افشای ابعاد جدید مداخله خارجی در سودان؛ طلا، ایدئولوژی و تجزیه‌طلبی سه محور بحران

در این میان، نقش بازیگران خارجی — به‌ویژه امارات و رژیم صهیونیستی — به سؤال محوری تبدیل شده: چرا شاخ آفریقا این‌قدر برای آن‌ها اهمیت دارد؟ ناصر ابراهیم، کارشناس سودانی، دو دلیل اساسی را برای دخالت خارجی مطرح می‌کند: کنترل منابع طلا و نهادینه‌سازی ایدئولوژی «عربی‌سازی» که منافع سیاسی و اقتصادی خاصی را دنبال می‌کند.

حمایت نظامی و تجهیزاتی: برتری میدان با واکنش سریع

ابراهیم می‌گوید نیروهای واکنش سریع با پشتیبانی امارات تجهیز شده‌اند و حتی پهپادهای پیشرفته به دست این گروه افتاده است. این پشتیبانی تجهیزاتی باعث شده که واکنش سریع در برخی مناطق دست برتر را داشته باشد و همانند عاملی تسریع‌کننده، خشونت‌ها و پاکسازی‌های قومی را شدت ببخشد.

طلا؛ محرک اقتصادی مداخله‌ها

یکی از انگیزه‌های مهم خارجی‌ها برای تداخُل در سودان، کنترل و بهره‌برداری از معادن طلای این کشور است. منابع طبیعی گسترده سودان به ویژه معادن طلا، این کشور را به هدفی جذاب برای بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل کرده است.

ایدئولوژی «عربی‌سازی» و تنش‌های هویتی

ابراهیم تأکید دارد که نیروهای واکنش سریع دارای دیدگاهی عربی‌محور هستند و سودانی‌های غیرعرب را به حاشیه می‌راندند. این ایدئولوژی موجب اختلافات هویتی، محرومیت‌های سیاسی و اقتصادی و در مواردی پاکسازی قومی شده است؛ روندی که به تشدید آتش درگیری‌ها کمک کرده است.

بازیگران دیگر و نقشه‌ی منطقه‌ای

علاوه بر امارات و رژیم صهیونیستی، گروه‌های منطقه‌ای مانند گروه حفتر در لیبی و برخی نقش‌ها از سوی رژیم چاد نیز در خلف ماجرا حضور دارند. پیامد این همراهی‌ها، گسترش الگوهای مشابه خشونت در شهرهای مختلف سودان است و نشان می‌دهد که بحران محدود به یک نقطه نیست.

واکنش بین‌المللی: صداها بیشتر رسانه‌ای‌اند تا عملی

در سطح جهانی، پاسخ‌ها عمدتاً رسانه‌ای بوده و حمایت عملی و قاطع محدود است. با این حال، برخی تلاش‌ها برای شناساندن رهبران متهم به جرایم و تروریسم می‌تواند موازنه‌های دیپلماتیک را تغییر دهد و مسیر منزوی‌سازی عوامل خشونت را باز کند. سازمان‌های جامعه مدنی و نهادهای حقوق بشری نیز علیه مداخلات خارجی و نقض حقوق بشر هشدار می‌دهند.

چشم‌انداز و سناریوهای ممکن

ابراهیم نگران آن است که هدف نهایی بازیگران خارجی، تضعیف دولت مرکزی و تقسیم سودان به حوزه‌های نفوذی متعدد باشد. او می‌گوید امارات تمایلی به دموکراسی در سودان ندارد و برخی خانواده‌ها و گروه‌ها تلاش می‌کنند قدرت را برای خود تثبیت کنند. در صورت تداوم مداخلات خارجی و عدم توافق داخلی، سناریوی «تکه‌تکه شدن» و استمرار درگیری‌های فرسایشی بسیار محتمل است.

سودان در نقطه‌ای حساس قرار دارد؛ منافع اقتصادی (مخصوصاً طلا)، ایدئولوژی‌های هویتی و رقابت‌های ژئوپلیتیک بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بحران را تشدید کرده‌اند. راه‌حل‌های مؤثر نیازمند ترکیبی از فشار دیپلماتیک بین‌المللی، تقویت جامعه مدنی و اراده سیاسی داخلی برای حفظ یکپارچگی و جلوگیری از پاکسازی‌های قومی است.

— منبع: گفت‌وگو با ناصر ابراهیم؛ گزارش خبرگزاری مهر (گروه بین‌الملل).