اعمال و فضایل عید قربان

خانه / تازه ها / اعمال و فضایل عید قربان

روز عید قربان

روز عید قربان از اعیاد مهم اسلامى است. این روز یادآور اخلاص و بندگى حضرت ابراهیم(علیه السلام) در برابر پروردگار خویش است، آنجا که فرمان حق براى ذبح فرزندش اسماعیل صادر شد، و ابراهیم آن بنده فرمانبردار خداوند آماده اجراى این فرمان شد و اسماعیل را به قربانگاه برد و کارد بر حلقومش نهاد، ولى ندایى رسید که اى ابراهیم از عهده این آزمون الهى برآمدى! دست نگهدار که فرمانبردارى خویش را به درستى اثبات کرده اى.

جبرئیل همراه با قوچى فرود آمد و ابراهیم آن را قربانى کرد، و سنت قربانى در منا از آن روز برقرار شد.

این روز، روز عید و خوشحالى و سرور است؛ زیرا علاوه بر اینکه بنده اى مخلص از آزمونى دشوار، سربلند بیرون آمد و بندگى خویش را در پیشگاه خداى بزرگ ثابت کرد، گروه عظیمى از بندگان مخلص خدا به او تأسى جسته، به زیارت خانه خدا مى شتابند و مراسم منا و از جمله، قربانى را انجام مى دهند.

اعمال روز عید قربان:

براى عید قربان اعمالى چند نقل شده است:

غسل کردن است که به گفته مرحوم علامه مجلسى،غسل در آن روز سنت مؤکد است تا آنجا که بعضى از علما آن را واجب دانسته اند.

۲٫ نماز عید قربان

مستحب است دعاهایى را که پیش از نماز عید و قبل از آن وارد شده است بخواند.

به نقل مرحوم علامه مجلسى بهترین دعاها، دعاى چهل و هشتم صحیفه کامله سجادیه است که اولش این است: «أللَّهُمَّ هذا یَومٌ مُبارَک…». و اگر دعاى چهل و ششم را نیز بخواند بهتر است.

این نماز در زمان حضور امام(علیه السلام) واجب است و باید به جماعت خوانده شود، ولى در زمان ما که امام(علیه السلام) غایب است مستحب مىباشد و مى توان آن را به جماعت یا فرادى خواند.

وقت نماز عید قربان از اول آفتاب است تا ظهر، ولى مستحب است نماز را بعد از بلند شدن آفتاب بخواند.

نحوه خواندن نماز:

نماز عید فطر و قربان دو رکعت است، در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم تکبیر دیگرى بگوید و به رکوع رود، بعد دو سجده به جا آورد و برخیزد و در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده به جا آورد و تشهّد بخواند و سلام گوید.

– در قنوت این نماز هر دعایى کافى است، ولى مناسب است این دعا را به قصد ثواب بخواند:

«اللَّهُمَّ اهْلَ الْکِبْرِیاءِ وَ الْعَظَمَه، وَ اهْلَ الْجُودِ وَالْجَبَرُوتِ، وَ اهْلَ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَهِ، وَ اهْلَ التَّقْوى وَ الْمَغْفِرَهِ، اسْئَلُکَ بِحَقِّ هذَا الْیَوْمِ الَّذِى جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً، وَ لِمحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَشَرَفاً وَ کِرامَهً وَ مَزیداً، انْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ انْ تُدْخِلَنِى فى کُلِّ خَیْرٍ ادْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ، وَ انْ تُخْرِجَنی مِنْ کُلِّ سُوءٍ اخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ، صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ، اللَّهُمَّ انّى اسْئَلُکَ خَیْرَ ما سَئَلَکَ بِهِ عِبادُکَ الصَّالِحُونَ، وَ اعُوذُ بِکَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُکَ الْمُخْلَصُونَ».

خواندن دعاى ندبه در این روز و سایر اعیاد مستحب است.

قربانى کردن در این روز براى همه مستحبّ مؤکّد است و بسیار سفارش شده است، تا آنجا که برخى از علما آن را بر کسانى که توانایى دارند واجب دانسته اند و مستحب است بعد از نماز عید، کمى از گوشت آن بخورد.

