قبل از امام خمینی، فقها صرفاً از کلیات مباحث امر به معروف و نهی از منکر بحث میکردند و از ذکر مصادیق معروف و منکر خودداری میکردند و اگر در برخی کتابها مصادیقی ذکر میشد، مصادیقی بود که جنبه فردی داشت. امام خمینی مصادیقی را مطرح کرد که با زندگی جمعی مسلمین و سعادت عمومی آنها پیوند داشت؛ منکراتی مانند بدعت در دین، سلطه اجانب، شیوع ظلم و… . از نظر امام این منکرات دارای اهمیت زیادی است؛ زیرا بیشتر آنها مربوط به اصول اسلام و حیثیت اسلام و مسلمین است.
برخی از منکرات عصر پهلوی
منکرات عصر پهلوی زیاد است. در اینجا مهمترین آنها که تحت عنوانهای منکرات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی قابل دستهبندی هستند مطرح میشود:
1-سلطه اجانب
به قدرت رسیدن و برکناری رضاخان، جانشینی محمدرضاشاه و لایحه کاپیتولاسیون از جمله مواردی است که نشاندهنده سلطه اجانب است. امام خمینی سلطه اجانب را بزرگترین منکر میدانست .ایشان مفاد لایحه کاپیتولاسیون را که به نیروهای آمریکایی و افراد وابسته به آنها مصونیت قضایی میداد، زنجیر اسارت و سند استعمار خواند.
2-دوستی و همپیمانی با اسرائیل
جدا از سایر ابعاد روابط ایران و اسرائیل، فقط نگاهی به روابط امنیتی و اطلاعاتی دو کشور، نشاندهنده روابط دوستانه دو طرف است. کنترل مخالفین اسرائیل در ایران توسط شاخه ایرانی موساد، بهنام زیتون (زارع،1384: 235) و واگذاری تمام پایگاههای ایران در کشورهای عربی منطقه به اسرائیل (فردوست،1370: 551) از جمله شواهد آن است. امام خمینی مخالفت با این روابط را قبل از 15 خرداد آغاز کرده بود ایشان بعدها حمایت شاه از اسرائیل را یکی از علل قیام مردم علیه شاه بیان کرد (همان)
3- استبداد
فقدان مشارکت سیاسی، فقدان آزادیهای سیاسی و شکنجه مخالفین از نشانههای استبداد سلطنت پهلوی است. تعداد زندانیان سیاسی در ایران به حدی بود که در سال 1355 تعداد آنها صد هزار نفر تخمین زده شد (فوران، 1378: 466). امام خمینی استبداد رژیم و فقدان آزادی را از دلایل مبارزه مردم ایران دانست.
4-کشتار بیگناهان
کشتار 15 خرداد و 19 دی، از نمونههای کشتارهای عصر پهلوی دوم است. مهمترین این کشتارها، کشتار 17 شهریور سال 1357بود. آمار کشتهها در این روز تا 4000 نفر ذکر شده است (آبراهامیان، 1379: 636). یک خبرنگار اروپایی که در تهران حضور داشت، گفته است: هلیکوپترهای رژیم، کوهی از اجساد متلاشیشده ساختند (همان). امام خمینی در پیامی به آن مناسبت، به استقامت در مقابل رژیم اصرار ورزید . همچنین برخی از مهمترین موارد منکرات فرهنگی این رژیم عبارتند از:
5- نقض قوانین اسلام
لایحه تساوی حقوق زنان با مردان، لایحه کاپیتولاسیون و طرح حذف شرط رجولیت و اسلام از شرایط قضات، نمونههایی از نقض قوانین اسلام در این عصر است. امام خمینی ضمن واکنش به این اقدامات ضد اسلامی رژیم، این اعمال را عامل مبارزه با حکومت و سلطنت بیان کرد: «منطق این بود: (مبارزه با رژیم)؛ [چرا] که برای اسلام، مشکلات پیدا شده است. احکام اسلام دارد از بین میرود، مظاهر اسلام دارد از بین میرود… ما مکلفیم که با آن مقابله کنیم»
6- اسلامزدایی در پوششهای مختلف
رژیم پهلوی به شیوههای مختلف و در قالبهایی گمراهکننده، اقدام به اسلامزدایی از جامعه میکرد؛ از جمله این اقدامات میتوان به جشنهای دو هزار و پانصد ساله و تغییر تاریخ اشاره کرد. در آن دوره، سلسله جشنهایی مانند جشن تاجگذاری، جشنهای تولد شاهزادگان و مانند اینها برگزار میگردید که بزرگترین این جشنها، جشن دو هزار و پانصد ساله بود.این مراسم در مهر1350 بحضور مقامات عالیرتبه از 69 کشور جهان در تخت جمشید برگزار شد. این جشن بر اساس ناسیونالیزم باستان که خاصیت عمده آن ضدیت با دین اسلام و روحانیت بود (فوران، 1378: 338) شکل گرفت. شاه در این جشن، نطقی ایراد کرد و در آن، ضمن فرستادن درود بر کوروش، او را الگوی خود قلمداد کرد (نجاتی،1375،ج1: 350) و این توهین آشکار به اسلام بود. امام خمینی شرکت در آن جشن را خیانت به اسلام دانست همچنین طرح تغییر تاریخ اسمی در اواخر سال 1354 در شورای ملی تصویب شد و از اول سال 1355 برای تمام ادارات دولتی الزامی گردید که بر اساس آن، سال 1355 هجری به سال 2535 شاهنشاهی تبدیل میشد که عدد 2500 نشانه گذشت زمان سلطنت کوروش و عدد 35، نشاندهنده سالهای سلطنت محمدرضا شاه بود.
امام خمینی که به خاستگاه فکری اندیشه تغییر تاریخ پیبرده بود، آن را بازی با حیثیت رسول خدا و اهانت به اسلام خواند و آن را تحریم کرد این پروژه در قالب ترویج منکرات فرهنگی، ترویج فرهنگ غربی و سایر فرهنگهای بیگانه نیز پیگیری میشد.از میان منکرات اقتصادی رژیم پهلوی نیز میتوان به حیف و میل بیتالمال و هدردادن آن اشاره کرد:
7-حیف و میل و هدردادن بیتالمال
غصب اموال عمومی، تصرف اراضی دولتی توسط خاندان پهلوی(فردوست،1370: 218) و خروج میلیاردها دلار توسط مقامات (فوران، 1378: 464) از نمونههای حیف و میل بیتالمال است. گفته شده است که شرکت ملی نفت، بخشی از درآمد نفت را بهطور محرمانه به حساب شاه واریز میکرد. فقط در سال 1355 دست کم یک میلیارد دلار به حساب شخصی شاه واریز شده است امام خمینی هنگام طرح نظریه انقلاب اسلامی، حیف و میل بیتالمال مسلمین توسط حکومت شاه و امثال او را منکرِ وحشتناک خواند: «این یک اکل سحت است، حرامخواری در مقیاس وسیع و بینالمللی است. منکر وحشتناک و خطرناکترین منکرات این است».
بخشی از این درآمد، صرف لذتجویی و تجلیل از سلطنت میگردید، در نتیجه بیتالمال به هدر میرفت. بهعنوان نمونه گفته شده است که جشن 2500 ساله حدود دویست میلیون دلار هزینه داشته است (بیل، 1371: 253). امام خمینی با اشاره به فقر ملت ایران در آن مقطع تاریخی، برگزارکنندگان آن جشن را خائن خواند و وظیفه مردم را مقاومت در برابر آن دانست.
بازدیدها: 264