهار شبی میباشد که امیرالمؤمنین ع دوست داشتند خود را برای عبادت فارغ کنند.
از امام صادق علیه السلام نقل شده درباره امیرالمومنین میفرمودند:کان یعجبه ان یفرغ نفسه أربع لیال فی السنه، و هی أوّل لیله من رجب، و لیله النّصف من شعبان، و لیله الفطر، و لیله الأضحى.
«خوش دارم که انسان ، سالى چهار شب خود را وقف عبادت خدا کند : شب عید فطر ، شب عید قربان ، شب نیمه شعبان و شب اول ماه رجب .»
زیارت امام حسین ع
همچنین در این شب سفارش اکیدی به زیارت حضرت سیدالشهدا شده است.
اعمال روز عید قربان
مقدمات نماز عید
۱–غسل ۲–تمیزترین لباسهاى خود را پوشیده ۳–بطرف مصلا حرکت کرده
نماز عید قربان
قربانی کردن
توزیع گوشت قربانی
اعمال شب عید غدیر
نماز این شب
دعای این شب
«اللّهُمَّ انَّکَ دَعَوْتَنا الى سَبِیلِ طاعَتِکَ…»
اعمال روز غدیر
درباره این روز امام رضا علیه السلام سخنرانی طولانی از امیرالمؤمنین نقل میکنند که در ضمن آن امیرالمؤمنین به اعمال این روز از قبیل نیکوکاری، مهربانی و الفت با مؤمنین، روزه گرفتن، قرض دادن، رفع گرفتاری مؤمنین، صدقه و..اشاره میکنند و در انتها میفرمایند:
این مطالب را حاضرین به غایبین اطلاع دهند. باید افراد بىنیاز به یارى نیازمندان شتافته و توانگران به افراد ضعیف کمک کنند. رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم این مطالب را به من دستور داده بود.
بیست و چهارم ذیالحجه/روز مباهله
دعای مباهله
در این روز چند دعا وارد شده:
مهمترین آنها دعای رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم مىباشد که با جمله «اللّهُمَّ انِّی أَسْأَلُکَ مِنْ بَهائِکَ بِأَبْهاهُ…» آغاز میشود.
نزول آیات مبارک سوره «هل اتیٰ» در شأن امیرالمومنین علی علیه السلام و اهل بیت سلام اللّه علیهم
روز بیست و پنجم ذی الحجه روز نزول آیات مبارک سوره «هل اتیٰ» در شأن امیرالمومنین علی علیه السلام و اهل بیت سلام اللّه علیهم میباشد و در روایات مستفیضه شان نزول این آیات چنین نقل شده است که روزی امام حسن و حسین علیهم السلام بیمار شدند، پیامبر و گروه زیادى، از آنان عیادت کردند، مردم اظهار داشتند:
یا على علیه السلام براى بهبودى حالشان نذرى کن؟
فرمود:
اگر از این بیمارى شفا یافتند، به شکرانه آن سه روز روزه مىگیرم.
فاطمه زهرا علیها السلام و فضه نیز همین نذر را کردند، و حسنین علیهم السلام شفا یافتند.
اعمال آخر ذی الحجه
مستحب است در روز آخر ذی الحجه دو رکعت نماز که در هر رکعت بعد از «حمد» ده مرتبه سوره «توحید» و ده مرتبه «آیه الکرسى» خوانده شود،
سپس این دعا را خوانده شود:
«اللهم ما عملت فی هذه السنه من عمل نهیتنی عنه و لم ترضه و نسیته و لم تنسه، و دعوتنی إلى التّوبه بعد اجترائی علیک، اللّهمّ فإنّی استغفرک منه فاغفر لی، و ما عملت من عمل یقرّبنی إلیک فاقبله منّی، و لا تقطع رجایی منک یا کریم.»
«خداوندا بخاطر انجام کارهایى که بر خلاف رضایت تو بوده و تو مرا از آن نهى نموده بودى از تو آمرزش مىخواهم. کارهایى که من آن را فراموش کردهام ولى تو بیاد دارى.»
بازدیدها: 0