مستحب است هنگام قربانى این دعا را که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است بخواند: «وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَ الْأَرْضَ…»

در روایتى امام صادق(علیه السلام) فرمود:

امام سجاد و امام باقر(علیهم السلام) گوشت قربانى را سه قسمت مى کردند؛ یک قسمت آن را به همسایگان مى دادند و یک قسمت آن را به نیازمندان و قسمت سوم را براى اهل خانه نگه مى داشتند.

تکبیرات مشهور زیر را بگوید؛ براى کسانى که در این ایّام توفیق حضور در مراسم حج و صحراى منى را دارند، بعد از پانزده نماز این تکبیرها را مى خوانند؛ از نماز ظهر روز عید، شروع کرده تا نماز صبح روز سیزدهم.

ولى کسانى که در آنجا نیستند، بعد از ده نماز آنها را مىخوانند، از نماز ظهر روز عید آغاز نموده، تا نماز صبح روز دوازدهم، و آن تکبیرها مطابق روایت کتاب کافى چنین است:

«اللَّهُ اکْبَرُ، اللَّهُ اکْبَرُ، لا الهَ الَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ اکْبَرُ، اللَّهُ اکْبَرُ، و للَّهِ الْحَمْدُ، اللَّهُ اکْبَرُ عَلى ما هَدانا؛ اللَّهُ اکْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَهِ الْأَنعامِ؛ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلى ما أبْلانا»

حداقل این تکبیرها را بعد از نماز در این ایام، یکبار بگوید ولى اگر تکرار نماید، بهتر است، و حتّى اگر بعد از نوافل نیز بگوید خوب است.

زیارت امام حسین(علیه السلام)؛ به سند معتبر از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که:

«هر کس قبر امام حسین(ع) را در یکى از سه شب زیارت کند گناهان او آمرزیده مى شود»، راوى عرض مى کند: فدایت شوم آن سه شب کدام است؟ فرمود: «شب عید فطر، شب عید قربان و شب نیمه شعبان».

همچنین از آن حضرت روایت شده که: «هر کس آن حضرت را در یکى از سه شب نیمه شعبان، عید فطر و عرفه زیارت کند هزار حاجت از حوائج دنیا و آخرت براى او برآورده میشود».

از امام باقر(علیه السلام) نیز نقل شده که:

«هر کس شب عرفه در زمین کربلا باشد و آنجا براى زیارت روز عید قربان بماند و سپس برگردد، خداى سبحان او را از آفات آن سال محافظت مى کند».

مستحبات نماز عید قربان

مستحب است در نماز عید قربان امور زیر را به امید ثواب پروردگار رعایت کند(مانند عید فطر):

قرائت نماز عید را بلند بخواند.

بعد از نماز، دو خطبه بخواند مانند خطبه هاى نماز جمعه، با این تفاوت که در نماز جمعه قبل از نماز و در نماز عید بعد از نماز خوانده مى شود (و این خطبه در صورتى است که نماز را با جماعت بخواند).

در این نماز سوره مخصوص شرط نیست، ولى بهتر است در رکعت اوّل سوره «سَبِّحِ اسْمِ رَبِّکَ الْأعْلى» و در رکعت دوم سوره «وَ الشَّمْس» بخواند.

در روز عید فطر قبل از نماز عید با خرما افطار کند و در عید قربان بعد از نماز قدرى از گوشت قربانى بخورد.
پیش از نماز عید غسل کند و دعاهایى که قبل از نماز و بعد از آن در کتب دعا آمده بخواند.

در نماز عید بر زمین سجده کند و در موقع گفتن تکبیرها دستها را بلند کند.

بعد از نماز مغرب و عشا در شب عید فطر و بعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز بعد از نماز عید فطر، این تکبیرها را بگوید: «اللَّهُ اکْبَرُ، اللَّهُ اکْبَرُ، لا إلهَ إلَّااللَّهُ وَ اللَّهُ اکْبَرُ، اللَّهُ اکْبَرُ وَ للَّهِ الْحَمْدُ، اللَّهُ اکْبَرُ عَلى ما هَدانا».

در عید قربان بعد از ده نماز که اوّل آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است، همان تکبیرها را بگوید و بعد از آن اضافه کند: «اللَّهُ اکْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهِیمَهِ الْأنْعامِ، وَ الْحَمْدُ للَّهِ عَلى ما ابْلانَا»، ولى اگر روز عید قربان در منى باشد این تکبیرات را بعد از پانزده نماز مى گوید، که اوّل آن نماز ظهر روز عید و آخر آن نماز صبح روز سیزدهم ذى الحجّه است.